تویت ۔۔۔ صغریٰ صدف

تویت

صغریٰ صدف

میں بھاگاں والی ساں، تاں ہی میرے جمن تے میرے ماں پیو نیں شگن منایا تے ہائے ہائے پان آلیاں نوں مبارکاں دینیاں پیاں، ایتھوں تیکر کہ وڈھی بے نے وی رب دی رحمت نوں اکھ بھر کے تکیا تے ہوکا بھر کے قبولیا۔ فیر ہورے کسراں، میں بے بے دی اکھ دا تارا بن گئی، بے بے دی جھولی دی نگ، مینوں ہوواں وچ اڈان آ لی پینگ تے سکھ دے سفنیاں نال انیا رنگلا آہلنالگن لگ پئی۔ محبت اوس ویلے وی اپنا احساس کرا دیندی اے جدوں تسی اوہدے  معنی وی نہیں جان دے۔

بے بے دیاں اکھاں وچ مینوں ویکھ کے، جیہڑی بتی بلدی اوہ حیاتی چ میرے لئی چانن کر دی سی۔ گھر وچ کھان پین دی کوئی شے اوندی، تے اوہ میرے لئی سرہانے ہیٹھ لکا رکھ دی۔ فیر بڑے لاڈ نال مینوں کھواندی۔ جوں جوں وڈی ہوندی گئی، مینوں جاپن لگ پیا کہ اوہ میرے بھراواں توںوی  مینوں بہتا چاہندی اے۔ میں سکولوں آوندی، بستہ دھر دی تے نس کے دادی دے گل لگ جاندی۔ وہ میرے صدقے واری جاندی نہ تھکدی۔ میرا متھاچم دی، کھلرے وال سدھے کر دی، سو سو طرحاں میرے لاڈ لڈاندی۔ مدرسے دیاں گلاں پچھن لگ پیندی تے نالے میری اماں نوں اواز دیندی، “وے چھتی نال میری لاڈو رانی لئی ٹکر پانی لے کے آ۔”

کئی واری میری اماں کھنج کے آخدی، “منڈے وی تے تھکے بھکھے آندے نیں۔ ماسی، تسی اوہناں لئی پریشان نہیں ہوندے؟” بے بے ہس کے آخدی، “اوہ باہروں ڈھیر گند بلا کھا آوندے نیں۔ میری دھی تے رانی اے، رانی دی سیوا نہیں کرنی توں؟”  اماں لاڈ تے غصے دے رلے ملے جذبے نال کراکھی وٹ کے رسوئی جا وڑ دی۔

گھر وچ دادی دا بہت رعب داب ہون کارن، میرا بھی چنگا ٹہکہ سی۔ سمجھو اوہ گھر دی وڈی سرکار سن، تے میں نکی ۔کسے دی جرات نہیں سی کہ میرے نال اوکھا بولے۔ جھڑکناں تے دور دی گل، کئی واری میں اماں تے ابے ہوراں نوں شکایت کر دیاں ویکھیا، تے نالے سنیا کہ دادی میرے بھراواں نال اوناں لاڈ پیار کیوں نہیں کر دی؟ سگوں اوہناں نوں نیڑے پھڑکن وی نہیں دیندی۔

جدوں کدھرے دونویں دادی کول بیٹھدے، تے آخ دے، “مائی، منڈیاں نوں وی سرہانے ہیٹھ رکھیا سواد دے دیا کر۔ ایہہ وی تیرے کجھ لگ دے نیں۔” اوہناں دی گل سن کے دادی ہر واری نمہا نمہا ہس کے، تے پرائی امانت آ کھ کے گل ٹال دیندی۔

ویلا لنگھ دا رہیا، میں سجریاں ہواواں والی اچی حویلی تے نگھے پیار دی جھولی نوں رب راکھا آکھ کے دھواں پھوک دی گڈی وچ بہہ کے یونیورسٹی دے ہوسٹل جا ا پڑی۔ تُر دیاں، دادی نے اپنے جوبن ویلے دی اک سوہنی چادر میرے موڈھے تے رکھ دیاں آکھیا، “جوانی وچ جدوں سوئی تاگے نال میں ایہہ پھل بوٹے کڈھے سن، تے میں ہر ویلے اپنیاں روایتاں نوں تاگے وچ پرو کے بوٹے کڈھ دی ساں، تاں ہی اے چادر سوجھ سیانف دی علامت بن گئی ہے۔ ایس لئ آج اے چادر میں تیرے حوالے کر دیا ں، امید رکھنی اں کہ توں ایس دی راکھی کریں گی، مطلب کہ توں ساڈیاں روایتاں دی راکھی کریں گی۔”

پھر آکھن لگی، “انج تے ایہہ چادر تیرے تے بہوں سو بھی اے، ذرا تک تے سہی۔” میں اوس ویلے تے دھیان نہ دتا، پر مڑ جدوں وی ایہہ چادر سر تے رکھی، مینوں دادی دی گل یاد آگئی، جیہڑی میں ہر ویلے پلے بن کے رکھ دی ساں۔ میرے لئے ایہہ چادر اچیاں قدراں دی علامت بن گئی۔ سچی گل اے دو ورھیاں چ، میں ناں ایہدا  رنگ پھکا پین دتا، تے نہ تند ٹٹن دتی۔ نکے جے کمرے دے شیشے چ جدوں وی ایس چادر نال اپنے آپ نوں ویکھ دی، اپنے وچ دادی دا مہاندرا دسدا۔

