درد بھچال دا انھا عذاب ۔۔۔ غلام دستگیر ربانی
درد بھچال دا انھا عذاب
( غلام دستگیر ربانی )
چٹی سویر دی چادر تھلے لُکی عیباں بھری کالکھ وچ سبھے راز تے ساریاں رمزاں گواچ گیئاں نیں تے دن دے گورے ہتھ اوہدے گھر دا بوہا کھڑکاندے نیں۔
نویں پھٹ سہن لئی ۔۔۔۔۔۔ نویں دکھ لین لئی ۔۔۔۔۔ گھر توں باہر دی دنیا وچ ۔۔۔۔۔ اوہ اکھاں وچ اڈیک دا سورج لے کے آ تے گیا پر ایہہ دنیا بڑی نیاری بڑی کٹھور اے۔جیہڑا بندہ سچ پانا چاہندا اے اوہنوں جھوٹ پان اتے مجبور کر دیندی اے تے جیہڑا شیر بن کے اپنی ذات دے جنگل وچ آزاد رہنا چاہندا اے اوہنوں گدڑ دی کھلڑی پوا دیندی اے۔
اوہ وی مصلحتاں دی ولگن وچ پھسیا ہویا اے۔ صلح جوئی تے مصلحت دیاں کندھاں اتے تھپے ہوئے ون سونے رنگاں دے اشتہاراں اوہنوں ایہہ سبق پڑھایا سی پئی اپنیاں اکھاں میٹ کے اکا اپنیاں غرضاں نون مُکھ رکھ۔ پر اوہ کجھ چر لئی ایہہ سبق رٹ کے مڑ منوں وسار بیٹھا اے۔
اوہدا دماغ سلیٹ اے تے اوہدی سلیٹ اتے دل بنیا ہویا اے۔
اوہدا دل شیشہ اے تے اوہ شیشے اندر تکدا اے۔ شیشے دے سچ اندر اوہدے اندر دا کچ نظر اوندا اے۔ اوہ پچھے مڑ کے ویکھدا اے، اوہدے کمرے توں سدھراں دے بال ون سونے کپڑے پا کے باہر سکول ول جاندے نیں۔ اوہ سوچدا اے، ‘ میں بندیاں توں خورے دور ہوندا جا رہیا آں ۔ میں دلوں لوکاں نال پیار کرنا چاہندا آں پر دولت، عزت ۔۔۔ پتھر دیاں کندھاں ۔۔۔۔ مینوں انسانی جذبیاں توں وانجا رہن دینا چاہندیاں نیں۔ میں رَت وانگ لوکاں دے سریر وچ رہن دی سدھر رکھدا آں پر ہر اوہ شئے جیہڑی واء وانگ میرے کولوں دی لنگھ جاندی اے، مینوں گہنے پا لیندی اے۔
اوس دیہاڑے شکر دوپہرے بھچال نے گہنے پا لیا سی۔
گھسمیلے جئے دفتر وچ گھسمیلیاں فائلاں آسے پاسے کھلریاں ہویاں سن کہ اوہدی میز اتے پئے ہوئے شیشے دے گلاس وچ پانی ہلکورے کھان لگ پیا۔ کدھرے پکھے دی ہوا یاں فیر انجان پن وچ میرے اپنے ای سریر دے ٹکران نال ایہہ گلاس ہلن نہ لگ پیا ہووے۔ پر کمرے توں باہر دا منظر وی ہلکورے لے رہیا سی۔
قیدی ہوا دی چیک نکل گئی۔
زمین ڈرے ہوئے کبوتر وانگوں کنب رہی سی۔ انج لگدا سی جیویں شہر دا شہر ہیٹھاں تے ایہدے اتے پتال آ جاوے گا۔ ہر پاسے واجاں ای واجاں۔ اک ہونی۔ جیویں لکڑ دی پُلی اتے دھڑ دھڑ نسدے لوک۔ بھچال وچ اچیاں کندھاں خطرا بن جاندیاں نیں۔ اوہ بے شکل واجاں دی ہر دھمک تے تربھک کے ویکھدا تے سوچی پے جاندا اے، ‘ اک بھچال باہر اے تے اک میرے اندر اے۔ کچے کوٹھے ڈھیندے نیں تے بوہتی واج نہیں آوندی۔ غریبی چپ وٹ جاندی اے پر اچیاں کندھاں دا رولا تے بھچال دے جان مگروں ہور ودھ جاندا اے۔ انھے سمے دے کُوڑ اوہ کد تیک حیاتی دے سواد وچ ٹھولدا رہوے گا۔
