واری ۔۔۔ ثمینہ اسماء

واری

ثمینہ اسماء

اَج سویرے سویرے دفتر توں باہر اجہے رولے دی واج کنّیں پئی جویں سوانیاں آپسی جھگڑا کر رہیاں ہون ۔میں گھنٹی تے ہتھ رکھیا تے بشیرا اندریں آ وڑیا۔

ـ ’’کیہ ہویا اے،ایہ واجاں کیہو جہیاں نیں، رولا کیوں پایا ہویا اے ‘‘۔میں غصّے وچ آکھیا۔’’صاحب جی جیدے دی ماں ساجھرے دا رولا پا رہی اے کہ تہانوں ملنا اے ۔ میں اوہنوں اندر آون نہیں دے رہیا‘‘۔بشیرے نے ساہ لئے بناں آکھیا۔

’’ایہ توں مینوں صاحب جی کیوں کہنا ایں ‘‘۔ میں ہس کے پُچھیا :’’ او جی تہاڈے توں پہلاں میں اک صاب جی نال کم کیتا سی ۔ ایہو عادت پکی ہو گئی اے‘‘۔میں ہس پئی ’’اچھا اوہنوں اندر لے آ‘‘۔’’ صاحب جی ایہ سوانیاں تہاڈا بڑا ٹائم لیندیاں نیں۔ گل کُجھ ہوندی نہیں ایویں لمکا لیندیاں نیں ‘‘۔ بشیرے نے اپنے ولوں مینوں سیانپ دی گل دسی۔

’’اچھا بہتیاں گلاں نہ کر چھیتی بی بی نوں اندر بھیج ‘‘ میں کالھی نال کہیا۔

اوہنوں ویکھ کے میں اک دم حیران ہو گئی۔ اوہ جدوں وی سکولے آندی اپنے بچیاں دے کِسے کم پاروں مینوں ضرور مِل کے جاندی ۔اکھاں سُرمے نال کالیاں شاہ کیتیاں ہوندیاں۔ دنداں تے رج کے دنداسا ملیا ہوندا۔ ہسدی تے دند چِِٹے تے بیڑ کلیجی رنگا نظر آندا۔والاں وچ تیل چوپڑ کے گُت کس کے لال لما جہیاپراندا پایا ہوندا۔ لیڑے وی ریشمی گوڑھے رنگاں دے پائے ہوندے۔ ہر ویلے ہاسا بُلھاں تے کھلریا ہوندا۔

اج سُکے بُلھ، کِھلرے وال ہنجواں بھریاں بغیر سُرمے دے اکھاں ویکھ کے میںپُچھیا۔

’’رضیہ کیہ ہویا ای ۔ایہ بُوتھا کیوں سُجیا ہویا اے۔ کیہ اج فیر جیدے دے پیو نے پھڑکایا ای۔ نہ لڑیا کر جے رہنا اوہدے نال ای اے ،کیوں لڑنی ایں؟

ہنجواں بھریاں اکھاں نال کہن لگی باجی:’’ میں اوہدیاں ساریاں گلاں سہہ لئیاں سی، اوہنوں جدوں پیسیاں دی لوڑ ہونی، نشا ٹٹنا، مینوں مار کُٹ کے پیسے جہڑے میں بالاں دیاں فیساں لئی رکھے ہونے، کھوہ لے جاندا سی ۔ میں ساری ساری رات تھوم چھلدی ساں تے سویر ہوندیاں مالک نوں دے آندی ساں ۔ تھوڑے جہے پیسے لبھدے اوہ وی اوہ ٹٹ پینا کھو ہ کے لے جاندا سی ۔ میں تے اپنے بالاںنوں کدی دُودھ وی نہیں پِلایا، سُکی چاء تے روٹی دینی آں ۔ کدے اک ڈنگ دی تے کدی دو دی۔ادھی راتیں نشا کر کے آندا تے میرا انگ انگ تڑوڑ دیندا۔ سارے دن مزدوری کیتے ہوئے جُسے نوں مدھول دیندا۔ میں ساریاں ماراں سہ لیندی۔ اوہ میری کھلڑی وی لاہ دیندا تے میں اوہ وی جر لیندی۔ پر ایہ پھٹ جیڑا اوہنے میرے سینے تے لایا اے۔ اوہدا بھار میں چُک نہیں سکاں گی۔ باجی میں مر جاں گی۔ میرا ساہ سنگی پھس رہیا اے۔ باہر نہیں آندا۔ جے مینوں کُجھ ہو گیا تے میرے بالاں دا کیہ بنے گا ، میرے بغیر اوہ تاں مر جاون گے۔

اوہ تاںکھسماں نوں کھانا اوس گشتی دے چکر وچ آ گیا اے۔ میرے بال تاں رُل جان گے ‘‘۔ ایہ کہندیاں اوہ بُھبھاں مار کے رون لگ پئی۔