ایتھے وی اوہدا مان، اوہدا لاڈ، اوہدی چھاں میرے نال سی۔ دوجے ہفتے ہی لکائی نال جڑت رکھن آ لے سچے وچاراں دے جھنڈا چک عبداللہ نال میری سانجھ ودھن لگ پئی۔ او کوئی بہوں سوہنا تے ہیرو شیرو منڈا نہیں سی، پر اوہ اکھراں دی ڈونھگیائی، تے خیال دا دور تائیں پچھا کرنا جان دا سی۔ کلاس چوں میں تے اوہ ای دو پڑھیار ساں، جنہاں دے ناں تے لائیبریری دیاں سبھ توں چوکھیاں کتاباں ایشو ہویاں سن۔ ویلے دے نال نال، میرے تے او ہدے وچکار سوجھ دی سانجھ گوڑھی ہندی  گئی۔ میرے ولوں ایہہ اکا دو منکھاں دی انٹلیکچوال دوستی سی۔ او ہدیاں اکھاں چ میرے لئے بلدی چاہت دی لو بھانویں کوئی ہور گل سناندی سی۔

کئی واری ایہہ اکھاں سوالی بن کے میرے دل دے بوہے نوں چنگی طرحاں پٹکایا، پر بوہا تے میری سوچ نے کھولنا سی، جیہڑی بہوں اچے وچاراں دی گڈی بنی ہوئی سی۔ سال کو لنگھیا، جد اک دو واری اوس نے گلاں گلاں وچ مینوں کجھ آکھن دی جرات کیتی تھی، پر میں انہوں نوں ٹوک دتا، کیوں جے میں اپنے ماں پیو دا مان قائم رکھنا چاہندی ساں، تے یونیورسٹی توں کوئی کہانی نال لے کے جان دی تھاں، صرف ڈگری لے کے پنڈ پرتن دی چائی وان ساں۔

میں ہر ویلے ایہہ خیال رکھ دی کہ میری کوئی حرکت میرے پشلیاں دے وچاراں دی اچی کندھ نہ ڈھا دیوے۔ ڈردی ساں کدھرے میری نکی جیہی غلطی میرے ٹبر دی نیک نامی لئی داغ بنن دے نال نال پڑھن دیا ں چاہی وان کڑیاں دا راہ ڈکن دا کارن نہ بن جاوے۔

دوجے سال دے امتحان توں پہلاں، فری ہو کے پنڈ گئی تے کچھ مہینیاں مگروں میری رخصتی دے اعلان نے مینوں  اک پل چ امبر توں بھنجے انج سٹیا کہ میرے تے ہوش ہی اڈ گئے۔ میں تے کدھے سوچیا وی نہیں سی کہ میرے نال انج وی ہو سکدا ہے۔ جیون چ پہلی واری، میںنوں سارے گھرالے اوبڑ دسن لگ پئے۔ میرے آنگ ساکھ سبھ میتھوں گواچ گئے۔ گل کرن نوں جی ہی نہیں کردا سی۔ جھگڑا جھیڑا کیتا، نہ رس کے کھان پین چھڈیا۔ بس بٹ بٹ تک دی رہ گئی سب کچھ۔ ایڈا اچن چک ہویا کہ اتھرو وی حیرت وچ ڈبے رہے۔ اکھاں وچ آ کے ورھن ول نہ ڈھکے۔ میرا مان ٹٹ گیا سی۔ مان ٹٹ جائے تے لڑنا، رونا تے رسنا کاہدا؟ منڈے دی فوٹو دی تھاں اک نکا ح نامہ میرے ہتھ پھڑایا گیا جیہدے تے میرا نام ہی لکھیا ہویا سی۔ ایس سمجھن چ مینوں ایک جھٹ نہ لگا کہ ایس کاغذ تے کچی عمر دے بال دی لکھائی ہے۔ خورے کدوں  تے کس عمرے مینوں اپنا نام لکھن لئی آکھیا گیا، جنہوں دستخط تے اقرار نامہ سمجھ لیا گیا۔ مینوں اکا یاد نہیں سی دوجے دستخط میری پھپی دے منڈے دے سن، جیہڑی انگلینڈ رہندی سی تے دو تن ورھیا ں مگروں پندراں کو دناں لئی پنڈ پھیرا پاندی، آل دوال دے ساکاں نوں اوتھے دیاں جھوٹھیاں سچیاں کہانیاں تے تصویراں وکھا وکھا کے آکڑ آکڑ پھر دی۔ میں اک واری مخول کر دی آکھیا،پھپھی، یسی تے انج گلاں کر دی او جیویں ملکہ برطانیہ توں بعد تہاڈا ہی راج ہے اوتھے۔ جواب چ میری کنڈھ تے واوا پیڈی چپیڑ مار کے آکھیا، تینوں کیہہ پتا اوتھے دیاں تے سڑکاں وی مان نہیں۔

