مینار آدمی ۔۔۔۔ محمود احمد قاضی

مینار آدمی

محمود احمد قاضی

ایس حرکت کردے دھبے یا دھبہ نما آدمی نوں اچانک ای کسے نے ویکھ لیا سی۔ اوس دوربین والے بندے دے بیان مطابق اوتھے تے بلندی تے موجود اوہ آدمی اپنیاں دوویں بانہواں ہوا وچ لہراندا مونہہ کھول کے شاید چیک رہیا سی پر اوہدی آواز لوکاں تیک نہیں پہنچ رہی سی۔ حالانکہ بہت دور ہون پاروں اوہ دور بین توں بغیر کسے نوں نظر نہیں سی آ رہیا پر فیر وی سارا شہر اوہنوں ویکھن لئی ایتھے اُلر پیا سی۔ اوہنوں آپ اپنیاں اکھاں نال ویکھن دی خاہش وچ ہر اک دوربین والے بندے کولوں اوہدی دوربین حاصل کرن دی کوشش چ الجھ رہیا سی، جیہڑا دور بین حاصل کرن چ کامیاب ہو جاندا۔ اوہ کجھ دیر اُتے بلندی ول ویکھن توں بعد کہندا، ” اوہ اوتھے اتے اک دھبہ جیہا اے “۔

کوئی پچھدا، ” دھبہ یا آدمی ؟ ” جواب ملدا، ” ہاں ایس دھبے نوں آدمی وی کہیا جا سکدا اے۔ ” کسے پاسیوں اواز آوندی، ” کیہ تینوں یقین اے جے اوہ ۔۔۔۔ “

جواب اچ ہر پاسیوں شور رولا سنائی دیندا ۔ اوازاں آپس وچ کُشتی لڑ رہیاں سن۔ ٹریفک جام ہون لگ پئی سی۔ سارے وسنیک اوہدے ول ای ویکھ رہے سن تے اپنیاں بانہواں اتانہہ کر کے باں باں پئے کردے سن پر شاید اوہناں دیاں ایہہ رولا نما آوازاں اوہدے تک پہنچ نہیں سی رہیاں۔ کیوں جو اوہناں دے تے اوہدے درمیان بلندی حائل سی تے رابطہ نہیں سی ہوریا۔ لوک مونہہ اڈ کے اک دوجے نوں مفت مشورے دے رہے سن، ” کجھ کرو وائی  ۔۔۔ اوہنوں تھلے لاو، نہیں تے اوہ اوتھے ای مر جائے گا۔ “

ایسے رولے رپے وچ کسے نے سوال دا فائر کیتا، ” پر اوہ اوتھے اتے پہنچیا کس طرحاں ؟ ” ایہہ سن کے ساریاں نوں سپ سنگھ گیا۔

ایہہ شہر دے وچ کھلوتا اک پرانا مینار سی جس دی تعمیر دے سال بارے کوئی کجھ نہیں سی جاندا۔ ہمیشہ ای جدوں وی ایس دے بارے چ گل ہوندی تے ٹیوے ای لائے جاندے سن۔ وڈ وڈیریاں توں سنیا گیا سی جو اوہناں وی ایس نوں اپنے بچپن دے زمانے توں ایس طرحاں ایس حالت چ ای کھلوتا ویکھیا سی۔ عام خیال ایہہ سی جو ایس نوں کوئی اٹھ صدیاں پہلوں تعمیر کیتیاں دوجیاں عمارتاں چ وی ایہو جیہا پتھر تے دوجا سمان ورتیا گیا سی۔ بہر حال ایہہ ہے ہی بہت پرانا تے ہن تے کافی عرصے توں ایس نوں ناقبل استعمال قرار دتا جا چکیا سی۔ جگہ جگہ توں ایہدیاں اٹاں تے پتھر کھسک گئے سن۔ ہر وقت ایتھوں اوتھوں مٹی جھڑدی رہندی سی۔ اوس دے اندر گولائی چ اتے جاندیاں پوڑھیاں دی حالت وی ٹھیک نہیں سی۔ بس ڈگن ای والیاں سن۔ ایس لئی پوڑھیاں دا دروازہ اٹاں نال بند کر دتا گیا سی تاں جو کوئی حادثہ نہ ہو جائے۔ کئی واری اوہنوں ڈھا دین دی تجویز وی سامنے آئی پر پرایئاں عمارتاں دی تعمیر دے فن دے وڈیاں تے استاداں دے اپنے رومانس دی وجہ نال تے پرانیںاں  عمارتاں نوں اوسے حالت وچ محفوظ رکھن دی خاہش دا مان رکھدیاں ہویاں ایہنوں ڈھایا نہیں سی گیا۔ تے ایس طرحاں ایہہ اپنی بھیڑی تے خستہ حالت چ کھلوتا سی تے سارے لوکیں اوہدے ولوں با لکل لاپرواہ تے لا تعلق ہو چکے سن تے ایہدے وجود نوں نظر انداز کر کے اوہدے چونہہ پاسے موجود بازاراں چوں لنگھدے رہندے سن۔ بڑا چر پہلوں ایہدے آل دوالے پان ویچن والیاں، پھل ویچن والیاں تے اک دو کبابیاں دیاں دکاناں سن پر ہن اوہ وی نہیں سن رہیاں تے ہن ایہہ لوکاں دے ہجوم دے درمیان اک کلے تے اداس مینار دی طرحاں موجود سی۔ پر اج اچن چیت ای ورھیاں توں کلا ایہہ مینار گھبرائے ہو ئے لوکاں دے کلاوے چ آ گیا سی۔ بہت سارے لوکاں دے نال نال ہن شہر دی ساری انتظامی مشینری وی حرکت چ آ چکی سی۔ ضلعے دے مجسٹریٹ نے اوتھے پہنچدیاں ای پچھیا، ” سبھ توں پہلاں کہنے اوہنوں ویکھیا سی ؟ “۔

