خالدہ ملک … تہانوں کیہہ اے ؟

تہانوں کیہہ اے ؟

خالدہ ملک

سارے پنڈ وچ ماتم دی پھوڑی وچھی ہوئی سی تے ادھا پنڈ اوہدے ساہمنے کٹھا سی۔ اوہ موٹیاں موٹیاں سیخاں نوں ہتھ وچ نپ کے چپ چپیتی کھلوتی سی، نہ لوکاں دے اتھرو، نہ ماں دے لَمے لَمے وین اوہدیاں بُلہاں نوں بولن تے مجبور کر سکے تے میں حیران کھلوتی سوچدی پئی ساں کہ ایہہ اوہو شیدو اے جیہڑی ایڈی ڈاڈھی تے اتھر ہندی سی جیہڑی شے اوہنوں چنگی لگدی سی اوہ منگدی نہیں سی ، کھوہ لیندی سی تے جے اوہنوں اوہ چیز نہ لبھے تے فیر کوئی ہور وی اوہدا مالک نہیں ہو سکدا ۔ اوہ اوہنوں بھن چھڈ دی سی یاں وگاڑ کے دھر چھڈدی سی۔ ایہہ اوہدی پرانی عادت سی۔ 
ملاقات دا ویلا مُکیا ۔ لوک گھرو گھری ٹرے تے میریاں اکھّاں اگوں لنگھ گئے سمیاں دا اک اک دہاڑا آن کھلوتا تے میں خورے کیویں آپنے چوہاں پاسے کھلوتے موت دے پرچھانویاں کولوں لک کے پچھلے زمانے وچ اپڑ گئی۔ 
شیدو تے چاچے ہوراں دا اکو ویہڑا سی ۔ وڈا سارا ویہڑا۔ جیہدے اک پاسے شیدو ہوری تے اک پاسے چاچا فضل ہوری رہندے سن۔ شفیع شیدو دے چاچے دا پُتر وی سی۔ تے شیدو اوہدی ٹھیکرے دی منگ وی سی۔ ایہہ گل تے شیدو نوں وڈیاں ہو کے پتالگی سی پراوہدی شفیع نال نکیاں ہندیاں دی بہتی بندی سی۔ اوہ اوہدے نال کھیڈ دی ہندی سی تے آپنے کولوں وکھ کسے ہور نال جے اوہنوں کھیڈ دیاں ویکھدی تے اوہنوں کٹ کے رکھ چھوڑ دی سی تے اوہ اوہدے کولوں ڈردا کسے ہور نال نہیں سی کھیڈدا ہندا ۔ پر ایہہ تے نکیاں ہندیاں دی گل سی۔ شیدو ہن جوان سی تے شفیع وی۔ شیدو تے شفیع دے بہت وڈے ویہڑے والا گھر پنڈ دے اخیر تے سی۔ اوتھوں تھوڑی دور نوگزے پیر دی خانگاہ سی تے سوہے ساوے جھنڈے دوروں دسدے رہندے سن۔ سائیں بوٹا ایس خانگاہ دا مجاور سی تے اوہدی جھگی دے آلے دوالے دے گھنے رکھاں دی چھاں پنڈ دے لوکاں دی بیٹھک سی۔ سارا دن لوک اوتھے بہہ کے حقے دے کش لاندے ، تاش دیاں بازیاں لگدیاں تے پنڈ دے نکّے موٹے جھگڑے اوتھے بہہ کے ای نبڑ دے سن۔ فیر راتیں سائیں اوتھے سکلے بال بال کے اگ لائی رکھدا، گڑ دی چاہدا وڈا سارا دیگچہ چڑھیا رہندا تے پنڈ دے جوان بڈھے سارے ای اوتھے بہہ کے گلاں کر دے تے کہانیاں سُندے۔ 