ایس ویلے اوسے پھپھی دے پتر نے وخت پا دیتا، جیہڑی مینوں خورے کیوں چنگی نہیں سی لگ دی۔ دادی نے میرے سر تے انج پیڈا ہتھ رکھیا، جیویں میریاں اکھڑیاں سوچا ں نوں پدھرا کر رہی ہووے۔ نرمی دی تھاں دبا نال میرا ساہ گھٹن لگ پیا تے میں پرانہہ ہو کے کھلو گئی۔ نیک دھیاں نکاح دا مان رکھ دیاں نیں۔ آشا ولوں تک لے۔ اوس میرے ول ویخ دیاں آکھیا۔ میں مائی آشاں ول کیہہ تک دی؟ دادی دے مکھ تے اکھاں وچ اوہ نگھ لبن لئی، کنا چر اوہدے ول ویکھ دی رہی پر ایہہ تے کوئی ہورای بڈھی سی، اوہ نہیں سی جیہڑی میرا مکھ پڑھ لیندی سی، میرے دل وچ جھات پا کے سب کچھ جان لیندی سی۔

میرے کجھ نوٹس ہوسٹل چ رہ گئے سن۔ فیر رول نمبر تے ڈیٹ شیٹ وی لینی سی۔ ایس لئی میں دو دیہاڑیاں لئی لہور آ گئی۔تے آندیاں ای عبد اللہ نوں فون کیتا۔ اسیں بڑا چر کینٹین تے بیٹھے رہے ۔اج پہلی واری اوہ مینوں سارے جگ توں وکھرا تے اپنا لگا۔ دوجے دن لاری اڈے تے اوہنے مینوں اک لفافہ دتا۔ میں لفافے نال اوہدیاں اکھاں چ لکیا سوال وی سنبھالیا۔ تے پنڈ جان والی لاری وچ بیٹھ گئی۔ آندیاں ای دادی دی کنیں کڈھ دتا کہ میں ایہہ ویاہ نہیں کراں گی۔ اوہنے لکھ متاں دتیاں ۔ ایتھوں تیکر کہ منتاں وی کیتیاں۔ پیار تے خفگی نال ناں کرن دا کارن پچھیا۔ منڈے وچ کوئی عیب دسن نوں آکھیا۔ پر میں کجھ نہ بولی۔ اخیر فیر اوس مائی آشا دی مثال دتی تے آکھیا، ” عورت اوہ ہوندی اے جیہڑی نبھانا جان دی اے۔ ” میں چپ وٹ لئی۔ میرے تے پہلی وار راز کھلیا کہ جیہڑے لوک گھٹ بولدے نیں یا اکا ہی بولنا نہیں چاہندے اوہ گھٹ بولن دی گڑھتی لے کے نہیں آندے۔ کوئی نہ کوئی ہرک، نامرادی اوہناں دی جیب نوں جندرے لا کے  اوہناں نوں چپ وٹن تے مجبور کر دیندی اے۔

مائی آشا وی اجیہا ہی اک کردار سی جیہدے من وچ جھاتی پان لئی میریاں سوچاں بڑا چر ٹامک ٹویاں ماردیاں رہیاں۔سوجھ سیانف آلے وڈکیاں دے نکے وچاراں دیاں پکیاں کندھاں نوں ٹکراں مار مار کے زخمی ہوندیاں رہیاں پر گل دا سرا میرے ہتھ نہ آیا۔ ساڈے گھر دے سامنے ہی اوہناں دا گھر سی۔ اک لین چ چھ کمرے تے اوہناں دے اگے ورانڈا ۔ مڑ اگے وڈھا سارا ویہڑا ۔ اک نکر وچ ڈیوڑھی۔ نال مجھاں تےدانداں لئی اک ہور ورانڈا۔جیدھا مہار گھر ول سی کہ سیال آندیاں ہی اوہدے اگے سروٹ دے پُولے رکھ کے نگہ کمرا بنا لیا جاندا سی۔ پنڈاں وچ ڈیوڑھی دے بوہے ٹوہ کے رکھن دا رواج  نہیں ہندا۔ تے ناں ہی گھراں دے باہر گھنٹیاں لگیاں ہوندیاں نیں۔ لوک اک دوجے دے گھر آندے رہندے نیں۔ سگوں بنا دسے پچھے ورتن آلیاں نکیاں موٹیاں  شیواں لے جاندے تے کم مکا کے رکھ جاندے نیں۔

 میں وی دیہاڑ وچ کئی واری مائی آشا نوں ویکھدی ساں ، سویلے ددھ رڑکدیاں، چھا ویلے گوہے دا ٹوکرا سر تے چکیا پیلیاں ول جاندیاں۔ دوپہریں گھاہ دی پنڈ لے کے اوندیاں۔ڈیگر ویلے کھوہ توں پٹھیاں دا پولا چک کے لیاندیاں۔  تے شامیں کوٹھے دے تندور تے روٹیاں لاندیاں ۔ مائی آشا ہمیشہ میرے لئی اک بجھارت بنی رہی، مت شعدور آن ایہہ بجھارت ہور تکھی ہوندی گئی تے ایس دیاں پرتا ں ودھ دیاں گئیاں۔ ایہہ آکھیا جاوے تے کوڑ نہیں ہووے گا کہ مائی آشا رج کے  سوہنی سی ۔ میدے ورگا رنگ، سوہنے، تکھے نین نقش ، پتلا نک، جسا بانکا، قد اچا تے کالیاں اکھاں۔  وال لمے، کالیاں اکھاں جنہاں وچ جھاتی پا کے اوہناں بارے کجھ آکھنا بہوں اوکھا۔ کیوں جو اوہ اپنے کم نال کم رکھدی تے گھٹ کسے ول تکدی سی۔   