’’ہویا کیہ اے، کُجھ دسے گی تے مینوں پتا لگے گا۔ایویں شیدائن ہوئی جا رہی ایں۔‘‘

’’باجی او۔۔۔۔۔او۔۔۔۔۔۔ہور سوانی لے آ یا اے۔ اوہ کہندا ایں توں پُرانی ہو گئی ایں۔ میں ساری عمر اک سوانی نال نہیں رہ سکدا۔مینوں نویاں نویاں شیواں دی لوڑ اے۔ باجی کیہ سوانی وی شے ہوندی اے۔پُرانی ہو گئی تاں دوسری لے آئے۔کیہ سارے مرد ایہو جہے ہوندے نیں؟ سوانی نوں اُترے لیڑے سمجھدے نیں۔لیڑے پُرانے ہو گئے تے دوجے پا لے۔‘‘

’’باجی: تُسیں تاں پڑھے لکھے او۔ شکلوں وی پھبدے او۔ گلاں وی نرول کردے او۔ تہاڈے ورگیاں سوانیاں، لیکھوں، سُکھی ہوندیاں نیں، ساڈے ورگیاں، اُترے ہوئے لیڑے۔ جہنا ں دے لیکھ ہنیرے ہی ہنیرے۔۔۔۔۔تہاڈے تے مرد وی بڑے چنگے ہوندے نیں۔پڑھے لِکھے، سوہنے لیڑے پاون والے۔ سوہنیاں گلاں کرن والے‘‘ اوہنے دُکھی ہو کے لما ہوکا بھریا۔

’’رجّو تینوں اک گل دساں سوانی بھاویں پڑھی لکھی ہووے یا ان پڑھ مرد لئی اوہ سوانی ای ہوندی اے۔باسی یا ں نویں نکو رتے مرد، مرد ہوندا اے سدا نواں نکور۔ صرف اکو رنگ اوہدی اکھیں لہردا اے۔ نویاں شیواں دا رنگ ، نویں رنگاں نال حیاتی نوں رنگدا اے۔ کئی وار پُرانیاں شیواں دے لڑ نال بنیا اوہ دُکھی ہو جاندا اے۔ اوہدی خشی نویں رنگاں وچ رنگ کے پُوری ہوندی نظر آندی اے۔توں وی رجو نویاں شیواں تے رنگاں دی تاہنگھ کر۔ جے مِل جاون تے اوہناں نال سانجھ کر لے۔حیاتی نوں جیون دی کوشش کر،ٹپان دی نہیں۔ رون نال کُجھ نہیں بننا۔ اتھرو کمزوری دی نشانی اے۔ ویکھ مرد کدی رویا اے۔حیاتی دے ہزاراں دُکھ لے کے ،لکھاں دُکھ دے کے وی اک اتھرو نہیں کڈھدا۔ظالم تے کٹھور۔۔۔‘‘

میریاں گلاں سُن کے کُجھ آسرا جہیا ہویا پر بڑی اُداسی تے نراشا نال کہن لگی باجی:’’ میں سوانی آں، میں پُرانیاں شیواں نال ٹُرنی آں ۔جے ایہ پلہ چھڈا لین تاں ایہناں دے دُکھ نال ٹردی ٹردی ساری حیاتی لنگھا لینی آں‘‘۔ایہہ کہندی اوہ اُٹھ کھلوتی تے جاندے جاندے کہن لگی ۔’’ میرے جیدے دا ضرور خیال رکھیا کرو۔چار لفظ پڑھ کے خورے چنگا بن جاوے ۔پیو وانگوں تے نہ بنے گا‘‘۔نفرت نال اوہنے نک پُھلا کے آکھیا۔

خورے اوہدے دماغ وچ ایہ گل کیوں وڑ گئی سی کہ پڑھ لکھ کے مرد ،مرد نہیں رہندا۔

اوہدے جاون مگروں میں کم وچ رُجھ گئی تے کئی دن، مہینے لنگھ گئے اوہ مینوں بُھل گئی۔۔۔

فیر اک دیہاڑ چھٹی ویلے میں کمرے وچوں باہر نکلی ۔ اوہ باہر کھلوتی کسے سوانی نال ہس ہس کے گلاں کردی پئی سی ۔ اک دم مینوں ویکھ کے خُش ہو گئی تے کہن لگی ’’،تسیں چلے اوہ۔‘‘ میں اوہدی گل دا جواب دتے بنا ای واپس اپنے کمرے ول ٹر پئی۔ اوہدی بدلی حالت نے مینوں اوہدے نال گل کرن تے مجبور کر دتا۔

میں نچنت ہو کے آکھیا ’’رجو اج بڑی خُش ایں۔ واہ اکھ وچ سُرما ، دنداسا لشکاں مارے۔ لال ریشمی ساٹن دا سُوٹ، کیہ گل اے؟‘‘ رجو نے لال پراندا اگے لیا کے ہتھ وچ ہلاندیاں ہویاں ،مُسکا کے آکھیا ، ’’باجی اَج میری واری اے۔‘‘