سائیں بوٹا لنگا سی۔ اوہ آپنیاک لت دوجی وڈی لڑائی وچ گوا کے خورے کیہڑے پاسیوں ایس پنڈ وچ آ وڑیا تے نوگزے پیر دی خانگاہ دا مجاور بن گیا سی ۔ لوکی اوہدے کولوں لڑائی دیاں گلاں سندے تے فیر شفیع آپنی سوہنی اواز نال مرزا صاحباں گاوندا تے اسیں ویہڑے وچ ڈٹھیاں منجیاں تے سُتے پئے اوہدیاں تانگھاں سندے رہندے ۔ اک دن سویرے سویرے شیدو اوہدے متّھے لگ گئی۔ 
“وے تینوں مرزا صاحباں توں وکھ ہور کجھُ نہیں گاونا آوندا؟”
” تے فیر ہور کیہ گایا کراں شیدو؟”
“دے توں ہیر گایا کر، آہور کیہ”
اودوں پچھے شفیع نوں مرزاں صاحباں گاوندیاں کسے نہ ُنیا ۔ ہن اوہ یر گاوندا ہندا سی۔ 
ڈولی چڑھدیاں ماریاں ہیر چیکاں 
مینوں لے چلے بابلا لے چلے وے ساڈے پنڈ بابے فضل شاہ ہوراں دامیلہ لگدا ہندا سی۔ ہر ورہے لوک میلہ ویکھن دودوں دراڈیوں آوندے تے ڈنگراں دی دوڑ تے کتیاں دے مقابلے ہندے ۔ شفیع نے وی اک وڈا سارا بوہلی پالیا ہویا سی ۔ کتیاں دی لڑائی دا پڑ پنڈ دے نیڑے ای بجھدا سی۔ اسیں کوٹھیاں تے چڑھ کے ویکھدے پئے ساں بوہلی شاہاں دے موتی نال جُٹیا ہویا سی۔ بندیاں دہائی پائی ہوئی سی۔ کدی موتی دا پلّہ بھاری ہندا تے کدی بوہلی اوہنوں گھما کے سُڈا۔ فیر خورے کیویں بُوہلی دا کن پھٹیا گیا تے اوہ لسّا ہو کے گھر ول بھجیا تے ویہڑے وچ آن کھلوتا ۔شیدو دوڑی کوٹھے توں لتھی، اوہنوں پٹا پا کے بنھیا فیر اندروں ددھ لیا کے اوہنوں پایا سُو۔ کجھُ چر مگروں لڑائی مُکی تے شفیع گھر وڑیا۔ کُتا ویہڑے وچ لما پیا چیوں چیوں پیا کردا سی تے اوہدے مونہہ وچوں لہو پیا وگدا سی ۔ شفیع نے دہائی پا دتی ایہنوں کیہ ہویا اے ؟ شیدو دوڑی باہر نکلی۔ 
“وے جا پرانہہ ایہنوں کیہ ہویا اے ؟ ایہنے اگلے ورہے فیر تیرے مونہہ وچ چھبیاں دوانیاں سن۔ میں ایہنوں نیلا تھوتھا کھوا چھڈیا اے۔ “
شفیع چُپ کر رہیا۔ 
پنڈ دے سارے لوکاں نوں پتا سی پئی شیدو شفیع دی ٹھیکرے دی منگ اے تے دوہاں نوں اک دوجے تے بڑا مان اے۔ 
پر فیر زمین دی ونڈ توں خورے کیہ جھگڑا پیا ، جہڑا لما ای ہو گیا تے فیر وڈے سارے ویہڑے دے وچکار کندھ چڑھ گئی ۔ ایدھر دے لوک اودھر نہیں سن جا سکدے تے اودھر دے ایدھر نہیںسن آ سکدے۔ 
فیر اک دن ماسی نیشاں شید دی ماں کول بیٹھی ہوئی ہولی ہولی گلّاں پئی کر دی سی۔ 