مینوں یاد اے ،اٹھ دس سال دی عمرے ، اک واری دادی نے دسیا جے ونڈ ویلے، لالہ سردار جیہڑا وڈا تھانیدار لگیا ہویا سی اوہ اک کڑی نوں اپنے گھر لے آیا سی۔ پنڈ ؤچ کجھ ایڈی دس پچھ وی نہ ہوئی  تے مڑاوہنے اوہدے نال نکاح کر لیا۔ اوس ویلے لالہ سردار دی عمر پنج تالی ورھے سی تے کڑی دی عمر مر کے اٹھارہ انی ورھے ہووے گی۔ جد کہ پہلی زنانی وچوں لالے دیاں چار کڑیاں سی۔ وڈیاں دو ویہایئاں  تے نکیاں دی گل پکی ہوئی ہوئی سی۔ با با سردار وی واہوا سوہنا سی۔ تے دھورے آلا بندہ سی۔  مائی آشا دے وچوں رب نے اوہنوں چار پتر تے دو دھیاں دتے۔  دونویں  زنانیاں اکو کارگھر چ رہنیاں سن۔ ایہہ سن کےمیں ہن  مائی آشا نوں ہور نظراں نال ویکھن تے گویڑ لان لگ پئی۔

مائی تے مینوں سب دنیا توں وکھری لگن لگ پئی سی۔ اوہدا وہیار ، گل بات، پہناوا  تے مزاج پنڈ دیاں باقی بڈھیاں نال اکا نہیں سی رلدا۔ اوہ اک وکھری، اوکھی تے اوپری زنانی یاں خورے زنانی دے روپ وچ کوئی ہور مخلوق سی۔ جیویں پنڈان وچ جوان تے بڈھیاں کم کاج کردیاں پوچھن گت نال ول کے رکھدیاں نیں پر میں کدے مائی آشا نوں وڈی چادر توں بغیر نہیں سی تکیا۔