سارے لوکی اک دوجے وال بےوقوفاں دی طرحاں ویکھن لگ پئے۔ جواب کوئی وی نہیں سی دے رہیا۔ سگوں اک طرحاں گم خموشی ہر پاسے پھیل گئی سی تے فیر انتظامیہ  دے تقریبا ہر بندے دے ہتھ وچ اک دور بین نظر آون لگ پئی۔ دوربیناں اکھاں تے چڑھا لیاں گیئاں۔ کجھ دیر توں بعد سارے دوربیناں والے وی خاموش ہو کے اک دوجے نوں بے وقوفاں طرحاں گھوریاں پان لگ پئے سن۔ اینی دیر اچ شہر دا فائر بریگیڈ ٹن ٹن کردا اوتھے پہنچ گیا۔ فائر بریگیڈ دے عملے نیں اپنی گڈی دے نال بھجی پوڑھی مینار دے نال لائی تے ایہہ جان کے سارے ای حیران رہ گئے جو پوڑھی تے مینار دے چوتھے حصے تک وی پہنچن توں ناکام رہی سی۔ جتھے ایہہ پوڑھی مینار نال لائی گئی سی اوتھوں مٹی دھوڑ اڈ کے تھلے آون لگ پئی سی۔ مینار دی اونچائی بہت زیادہ سی تے پوڑھیاں تھلے ای رہ جاندیاں سن۔ سگوں مینار دے اتے پہنچن دیاں ایہناں کوششاں پاروں مینار ہن کنب وی رہیا سی۔ شہر دی انتظامیہ جیہدے چ میونسپل انجینئر وی موجود سی تے چوکھے دا ء ازمان توں بعد ہن مایوس ہو چکیا سی۔ باہروں آئے ہوئے تعمیر دے اک ماہر تے آثار قدیمہ دے اک سیانے نے وی اپنیاں مشوریاں نال نوازیا پر اوہ دھبہ نما آدمی ہن تک اوسے بلندی تے ٹنگیا سی تے اوہدے تیک رسائی نہیں سی ہو رہی۔

ایسے مایوسی دے وقت جدوں اک منچلے نے کہیا جے اوہ اتے جائے گا تے اوہنوں تھلے لیائے گا تے سارے بہت خش ہوئے۔ پر ماہر لوک فیر اڑ گئے تے اوہناں مینار دی ایس بری حالت پاروں اوہنوں اتے جان دی اجازت نہ دتی۔ پر فیر اوہدے اصرار تے لوکاں دی تکرار دے درمیاں اوہ بندہ مینار ول ودھ ہی گیا سی۔ بند کیتے دروازے نوں اک اک انچ کر کے اپنے ساہ روک کے اکھیڑن چ اوہدی مدد کیتی گئی ۔ ہر ضرب اتے مٹی چونا مینار توں جھڑدا تے انج لگدا جو مینار ہنے ڈگا کہ ڈگا۔ بہر حال محنت رنگ لیائی تے اینا کو مورا بنا لیا گیا جو ہن اوہ بندہ اوہدے اندر وڑ سکدا سی۔ فیر ویکھدیاں ای ویکھدیاں اوہ بندہ اوس مورے دے راہیں اندر داخل ہو گیا تے نظراں توں اوہلے ہو گیا۔

لوک ہن مینار دے اندر داخل ہون والے بندے نوں مینار دے اتے دکھن دے منتظر سن۔ کافی دیر ہو گئی۔ پر اوہ بندہ دوربیناں دے ذریعے وی اوس بلندی تے نظر نہ آیا تے لوکاں نوں فکر پے گئی پر فیر کوئی اک پاسیوں چیکیا، ” اوئے اودھر ویکھو۔ “

مدد کرن والا بندہ اوسے موری رایں باہر آ رہیا سی۔ اوہدے کپڑے مٹیو مٹی سن سگوں کجھ پاٹ وی گئے سن۔ اوہدے وال وی مٹی ہو گئے سن۔ اوہ بندہ ڈوریا بڈوریا لگ رہیا سی۔ اوہ صرف اینا ای کہہ سکیا، ” مینار چ پوڑھی ناں دی کوئی چیز ہے ای نہیں۔ “

ایس حقیقت نوں جان کے ساریاں ای سر تھلے سٹ لے۔ فائر بریگیڈ والیاں اپنا سمان کٹھا کیتا تے اوتھوں رفو چکر ہو گئے۔ انتظامیہ دے لوک وی ایدھر اودھر ہو گئے۔ فیر عام لوک وی اک اک کر کے اوتھوں جان لگ پئے تے تھوڑی دیر بعد ای سارا چوک خالی ہو گیا۔ مینار دے آلے دوالے ہن خاموشی سی تے شہر تے رات دا پہری سی۔

اک دو دناں تک اوہ اتے ٹنگیا آدمی یاں دھبہ لوکاں نوں نظر اوندا رہیا۔ لوک کدی کدی اوتھے رکدے تے بلندی ول ویکھدے تے فیر اک ہوکا بھر کے ٹر پیندے۔ فیر لوکاں نے اوتھے رک کے اتے مینار ول ویکھنا تے اوس دھبے دے وجود نوں محسوس کرنا وی چھڈ دتا تے فیر اک وقت ایہہ وی آیا جو لوک ایس مینار دے نال نال اوس آدمی نوں وی ہمیشہ لئی بھل گئے۔