کڑینگا ۔۔۔ زر نگار سعید

کڑینگا

(زر نگار سعید)

اک دن ابا جی سیر کرن  چلے تے مینوں وی نال لے گئے  کہ چل  تینوں تیرے  اک چاچے نال ملا لیاواں توں ہن پنجابی وچ لکھن لگّ گئی ایں تے تیرا ایہہ چاچا وی اپنے پنجابی ہون ’تے بڑا مان تے فخر کردا اے ۔ ویسے تے تینوں اوہنوں تایا کہنا چاہیدا اے کیوں جے  اوہ عمر وچ میرے توں چھ ستّ سال وڈا اے تے بڑا تجربیکار اے۔ میں پچھیا  ‘ کس گلّ دا تجربہ  ؟’

ابا جی نے دسیا کے ہر جماعت وچ گھٹو-گھٹو دو واری فیل ہون دا تجربہ ۔ تیرا ایہہ چاچا اردو وچ ضرور فیل ہندا سی تے اپنے فیل ہون نوں اپنی ناکامی دی تھاں اردو دی ناکامی سمجھدا سی۔ مینوں لگیا کہ مینوں اپنے ایس چاچے نال ضرور ملنا چاہیدا اے تے میں وی ابا جی دے نال تر پئی تے تردیاں-تردیاں ابا جی چاچا جی دے بارے ہور وی گلاں دسدے رہے کہ اسیں سیکرڈ ہارٹ سکول وچ چھیویں جماعت وچ نال پڑھدے ساں۔ ساڈا آ دوست عمر وچّ میتھوں وڈا سی پر کیوں جو دبلا پتلا سی ایس کرکے عمر دا پتہ  نہیں  سی لگدا پر دو چیزاں اوہدے وجود دے حساب توں بھاریاں سن۔ اک اوہدی آواز تے دوجا اوہدا ناں غلام محمد۔ تے نال ای ابا جی نے مینوں کیہا کہ  دھیان رکھیں جس ناں نال میں اوہنوں بلاوانگا توں اوہ ناں نہیں لینا۔ تیرے واسطے اوہ چاچا غلام محمد اے تے میرے واسطے اے کڑینگا۔

ایہہ ناں سن کے میں ہسّ پئی ‘ لے  بھلا کی ناں ہویا کڑینگا؟’ ۔ لگدا اے کہ ہن تینوں ساریاں گلاں دسنیاں پینگیاں۔ ساڈا اک دوست سی ملک عنایت اوہنوں لوکاں دے ناں رکھن وچ کمال حاصل سی اوہ کسے دا جہڑا وی ناں رکھ دندا لوکیں ماں-پیو دا رکھیا ناں بھلّ جاندے سن تے اوہدا رکھیا ناں ای مشہور ہو جاندا سی تے غلام محمد دا ناں وی لوکیں بھلّ گئے سن تے اوہنوں کڑینگا ای کہندے سن پر اوہدے منہ ’تے نہیں کیوں جو پھر اوہ وڈھن نوں پیندا سی۔ ایہہ ناں رکھن دی وجہ ایہہ سی کہ بچپن وچ اوہدے پیر ’تے کوئی  بھاری  شے  ڈگی سی تے اوہنوں سٹّ لگّ گئی جہدی وجہ توں اوہ تھوڑھا جیہا لنگڑا کے ونگا جیہا تردا سی۔  اپنے لنگڑ نوں لکان واسطے اوہنے تھوڑھا جیہا آکڑ کے ترنا شروع کر دتا سی تے ملک عنایت نے ونگے تے آکڑ نوں رلا کے کڑینگا بنا دتا پر اوہدے منہ ’تے ایہہ ناں لین دی ہمت بسّ ایہو بندہ ای کر سکدا سی جو گالھاں کڈھن دا ماہر ہووے تے وڈی توں وڈی گالھ کڈھدیاں ہویاں شرم محسوس نہ کرے ۔’ ابا جی دی گلّ سن کے میں پھر ہسّ پئی ‘ کیوں اوہدی کی وجہ ؟’ ‘او تینوں نہیں پتہ کڑینگے دا گالھاں  کڈھن وچ اک خاص مقام سی ۔ اوہنے ایہہ مہارت پرانے مزنگ توں حاصل کیتی سی تے جویں اک مشہور طبلچی میاں قادر بخش بارے کیہا جاندا سی  کہ  جے اوہ ساری رات وی تنّ تال وجائے  تاں بول نہیں سی  دوہراندا  تے ایس طرحاں  کڑینگے بارے وی ایہہ گلّ مشہور سی  کہ بھاویں  اوہ   سارا دن ویگا ہلاں کڈھے تے  اک  گالھ نوں دوجی وار نہیں سی کڈھدا  (آ گلّ سن کے میں دل وچ سوچیا کہ مینوں وی دو چار گالھاں  دا ای پتہ اے تے بھلا ایس توں اڈّ ہور کہڑیاں ہندیاں نے پھر مینوں لگیا کہ ایہہ سوال ابا جی کولوں پچھن والا نہیں اے ایہہ گلّ کسے ہور کولوں پچھانگی۔

اک دن کڑینگے دی محلے دے کسے منڈے نال لڑائی ہو گئی تے اس منڈے نے کڑینگے دے گھر فون کر کے دو چار گالھاں کڈھیاں تے کڑینگے دی وی غیرت جاگ پئی کہ اوہ تے آپ ایس کم دا ماہر سی ایہہ میرے مقابلے ’تے کتھوں آ گیا ۔ اوہنے اک ٹیپ ریکارڈر جہدے وچ (سی.یو.ای.) دا بٹن سی۔ ایس بٹن دباؤن نال گانا بڑی باریک آواز تے سپیڈ نال چلدا سی ۔کڑینگے نے اوہدے وچ بے شمار وڈیاں وڈیاں تے آلھی نسل دیاں گالھاں ریکارڈ کر کے سی.یو.ای.  دا بٹن دبا دتا تے کڑینگے نوں اپنی بھاری آواز باریک ہو کے عجیب لگی تے اوہ اپنی سکیم ’تے خوش ہویا ۔کڑینگے نے اس منڈے دے گھر فون کر کے ٹیپ چلا دتی اوہ منڈا ہار منّ گیا کہ نہ بھائی توں استاد ایں بسّ اینا دسّ دے  کہ  توں انویں دی آواز کڈھدا کتھوں ایں ۔ اپنی ایہہ تعریف سنن نال کڑینگے دی ہمت ہور ودھ گئی تے اوہنے او ٹیپ سانبھ کے رکھ لئی کہ کسے ہور ویلے کم آئیگی تے او ویلا وی چھیتی ای آ گیا، اک دن کڑینگے دے ابے نے کسے گلّ توں غصے وچ آ کے اوہنوں اوہدے دوستاں سامھنے ایکٹ دتا تے کڑینگے نوں بڑا بھیڑا لگیا اوہنے پھر او ٹیپ کڈھ لئی تے اپنے اک دوست دے گھروں جا کے اپنے گھر فون کیتا جد اگوں اوہدے ابے جواب دتا تے کڑینگے ٹیپ چلا دتی ۔ ابے نوں شروع وچ تے کجھ سمجھ نہیں آئی اوہ چپّ کر کے سندے رہے،  جدوں پتہ لگیا کہ  خیر نال پچھلے پنجاں منٹاں توں گالھاں سن رہے نے تے غصے وچ آ کے اچی آواز وچ بولے اوئے کون ایں توں گالھاں دا پرنسپل؟ اوئے ایڈیاں گالھاں؟ نہ توں حلال دا ایں تے نہ تیرا پیو۔ کوئی دس منٹاں مگروں بڑا آکڑ کے دوستاں کول آیا کہ میں ابے توں بدلہ  لے  آیاں تے اوہنوں ٹیپ سنا دتی اے ۔  ( ابا جی دے سامھنے تے میں ہسدی رہی پر دل وچ سوچیا کے ابا جی نے کیہو جہے لوکاں نوں دوست بنایا ہویا سی) نال ابا جی نوں اک توں مگروں اک گلّ یاد آ رہی سی۔ ساڈا آ دوست پنجابی فلماں تے گانیاں دا بڑا شوقین سی ۔ پر مصیبت  ایہہ سی کہ فلم دیکھن توں مگروں سانوں وی فلم دی ساری کہانی گانیاں سمیت سناؤنا اپنا فرض سمجھدا ای ۔ کدیں اوہنوں فلم دی کہانی ’تے اعتراز ہندا تے کدی ہیروئن دے کپڑیاں ’تے۔ اک واری اوہنے آپ وی فلم بناؤن  دی سوچی پر شکر اے کہ صرف سوچیا ای سی بنائی نہیں ۔  خیر نال کہانی ایسی سی کہ جے کدھرے غلطی نال وی آ  فلم بن جاندی تے سینسر بورڈ والیاں نوں وی برقع پا کے ویکھنی پیندی ،  کوئی چنگی عادت نہیں سی چاچا جی وچّ؟”  میں ہمت کر کے پچھ ای لیا ۔سانوں ٹردے ہویاں وی ادھے گھنٹے توں ودھ ہو گیا اے تے تسیں اجے تکّ اوہناں بارے کوئی اک وی چنگی گلّ نہیں دسی تے ابا جی ہسّ پئے تے بولے ‘اک عمر وچ ایہہ سبھ چلدا اے ہن توں جا رہی ایں ملن تے آپ ای ویکھ لئیں ۔’ ٹردے-ٹردے اسیں میانی صاحب قبرستان والی سڑک توں لنگھ کے اگے اک ہور سڑک ’تے پہنچ گئے اتھے پنج-ستّ پھلاں والے (قبراں ’تے چڑھان والے) بیٹھے سن تے تھوڑا ہور اگے جا کے قبراں دے پتھر بناؤن والیاں دیاں دو تنّ دوکاناں سن۔ سانوں دوروں ویکھ کے اک بندہ  اپنی دوکان توں اٹھ کے بڑی کاہلی نال ساڈے ولّ آؤن لگّ پیا تے ابا جی نے کیہا کہ اوہ آ رہیا اے تیرا چاچا غلام محمد تے  میرا کڑینگا ۔ تے سچی گلّ تے آ وے کہ اوہناں نوں ویکھ کے میں ابا جی دے دوست ملک عنایت نوں دل وچ بڑی داد دتی کہ چاچا جی دا ایس توں چنگا ہور کوئی ناں ہو ای  نہیں سکدا۔ ایہہ ناں مندری وچ نگینے وانگوں فٹّ سی۔ چاچا جی دا باقی جسم تے پتلا سی پر ڈھڈّ چنگا بھلا بھارا سی اپروں اترے آ رہے سن تاں لگدا سی  جویں  اک بندہ  اپنے ڈھڈّ دے پچھے-پچھے ٹریا آ رہا اے ۔ ساڈے کول آ کے بڑے پیار نال ملے تے اپنی دوکان ’تے لے گئے جتھے قبراں ’تے لاؤن والے پتھر بنائے جا رہے سن۔ آ اوہناں دا جدی پشتی کم سی جو اپنے پیو دے مگروں چاچا جی نے سانبھ لیا سی ۔ سانوں بٹھا کے اوہناں نے اک منڈے نوں آواز دتی، اوئے گامے، جا کے امرود تے نال لمک (نمک) وی لے آ ۔ لمک سن کے تے مینوں ہاسہ روکنا وی مشکل ہو گیا۔ ابا جی نے کیہا ، اوئے توں ہن وی نمک نوں لمک ای کہنا ایں؟ (میں اپنی دادی نوں نمک نوں ہمیساں لون ای کہندے سنیا سی تے مینوں لگیا کے چاچے نے وی لون توں نمک تکّ جان دی کوشش کیتی اے تے وچکار ایہہ لمک آ گیا اے تے اتھے ای ٹک گئے نے) ۔ پھر ابا جی نے چاچا جی نوں دسیا کے آ میری دھی اے تے میں سارے رستے ایہنوں تیریاں گلاں دسدا آیاں۔ اوئے توں ساریاں تے نہیں دسّ دتیاں ، چاچا ہسّ پیا۔ ابا جی نے دسیا کے آ  ہن پنجابی وچ لکھن لگّ گئی اے تے  کیوں جے توں بڑا انکھی پنجابی ایں تے ایس مارے میں ایہنوں تیرے نال ملاؤن واسطے لے کے آیاں واں، چاچا کڑینگے نے اک واری پھر اٹھ کے میرے سر ’تے ہتھ پھیریا ۔ او جیوندی رہِ کاکی ، کتھے لکھنی ایں مضمون؟ میں دسیا کے اک گرمکھی دے اخبار وچ  جہدا ناں اجیت اے تے ایہہ کینیڈا امریکہ تے انگلینڈ توں چھپدا اے تے میرے پڑھن والے بہتے سکھ  بھین  تے بھرا  نے ایہہ سن کے چاچا جی ذرا جوش وچ آ گئے، لے کاکی جے ایہہ گلّ اے  تاں  توں میرا اک کم کرنا اے، میرے سارے سکھ بھین بھراواں نوں میرا سلام کہنا اے۔ تے اسیں وارے-وارے جائیے بابا گورو نانک جی تے گورو گوبند سنگھ توں  جہناں  دے طفیل سانوں بابا فرید جی دا کلام نصیب ہویا شری گورو گرنتھ صاحب وچّ۔ میں  پچھیا ‘کی تسیں پڑھیا  اے گورو گرنتھ  صاحب؟ تے کہن لگے  کہ  میں آپ تے نہیں پڑھیا پر اک واری گردوارے وچ کیرتن ضرور سنیا سی تے ہن توں اپنی ماں بولی وچ لکھنا شروع کیتا اے تے چھڈیں نہ۔ جہڑا بندہ وی  چار  جماعتاں پڑھ جاندا اے اوہ اپنی ماں بولی توں پتہ نہیں کیوں نسّ جاندا اے تے سمجھدا اے  کہ  پنجابی بولانگے تے ان پڑھ لگانگا ۔اوئے توں او  چٹکلہ  سنیا اے  پگّ والا؟ چاچا جی نے ابا جی توں  پچھیا ، میں سنیا وی ہویا تے مینوں پتہ اے کے توں پھر وی سنا کے ای چھڈیگا  ہن ابا جی  ہسے، جا پھر پرھے ہو میں اپنی دھی نوں سنا دینا۔ لے کاکی توں سن  چٹکلہ ۔اک پنڈ دے نمبردار دا پتر بڑیاں گالھاں کڈھدا سی تے اوہدے کولوں ہر بندہ تنگ سی کے ایہدی زبان بڑی گندی اے۔ اس منڈے نوں اپنے پنڈ دی اک کڑی پسند آ گئی تے اوہنے اپنے ماں- پیو نوں کیہا  کہ اوہ  اس کڑی  دا رشتہ منگن  جان۔ نمبردار نے کیہا  کہ  توں ساڈی  بے-عزتی  کرانی اے، توں ایڈیاں گالھاں کڈھدا ایں تینوں کون کڑی دیویگا نالے اوہ پڑھی-لکھیی کڑی تے توں چٹا ان پڑھ ، منڈا بولیا ، نہیں میرے بیلیاں نے کیہا اے  کہ  توں کڑی دے گھر جا کے پنجابی نہیں بولنی تے اردو وچ گلّ کرنی اے انج توں پڑھیا لکھیا  لگینگا۔ نمبردار منڈے دی ضدّ اگے منّ گیا تے اوہ کڑی دے گھر رشتہ منگن ترے گئے۔ منڈے نوں اردو بولنی نہیں آؤندی ایس مارے اوہدے دوستاں نے اوہنوں چار پنج اردو دے لفظ رٹا دتے۔ دستار،(پگّ) ،آداب، آپ کی عزت افزائی  کا شکریہ۔ کڑی دے گھر پہنچے تے منڈے نے بڑی تمیز نال آداب کیتا۔ کڑی دے پیو نے کیہا کہ بیٹھو تشریف رکھو ، تے منڈا پھر بڑی تمیز نال بولیا، عزت افزائی  کا شکریہ، تے کڑی دا پیو بڑا حیران ہویا تے  کہن  لگا کے اسیں تے ایس منڈے بارے کجھ ہور ای سنیا سی کے بڑا بدتمیز اے تے بڑیاں گالھاں کڈھدا اے پر آ تے بڑی تمیز والا منڈا اے ۔ تے ایہہ سن  کے  اوہ منڈا نال ای بڑے جوش وچ آ کے بولیا  اوئے  دلیا ۔ بے غیرتا ،  کتی دے بچے، نال  پنج-ستّ  ہور وڈے  سارے پھکڑ۔توں ہنے ای پاگل ہویا جا رہا ایں اجے تے میں پگّ نوں دستار وی کہنا اے۔

بسّ کاکی اسیں سارے پنجابی وی پگّ نوں دستار کہن دے چکر وچ پے گئے آں تے اپنی ماں بولی چھڈّ کے اپنے آپ نوں بڑا پڑھیا لکھیا سمجھن لگّ  گئے  آں تے ساڈے نال وی اوہ  ہو رہا اے جو نمبردار دے منڈے نال بعد وچ ہویا  ہووےگا ۔میں کیہا چاچا جی لگدا اے  کہ  تسیں اردو وچ اپنی نالائقی  دی وجہ توں نہیں  سگوں  زبردستی فیل  ہندے سو کہ  سانوں ساڈی ماں بولی وچ  کیوں نہیں پڑھایا جا رہا ۔ چاچے نے انجھ سر ہلایا جویں واقعی  ایہو گلّ ہووے۔ (ابا جی دسّ چکے سن کہ  اوہ رجّ کے  نکما سی)۔ کاکی توں بڑی چالاک ایں اپنے پیو دی طرحاں ۔ پھر اک دم اپنے متھے  ’تے ہتھ مار کے بولے  کہ میں تے اپنی دھی نوں گلاں وچ ای لا لیا ۔ اوئے  ادھر آ میں تیرا کم کر دتا اے  توں آیا ای  بڑے چر بعد ایں ۔ میرا کہڑا کم؟ ابا جی نے ذرا حیران ہو کے پچھیا۔ اوئے  میں تیری قبر دا پتھر بنا لیا اے  ہن دس تاریخ کی لکھنی اے ؟  ابا  جی ہسن لگّ پئے  اوئے توں میرے توں وڈا ایں ۔ توں میرا کلاسفیلو سی  کہ  ہر کلاس وچّ تنّ چار سال لائے نیں ۔ لے توں وی سن ذرا اپنے چاچے دے کارنامے ،ابا جی نے مینوں کیہا۔ جدوں میں پہلی جماعت وچّ داخل ہویا تے تیرا چاچا اس ویلے چوتھی جماعت وچ سی میں دوجی وچّ گیا چاچا چوتھی وچّ سی، میں تیجی وچّ گیا تے چاچا پنجویں وچ سی۔ میں چوتھی وچّ گیا چاچا پنجویں وچّ سی، میں پنجویں وچّ تے چاچا وی پنجویں وچّ ۔ میں چھیویں وچّ تے چاچا وی چھیویں وچّ ۔  پھر ایس توں بعد میں تاں میٹرک کر کے نکل گیا پر چاچا چھیویں توں نہیں نکلیا ۔چاچا جی انجھ قہقہے لا کے ہسے جس طرحاں ابا جی نے اوہناں دا کوئی وڈا کارنامہ دسیا ہووے۔ چل ہن توں گلّ نہ بدل تے دس تاریخ کی لکھنی اے پتھر ’تے؟ ؤ پھر اوہی گلّ، میں کہہ تے رہا آں کہ توں وڈا ایں تیرا زیادہ چانس اے توں پہلے اپنے واسطے بنا، ابا جی بولے۔ او نہ بھائی میں تے بڑا ڈرنا دبن توں(قبر وچّ جان توں)۔ میں  تے پہلے ای ساری عمر قبرستان وچ کٹّ لئی اے مینوں کوئی  شوق نہیں قبر وچ جان دا۔ میں تے ہر جمعے رات داتا دربار جا کے بسّ اکو دعا منگنا کے ربا مینوں قبر دے عذابِ توں بچائیں جہڑا  مولوی ہوریں دیکھ آئے نے تے سانوں وی تراہی رکھدے نے۔ اک مولوی کولوں تے میں پچھ وی لیا اک واری کہ ایہہ قبر دا عذابِ صرف مولویاں نوں ہونا اے  کہ  ساڈے ورگے عامَ بندیاں نوں وی ہووےگا؟  ہندو سکھ تے پھر عقل مند ہوئے نہ او تے بچ  گئے  قبر دے عذابِ توں۔ میری ایہہ گلّ سن  کے اوہ  میرا ویری ہو گیا۔(چاچا جی اپنی گلاں توں مینوں بڑے آزاد خیال تے چنگے بندے لگے، جنہاں وچّ اک سٹریٹ وزڈم سی)۔نالے میرا ناں غلام محمد اے جہدا مطلب اے محمد دا غلام مینوں نہیں ہونا قبر دا عذابِ، چاچا جی رونہاکے ہو گئے ۔ مینوں تے ایہہ سمجھ  نہیں آندی  کہ  اسیں مسلمان ، ہندو، سکھ تے عیسائی تے پھٹّ بن جاندے آں پر بندہ نہیں بندے ،چاچا جی اک واری پھر سر سٹّ کے بہہ  گئے ۔ او توں مینوں کہڑیاں گلاں وچّ لا لیا اے۔ چاچا جی نے ابا جی نوں کیہا ۔ کجھ ہور گلاں کرن  بعد ابا جی نے اجازت لئی تے چاچا جی نے اک واری پھر مینوں کیہا  کاکی توں میرا سلام ضرور کہنا میرے پنجابی تے سکھ بھین-بھراواں نوں تے اٹھ کے میرے سر ’تے ہتھ پھیریا ۔واپسی تے میں ابا جی نوں  کیہا  کہ مینوں تے چاچا جی بڑے چنگے لگے نے تے میں ایہناں بارے وی اک  لیکھ  لکھانگی۔ ابا جی نے  کیہا اجے تے تینوں  کجھ پتہ ای نہیں میرے یار بارے ۔ توں پچھیا سی نہ کہ چاچا جی وچّ کوئی چنگی گلّ وی اے تے لے ہن میں تینوں دسنا۔ ساڈا یار اک بہت ای نیک تے لوکاں دے کم آؤن والا انسان اے۔ ہر مہینے ہسپتال جا کے خون دیاں دو بوتلاں دے کے آؤندا اے  پر  ایس واری ڈاکٹر نے منع کر دتا سی  کہ ہن عمر زیادہ ہو  گئی  اے  تے اگوں توں  خون  نہیں  دے سکدا۔ ایہہ  گلّ سن کے کڑینگا بڑا دکھی سی تے جدوں پچھلی واری میری ملاقات ہوئی  تے رون ای لگّ پیا  کہ  دسّ یار  ہن میں ایس  جوگا وی نہیں رہِ  گیا کہ  کسے دی زندگی بچا سکاں۔ ہور پتہ  نہیں  کنے لوکاں دی رپیئے  پیسے  نال مدد کردا اے تے  ایس گلّ دا بہت ای گھٹّ لوکاں نوں پتہ کہ اوہ ہر جمعرات  داتا  دربار جا کے لنگر ونڈدا اے تے لوکاں دی مدد لئی ہر ویلے تیار رہندا اے۔ مینوں تہاڈا دوست بہت چنگا لگا اے تے میں دوبارہ وی اوہناں نوں ملن جاوانگی تے اوہناں ’تے اک لیکھ لکھانگی۔ پر بدقسمتی نال مینوں پھر آ موقع ای نہ مل سکیا ۔