 آشا ہمیشہ پردے دابہوں خیال رکھدی سی، نماز پڑھدی تے روزے رکھدی سی۔ لگدا سی اوہ ایتھے دی جم پل ہووے کیوں جے اوہنے کدی اپنے ماں پیو، بھیناں بھراواں یا گراں دی گل دسی نہ ای کوئی ہور ذکر چھیڑیا۔ بے بے ایہہ مائی آشاں اپنیاں پشلیاں نوں یاد کیوں نہیں کردی۔  اک دہاڑے میں دادی کولوں پچھیا ۔ خورے اوہدا کوئی نہ ہووے، بے بے نیں جھٹ  گل مکا دتی تے میری سوچ وچ ترتلے کھاندی کہانی ہور الجھ گئی۔ ۔ بابا سردار ریٹائرمنٹ مگروں چھیتی مر گیا، مائی آشا دے بچے جوان ہو گئے تے ویاہے وی گئے۔ اوہ دادی تے نانی بن گئی۔ پر اوہدی  متانت تے حیاتی کرن چ کوئی فرق نہ آیا۔ اوہ کم کاجاں چ رجہی رہندی یا عبادت کر دی ۔ہر ویلے اوہدے بُل کنمبدے رہندے ۔ کجھ لوک آخدے ، اوہ اپنے آپ نال گلاں کردی رہندی اے۔ خورے آیئتاں یا درود پڑھدی ہووے۔ ذرا کھٹکا ہندا تے کالی ڈوری ووچ بدھے تویت تے ہتھ رکھ لیندی جیویں اوہدے وچ اوہدی جان ہووے یا اندر لُکے ہیرے موتی گواچن دا خوف۔ خورے کیوں مائی دے بال پن، جوانی تے بابے سردار نال ویاہ بارے کجھ سوال ہر ویلے میرے من وچ دکھدی دھونی کیوں دکھائی رکھدے سن۔ بھلا میرا مائی دے پچھوکڑ نال کیہہ لینا دینا۔ پر اوہدے وچار پتہ کرن دا جنون مینوں ایہہ گل بھلن نہ دیندا۔خورے کیہڑی گنڈھ سی جیہڑی میرے ہتھوں کھلنی سی۔پر مینوں موقع ای نہیں سی لبھ رہیا۔کالج تے یونیورسٹی تیکر میں نکی یا وڈی عید تے جد وی پنڈ جاندی کسے بہانے مائی آشا دے گھر جا اپڑدی۔اوہدے رعب تے طبیعت دی سختی ویکھ کے وی میں اوہدے پچھوکڑ دی گل ضرور چھیڑدی۔پر ہر واری مائی کراکھی وٹ کے مینوں چپ کرا دیندی جد کہ میری اماں مینوں انج کرن توں ٹھاکدی تے آکھدی، مورکھے نیک لوکاں توں پرانیاں گلاں پچھ کے دکھی نہیں کرنا چاہی دا۔ اک واری میں مائی آشا دے گھر گئی تے بغیر پچھیاں اوہدی منجی دے دوناں والے پاسے بہہ گئی۔ سلام کیتا۔ مائی میرے سلام دا جواب ای نہ دتا۔ پر میں ڈھیٹ بن کے بیٹھی رہی۔ اوہدی نکی دوہتری آسیہ میری نکیاں ہندیاں دی سکھی سی۔ اوہ وی اوتھے ای بیٹھی ہوئی سی۔ میں اٹھ کے چونترے وچ آسیہ تے اوہدی ماں کول جا بیٹھی ۔تے گلہ کردیاں آکھیا ، دادی میرے سلام دا جواب ای نہیں دتا۔ آسیہ ہرک نال بولی ، نانی ہن اکا چپ وٹ لئی اے۔ پہلاں کیہڑا بوہتا بولدی سی۔ میں آکھیا، فیر وی کم دی گل تے کردی سی۔ آسیہ دی اماں ثمینہ بے دھیانی وچ بولی ، پھپھی ثمینہ اک گل دس ، تہاڈی اماں دا سلوک تہاڈے نال وی انج ای اے جیویں باقی لوکاں نال ؟ میں آسیہ دی ماں توں پچھیا، خورے باقی لوکاں توں وی بھیڑا۔ اوہنے متھے تے وٹ پاندیاں آکھیا۔ اوہ کجھ چر چپ رہی ، فیر بولی، باقی لوکاں نوں اوہدی حیاتی نال ایڈا واسطہ نہ ہووے پر ساڈی تے اوہ ماں اے۔ اوہنے سانہوں جمیا اے ، چھاتی دا ددھ پیا کے وڈا کیتا اے۔ پر کدی سانہوں گھٹ کے اپنے سینے نال لایا نہ لاڈ کیتا ۔ پالن پوسن وچ کوئی کمی نہ رہن دتی۔ پر چا کرنا بھل گئی۔ اوہ چپ کر گئی۔ فیر بول پئی۔ ساڈیاں سبھ لوڑاں پوریاں کیتیاں پر سانہوں کدی اپنے دل دے ویہڑے لے کے ہی نہیں گئی۔ ناں سدھراں دیاں کھڈونیاں ںال کھیڈن دتا ۔ روٹی ٹکر، سکول آن جان ، سون جاگن، دا چنگا خیال رکھیا۔ ویاہ کیتے ۔ دوھتر پوتر جمن تے وی ساریاں رسماں نبھایئاں پر کسے خاص فرض دا محبت پاروں نہیں ۔ خورے اوہ لاڈ کرنا جان دی ای نہ ہووے۔ کجھ لوکاں دی طبیعت ہی انج دی ہندی اے۔ میں آکھیا۔ نہیں، ایہہ گل نہیں، خورے کنج دا فاصلہ ساڈے وچکار ہمیش کھلوتا رہیا۔ پھپھی ثمینہ نے ہوکا بھردیاں آکھیا۔ فیر آکھن لگی۔ مینوں تے اوہ اک جیوت بی بی دی تھاں اک مشین لگدی رہی۔ خورے رب ولوں انج دی ای ہووے۔ نکیاں ہندیاں توں لے کے جوانی تیکر اسیں کوئی شئے منگدے یا کسے شئے دی فرمیش کردے وی چکدے رہے۔ سچی گل تے ایہہ ہے کہ ساہنوں اماں دے نیڑے ہوں توں وی ڈر لگدا رہیا۔ ڈر لگدا رہیا۔ میں حیرانی نال اوہدے اکھر دہرائے۔ آہو۔ ایہہ آکھ کے اوہ چپ کر گئی۔ مینوں لگا اوہدی واج بھج گئی اے۔ تے اندرو اندری اتھراں دا ہڑ ڈکن دا چارا کردی کردی کدھرے گواچ گئی اے۔ جھٹ بعد بولی، ماں نے سبھناں نوں اپنے توں دراٹے ای رکھیا۔ میرے پیو نال وی اوہدا کجھ ایہو جیہا ای سلوک سی۔ میں کدی وی اوہنوں ہسدیاں، شرماندیاں یا لڑدیاں نہیں تکیا۔تھوڑے چر وچ میں جنے سوال پچھ سکدی ساں پچھے ۔ کیاں دے جواب حیرتاں وچ پا کے تے کئی سوال چُنی وچ بدھے رہ گئے۔ تے میں گھر آ گئی۔