“ویکھ ناں بھنا ! ایہہ کوئی چنگی گل تے نہیں ناں نہوواں نالوں ماس وی کدی وکھرے ہوئے نیں؟ بھیناں بھراواں وچ روسے تے ہندے ای رہندے نیں ۔ بھلاانج وی کدی ہویا سی ؟ شیدو دے پیو تے فضل نے رل کے ایہہ فیصلہ اج توں مدّتاں پہلاں کیتا س، تے نالے خورے شفیع نوں وی کیہ ہوگیا اے ؟ اللہ جانے اوہ کیوں بے غیرت ہو گیا اے۔ بھلا آپنی منگ ویکدی کسے نے چھڈی اے اج تیکر؟” تے شیدو دی ماں نے بلہاں تے اُنگل رکھ کے ہولی جیہی آکھیا۔
“چپ کر جا بھینا ، شیدو سنے۔”
پرپنڈ وچ ایڈی گل ہووے تے شیدو کیویں نہ سنے ۔ اوہنے وی سنیا پئی شفیع دی منگنی بخشو چودھری دی دھی نال ہو گئی اے تے ستی سویرے ڈنگراں دے گل وچ پئیاں ٹلیاں دی آواز نے شیدو نوں دسیا پئی شفیع ہن ہل واہن لگا جاندا اے تے اوہنے اوہنوں راہ وچ جا پھڑیا۔ 
“بے غیرتا ! پنڈ وچاج تیکرکسے گبھرو جوان آپنی منگ چھڈ کے کسے ہور نال ویاہ کیتاوی اے جے تُوں کرن لگا ایں ؟”
“وے توں ونگاں کیوں نہیں پا لیندا؟”
ـ”شیدو مونہہ سنبھال کے گل کر۔”
“وے میں مونہہ سنبھال لواں گی۔ پر تیرا ویاہ ہووے گا تے میرے نال ، نہیں تے نہیں ہووے گاء کھولھ کے سن لے ۔”
ـ”ہلا ہلاویکھ لواں گا۔ کر لے جو کجھ کرنا ای ۔میں آپنے ماں پیو دے اگے سر نہیں چک سکدا۔”
اج شفیع نوں خورے کیہ ہو گیا سی۔ اوہنے چھنڈا مار کے ہل مونڈھے تے سدھا کیتا تے اگانہہ ٹر پیا۔ 
“شفیع پچھتاویں گا۔”شیدو نے اخیرلا تیر سٹیا۔ پر شفیع نے پچھانہہ پرت کے نہ ویکھیا
تے فیر اوہ رات وی بڑی ویران تے ڈراونی سی چن بدلاں اوہلے لُکیا سی تے تاریاں دی لوء وی خورے کیوں پھکی پھکی سی۔ جدوں ادھی راتیں کوٹھے توں شفیع دے چیک جھاڑے دی آواز آئی ۔ گھڑی دی گھڑی وچ سارا پنڈ کٹھا ہو گیا ۔ شفیع منجے توں ہیٹھاں پیا حیاتی دے اخیرلے ساہ پیالیندا سی۔ اوہدے ڈھڈ وچوں لُہو دی نہر پئی وگدی سی تے شیدو دے ہتھ وچ ابّے ہوراں دا کمانیاں والا چاقو سی۔ پنڈ دے لوکاں نے دہائی پا چھڈّی ۔ ماں نے پٹ چھڈیا:
“نی ایہہ کیہ کیتا ای؟ ایہہ کیہ کیتا ای ۔ “؟
تے شیدو شفیع دیاں کھلیاں تے بے نور اکھیّاں وچ اکھاں پا کے ویکھدی رہی ۔ فیر پچھانہہ پرت کے پہلاں روندی پٹدی ماں ول ویکھیا ، فیر پنڈ دیاں لوکاں ول ویکھ کے ہولی جیہی بولی،۔
“تہانوں کیہ اے؟”
تے مڑ آپنیاں اکھّاں شفیع دیاں بے نور اکھّاں وچ پالئیاں