چاچا جی نال ملاقات نوں مساں نوہاں ہفتہ لنگھیا سی کہ اک شام اسیں ٹی. وی. لایا  تے بریکنگ نیوز چل رہی سی کہ داتا دربار وچ آپ مارو  دھماکہ ہو گیا اے تے بہت سارے لوکاں دی جان گئی  اے اک دم مینوں خیال آیا  کہ  اج تے جمعرات اے تے ابا جی  دسیا سی کے چاچا جی ہر جمعرات نوں داتا دربار جاندے نے۔ میں ابا جی نوں کیہا کہ تسیں فون کر کے پتہ کرو چاچے دا۔ ابا جی نے فون کیتا پر رابطہ نہ ہویا پھر چاچے دے پتر نال وی گلّ ہوئی پر اوہنوں وی کوئی خبر نہیں سی اس ویلے تکّ۔ میں حیران ہو رہی ساں کے چاچا جی دا پتر تے ابا جی بڑے سکون نال گلّ کر رہے سن تے دوناں نوں یقیں سی کے چاچا جی خیریئت  نال نے تے ضرور اتھے  زخمی ہون والیاں دی  مدد کر رہے ہونگے، خون دین ٹر پئے ہونگے ۔اوہ اک خدائی فوجدار سن تے کوئی بھیڑا ویلا آ جاوے تے کوئی نہ کوئی کم آپ ای اپنے سر لے لیندے سن پر جدوں اگلا دن وی لنگھ گیا تے چاچا جی دے نال کوئی رابطہ نہ ہویا تے پریشانی ہور ودھ گئی تے دوسرے دن ابا جی نوں چاچا غلام محمد دے پتر دا فون آیا  تے ابا جی گلاں کردے کردے باہر ولّ ٹر پئے مینوں  انج لگا جویں چاچا جی دا پتہ لگّ  گیا اے  کوئی اک گھنٹے مگروں واپس آئے میں  پچھیا ‘ کوئی پتہ لگا چاچا جی دا ؟ کی لبھّ گئے نے ؟ ابا جی بولے، ہاں پتر چاچا تیرا لبھّ تے گیا اے پر پورا نہیں لبھا ۔

کی مطلب؟ میرا اتے دا ساہ اتے تے تھلے دا تھلے رہِ گیا۔
تیرے چاچے دی دعا قبول ہو گئی اے اوہ قبر دے عذابِ توں بچ گیا اے۔ اج ہسپتال توں اوہدی اک لتّ لبھّ  گئی  اے تے اوہدے پیر دی سٹّ توں اسیں اوہنوں پہچان لیا اے ۔ہن بھلا خالی لتّ نوں کی عذابِ ہونا اے۔ایس گلّ توں مگروں اسیں کوئی  ہور گلّ کرن جوگے رہے ای نہیں  ۔
پر  مینوں اج وی خیال آؤندا اے کہ چاچا جی دی اوہ لتّ ای کیوں لبھی جہدے ’تے سٹّ لگی سی ؟  جہدی وجہ توں اوہناں دا ناں کڑینگا پے گیا سی ۔ کی اوہ لتّ اﷲ ولوں رسید  سی کہ کڑینگے دی دعا قبول ہو گئی  اے تے باقی کڑینگا ہن میرے کول اے۔

چاچا جی تاں اپنی ساری حسرت دے ہندیاں سندیاں اپنے مونہوں سکھاں نوں سلام نہیں دے سکے پر اوہناں دا ایہہ سلام میرے کول امانت اے تے میں اوہناں دا ایہہ سلام سارے پنجابیاں تے سکھاں نوں پہنچا رہی آں۔