فیر ؐمیں روز اوہناں دے گھر جانا شروع کر دتا پر گل اگے ناں ودہی۔ ناں میں اوہناں نوں کھوتر سکی نہ اوہناں نیڑے لگن دتا۔ میں اک کے جانا چھڈ دتا۔ دو ہفتیاں مگروں شام ویلے رولا پے گیا ۔ مائی آشا نوں لقوہ ہو گیا اے۔ خورے فالج پے گیا اے۔ کیوں جے مونہہ ڈنگا ہو گیا سی۔ گلی جاندے جاندے لوک کوکی جا رہے سن۔ ساڈے گھر آلے تے میں وی دوڑدے گئے۔ ساڈے بیٹھیاں ڈاکٹر آیا تے اوہنے دسیا ۔ کم مک گیا اے۔ مائی ہوری اخیری ساہ لے رہے نیں۔اوہدے دھیاں پتراں سنے اوتھے کھلوتے سبھ لوکی کلمہ پڑھو کلمہ پڑھو آکھ رہے سن۔ مائی آشا نے منجی دے آل دوالے کھلوتے لوکاں دیاں اکھاں چ اکھاں پا کے اچی واج وچ جو اکھر بولے اوہ سن کے سبھ نوں سپ سنگھ گیا۔ سارے اک دوجے نوں بٹر بٹر تکن لگ پئے۔ اوہدے پتر دھیاں جوائی شرم نال مونہہ چھپان لگ پئے۔ کجھ چر مگروں کوئی بولیا ، مائی ہوراں دی یاد داشت مک گئی سی ایس لئی کلمہ یاد نہیں رہیا۔ بس سب وڈے وڈیرے جان دے سن کہ گل ایہہ نہیں۔ اوہ اکھاں اکھاں وچ   سوال جواب کردے خورے کیہہ لکا رہے سن۔ میں وچلی گل سمجھن لئی بڑے پاپڑ ویلے پر کجھ نہ پلے پیا۔ آخر مائی مر گئی ۔ کفن دفن ہویا ۔ روٹی ٹکر پکیا۔ ختم آکھیا گیا۔ پر جان والی سارے پنڈ نوں حیران کر گئی۔ خورے پنڈ والے اوہدی یاد داشت دی گل تے یقین کر کے بھل بھلا گئے ہون۔ پر میں ہور اوکھی ہو گئی۔ نوان والی پاسی سکینہ ۔۔۔ میرے دماغ وچ دو سو واٹ دا بلب بلن لگ پیا۔ میں اگلے دن ہی ماسی سکینہ دے گھر جا اپڑی ۔ سکینہ دا سارے پنڈ وچ بہت آدر سی۔ جدوں وی کسے بی بی دی مرگ ہندی تے اوہنوں اخیری غسل سکینہ ہی دیندی۔ مائی آشا نوں وی اوسے نواہیا تے اوہدے گل دا تویت وی اوسے ہی لاہیا تے پھولیا سی۔ اوہ مینوں اپنے گھر ویکھ کے خش ہو گئی پر جو میں پچھدی ساں اوہ دسدی نہیں سی۔اوہناں دا ٹبر غیر ہون پاروں ساڈے زمینداراں دا بہوں آدر کردے سن۔ پر ماسی سکینہ اپنے چنگے ویہار کر کے سارے پنڈ ولوں وڈیائی جاندی سی۔ اوہ گھر گھر دے بھیتاں دی جانو سی ۔سب دے دکھڑے سن دی۔ سب نوں صلاحواں دیندی۔ پر کسے دی گل کسے ہور نوں ناں دسدی۔ تاں ایں اوہ مینوں وی مائی آشا بارے کجھ دسدیاں چک رہی سی۔ فیر واہوا ترلے پان مگروں اوہنے رازداری دی سونہہ لے کے مینوں مائی دے گل دے تویت چوں نکلی اک فوٹو وکھائی جیدھے وچ مائی اپنے اک ہانی جوان منڈے نال پیلا جوڑا پا کے تے سوہا کڈھائی والا پوچھن لے کے کھلوتی ڈاہڈی سوہنی لگ رہی سی۔ تے اوہدا ہاسا دل موہ لین آلا سی۔

 میں گھر آکے ایویں دادی نال مائی آشا دا ذکر چھیڑدیاں آکھیا ، بڑی صبر آلی بڈھی سی۔ چونترے وچ ہانڈی پکاندی اماں نے مینوں گھور کے ویکھیا ۔ مانواں نوں خطرے دا پہلاں ای خورے کیویں احساس ہو جاندا اے ، کدی سمجھ نہیں آئی۔ اوہناں دے ریڈار ٹھیک ویلے تے سائرن وجاندے نیں۔ دادی نے میری گل دا جواب نہ دتا۔ پر میں آڈا لان دا پکا ارادہ کیتا ہویا سی۔ مائی دا پہلا جنا کون سی ؟میں اچن چیت توپ دا گولا سٹیا۔تے سر نیوا کر کے دانے چبن لگ پئی۔ دادی نے رعب نال ویکھدیاں آکھیا ۔ مر کھپ گیا ہونا ایں۔ یا ٹُر گیا ہونا ایں کدھرے مردود۔ سانہوں کیہہ پتہ۔ جے ٹر گیا سی تے نکاح تے نکاح کنج ہویا ؟ میں اچی واج وچ آکھیا۔ تے فیر نیویں پا لئی۔ اگے چپ کھلر گئی۔ اوہ ٖفوٹو والا منڈا کون سی ؟ میں دادی نوں ہور چڑھان لئی اک ہور وار کیتا۔ اوہ فیر وی نہ بولی۔ تے میں چیک پئی۔ بے بے اج مینوں سچی گل دس۔ میرا دم گھٹن لگ پیا اے۔ مینوں دس کیہہ ہویا مائی آشا نال۔ اوہ کون اے ؟ کتھوں آئی سی ؟ کدی لگدی لانی سی ؟ بے بے نوں جلال آگیا تے آکھن لگی۔ چنگا، سچی گل وی سن لے توں۔

 ایہہ دونویں میاں بیوی ، بھائی سردار دی پناہ وچ سن۔ کون میاں بیوی ؟ میں جان کے پچھیا۔ ایہہ سکھنی تے اوہدا سکھ کھسم۔ بے بے دا وس چلدا تے چپیڑ مار کے مینوں چپ کرا دیندی۔ ایہناں دے وڈکے لالے سردار دے جانن والے سن۔ ونڈ ویلے رولے وچ نکھڑ پکھڑ گئے ۔ ایہناں دا باقی ٹبر نس بھج گیا پر ایہہ ایتھے پھس گئے۔ تاں ایں ایہناں دی جان بچان تے کسے طرحاں نسان دا حیلہ کرن تاہیں  لالہ ایہناں نوں گھر لے آیا۔ دادی چپ ہو گئی۔ فیر ؟ میں پچھیا۔ فیر اوہ اگاں لگیاں تے سب نوں اپنی اپنی پے گئی۔ ٹھنڈ ٹھندیار نوں اڈیکدے ایہوی دونویں جی سکھی سن کہ ہن ایہناں نوں کوئی خطرہ نہیں۔ پنڈ تے لوکی لالے دا تے آدر کردے ای سن پر انج وی چنگے وہیار والے سن۔ دونواں دا بہوں خیال رکھدے سن۔ جیویں پورے پنڈ دے مہمان ہون۔ پنڈ وچ سب  ٹبر وانگوں ای رہندے نیں۔ اوہ وی رل مل گئے ہونیں۔ ۔ میں پچھیا۔ خورے، دادی کدھرے گواچ گئی۔ پہلاں تے بہوں اچا بول رہی سی ، ہن جیویں اوہنوں کجھ چیتے آ گیا۔ یا یاد کرن دا آہر کر رہی سی۔ کجھ چر مگروں بولی، کوئی مہینہ لنگھیا ہوناں اے، بھابھی جیواں ساڈے وال آئی تے رازداری نال مینوں آکھن لگی ۔ کل دوپہریں آشا دھریک ہیٹھ لمی پئی سوں گئی ۔ میں بوہا ٹوہ کے گوانڈیاں ول سیویاں وٹن چلی گئی ۔ گھر آئی تے ویکھیا ، تیرا لالہ اوہنوں ویکھی جا رہیا اے۔ اوس ویلے مر جانی آشا بہت سوہنی لگ رہی سی۔ میں ڈر گئی۔ جے کسے ویکھ لیا تے کیہہ آکھے گا۔ دھیاں ورگی کڑی نوں انج گھور رہیا اے ۔ ایس لئی میں کھنگورا مار کے اوہنوں ہوش چ لیاندا۔ اوس دیہاڑے تیرا لالہ کوئی ہور ای بندہ لگ رہیا سی۔ کسے نال کجھ نہ بولیا ۔ چپ چپیتا لما پیا رہیا۔ میں تے ڈر ای گئی ساں۔ خورے ایہنوں کیہہ ہو گیا اے۔ اج فجریں اوہ اٹھ کے کدھرے ٹر گیا اے۔ کھاہدے پیتے بغیر۔خورے کتھے ٹر گیا اے۔ بھابھی جیواں دس کے ٹر گئی۔ فیر کیہہ ہویا میں پچھیا۔ فیر کیہہ ہوناں سی، دادی نے ہاہ بھر کے آکھیا۔ اوس توں اگلی راتیں کسے نیں آشا دے جنے نوں پیلی وچ بول کردیاں گولی مار کے جانوں مار چھڈیا۔ دو چار لوکاں دسیا ، اوہ پلس والے سی۔ پر لالہ سردار نہ منیا۔ اوس دسیا کجھ سر پھرے مسلمان منڈے ایہہ کم کردے پھردے نیں۔ بے بے ہوکا بھر کے لمی پے گئی جیویں کہانی مک گئی ہووے۔ میں اوہدے پیر دباندیاں گل اگے ٹورن دا ترلہ کردیاں آکھیا ،  بے بے اسی پنڈ چ رہندے ہاں تے اج وی پنڈ چ کوئی باہر دا بندہ آوے تے پتہ لگ جاندا اے۔ کسے اوہناں قاتلاں نوں لبھن دا آہر نہ کیتا ؟ خورے ۔۔۔ بے بے نیں فیر گل مکان دی کیتی۔ پر چھیتی بھائی سردار نیں آشا دی جان بچان لئی اوہدے نال نکاح پڑھا لیا تے گل آئی گئی ہو گئی۔ لوکاں وی بوہتی پچھ پڑتال  نہ کیتی۔ انج وی تھانیدار تے پندڈ دا لمبردار سی۔  مائی دونواں کماں تے کنج من گئی ؟ میں فیر ٹوکیا۔ کیہ مطبل َ؟ دادی نے گھور کے آکھیا۔ بے بے اوہنے انکار کیوں نہ کیتا ؟ چپ کر کے کیوں من گئی ؟ میری واج اچی ہوگئی ۔ خورے ۔۔۔ اندروں مر رہی ساں تاں اچا بولن لگ پئی ساں۔ مینوں کیہہ پتہ ۔ کیدھے سر تے انکار کردی۔ دادی نے جھڑک کے آکھیا۔

 میرا جسا اگ دا گولہ بن گیا۔ مینوں قیامت دا مطلب پتہ لگ گیا۔ میں دوڑ کے پسار وچ گئی تے اپنے بیگ چوں دو کاغذ کڈھے۔  اوسے طرحاں دوڑدی باہر آئی تے سب دیاں اکھاں چ اکھاں پا کے پوری نفرت نال نکاح نامے دے ٹوٹے ٹوٹے کر کے ویہڑے وچ کھلار دتے۔ اگلے دن میں اپنی قلم اپنی مرضی تے اپنی لکھائی وچ خلع دے کاغذ تے دستخط کر کے دادی دے سرہانے رکھیا تے فیر وی مینوں چین نہیں آ رہیا سی۔ انج لگا جیویں مائی آشا  دے سینے وچ ڈکیاں چیکاں میرے من وچ وڑ گیاں نیں۔ اوہناں نوں باہر کیویں کڈھاں ۔ فیر میں ڈھایئں مار کے روون تے دہائی پان لئی اوس قبرستان ول دوڑی جتھے اوہ دفن سی۔ میں بڑا چر قبر دے سرہانے بیٹھی رہی پر میرے اتھر نہ نکلے۔ ساہ گھٹن لگ پیا۔ تے پرت آئی۔ اوسے راتیں مائی آشا میرے سفنے وچ آئی تے اوہنے دسیا کہ قبر تے اوہدا نام نہ لکھیا جاوے۔ تے نالے اوہدا تویت وی دفن کر دتا جاوے۔ اگلے دن فیر میرے سودائی دل نے میرا ہتھ پھڑ کے دائی سکینہ دے سامنے جا بٹھایا۔ میری ضد ویخدیاں آخر اوہنے دھاگے چ ولیا اک تویت کڈھ لیاندا تے آکھیا، اوہ ہر ویلے گل وچ ایہہ تویت پائی رکھدی سی۔ مطبل اوہ ہر ویلے اپنے پہلے جنے نوں یاد کردی سی تے اوہدے قتل نے اوہنوں وی اپنے اندروں مار چھڈیا سی۔ اوہ جنا چر جیوت رہی ، روبوٹ وانگ حرکت کردی رہی ایس لئی ناں اوہنوں بالاں نال پیار ہویا نہ گھر بار نال۔اک دیہاڑیدار وانگوں لگی رہندی سی۔ چٹے کپڑے، چٹا رنگ ، جذبیاں تے سدھراں توں بے نیاز۔ سارے منظر میرے آل دوالے کھلر گئے۔ موت ویلے اوہدیاں اکھاں چمک رہیاں سن۔ تے اوس ویلے اوس اوہ سچ بولیا جو اوہدے اندر ورہیاں توں ترٹھا تے لکیا ہویا سی۔ مطبل اوہنوں کدی اپنا پچھوکڑ بھلیا ای نہیں سی۔ میں اپنے آپ نال گلاں کرن لگ پئی تے فیر اوہدیاں نمازاں تے روزے ۔ میں مردی واج وچ پچھیا ، کیہہ پتہ کیہہ پڑھدی سی۔ دائی آکھن لگی ، کدی بابا گورو نانک دے ڈیرے تے گئی سی ؟ میں پچھیا۔ آہو اوہ اک واری گئی سی تے آ کے کئی دن روندی رہی۔ دائی نے ہرک نال دسیا۔ تہاڈے سامنے میں اوہدیاں اکھاں چ نمی ویکھدیاں ہویئاں ہولی جیہی آکھیا ، نہیں ۔۔۔ اوہ سر نیوا کر کے اتھرو چھپاندیاں دسیا ، ایہہ سارے لوکی سب کجھ جان دے سن پر کیہہ کر سکدے سن۔ میں سوچیا، کجھ ڈاہڈی چپ کھلری رہی ، فیر اوہ بولی، اوہدیاں اکھاں سجیاں رہندیاں سن ۔ مطلب اوہ اندروں اندری روندی رہندی سی۔ تویت توں کیوں رکھ لیا ؟ میں پچھیا۔ جس ویلے اوہنے مردیاں وائی گرو دا نعرہ لایا تے سب گھابر گئے سن۔ فیر میں سوچیا ، ہور رولا ناں پوے تے نالے اوہدے دھیاں پتراں نوں ہینا نہ ہوا وے۔ تاں ایہہ تویت چھپا کے لے گئی۔ میں ماسی دائی نوں منا کے تویت چادر چ لکایا تے اسیں دونویں اوہدی قبر تے اپڑ گیئاں۔ اساں دونہاں قبر چ نکا جیہا ٹویا کڈھیا تے اوتھے اوہ تویت دب دتا۔ مائی آشا دی آتما خورے راضی ہو گئی ہووے۔ پر میں دائی سکینہ دے گل لگ کے ڈھایئں مار کے رون لگ پئی تے میرے اتھرو اوہدی قبر تے پھل بیجن لگ پئے۔

( ماخذ :: یو ٹیوب)

۔