اکھاں وچ اترے سارے منظر وا ورولے بن گئے۔ پیلے موسم دی ہوا اندر مہک دیاں نکیاں پتلیاں اڈ دے اڈ دے تھک گیئاں۔
اک بھچال آ کے لنگھ گیا۔
اوہدے دفتر توں باہر دور دراڈے ویرانی نے گھنڈ کڈھ لیا سی۔ اوہ دفتر توں نکل کے پہلاں اک گلی تے فیر اک کوچے وچ آ گیا سی۔ اوہ ٹردا جا رہیا سی تے حیرتاں دے شوہ وچ تیر دے لوکاں ول تکدا جا رہیا سی جیہڑے ٹوٹیاں وچ ونڈے ہوئے بس سر جوڑ کے بھچال بارے گل بات کر رہے سن۔ اوہنے پچھے مڑ کے ویکھیا، اوہنوں لگیا بھچال اوہدے پچھے لگا آ رہیا اے۔ اوہ ٹر دا گیا۔ اچن چیت اک ہاسے دی آواز آئی تے نال ای اک چھنکار۔ جینویں چاندی دے روپیاں نال بھریا کوئی بھانڈا ہتھوں ڈگ پیا ہووے۔ اوہ رہ نہ سکیا۔ پرت کے ویکھیا تے انھیرا۔
کہندے نیں بھچال پہلاں بندے دے پیر پھڑدا اے، فیر پیراں توں چڑھدا ہویا گیچی، دل تے دماغ دے وچکار پھرکی وانگ گھمن لگ پیندا اے۔ اصل وچ پتال دے اندر دا اک سنگ جدوں تھک جاندا اے تے دوجا ۔۔۔۔۔نہیں، نہیں، اے تے اکا ای ھنیرا اے۔ پتال ورگا۔۔ اوہ چھیتی چھیتی گلی وچ ٹرن لگ پیندا اے۔
اوہ دفتروں تھکا ٹُٹا گھر جان لئی نکلیا سی کہ راہ اچ شام پے گئی۔ ہن اوہ جس کسے نوں وی گوہ نال ویکھدا اوہ انحا نظریں اوندا۔ ایہہ اوسے بھچال دا اثر سی جیہڑا شکر دوپہرے آیا سی۔ لوک خورے ڈولدی دھرتی نوں ویکھن دا حوصلہ نہیں سی رکھدے تے انھے ہو گئے سن۔ اوہ جس رنگ نوں ساوا سمجھدا سی اوہ کالا ہوندا سی۔
بھچال دا رنگ کیہو جیہا ہوندا اے ۔
آسمانی پنگھوڑے دے ہیٹھ اتے چکراں نال اکھاں اگے تارے پُگدے نیں یاں تصویراں نچدیاں نیں۔ اوہ کیہہ ہوندا اے جنھوں اسیں ویکھن دا آہر کردے آں پر ۔۔۔ اکھاں وچ سُویئاں وجن لگ پیندیاں نیں۔
اوہ ہن جس کھمبے ہیٹ کھلوتا اے اوس دا پرچھاواں لما ہو گیا اے۔
اوہ ویکھنا چاہندا اے، ویکھدا اے پئی اوہدے سامنے کئی راہ نیں۔ اک، دو ، تن یاں خورے ایس توں وی ودھ۔ اوہدے پچھے بھچال اے یاں کوئی ہور آواز۔ خیر جد منظر بدلیا سی تے کجھ ہور سی۔ ویکھدیاں ویکھدیاں جیہڑیاں شکلاں اوہنوں نظر آ رہیاں سن، جیہڑیاں واجاں اوہ سن رہیا سی، سارا گچ مچ ہو گیا سی۔
اک واج سی جیویں سرکٹی لاش ہووے۔
دھڑ کدھرے، سر کدھرے
سڑک دے اک پاسے اگے ہوئے گھُنے رُکھ دے ٹاہن نال لمکدا ہویا سِر، جس توں رت دے تبکے کالی سڑک دے اتے ڈراونے نقشے بناندے نیں۔
بھچال نے پہلاں اوہدے پیر پھڑے، فیر پیراں نوں چڑھدا ہویا گیچی، دل تے فیر دماغ دے وچکار پھرکی وانگ گھمن لگ پیا۔
ٹاہن نال لمکدا ہویا سر ہن دھڑ نال جُڑ گیا سی۔ اوہدیاں اکھاں اگے تارے سن یا تصویراں۔ اوہنوں ایہو ای لگ رہیا سی پئی کوئی اوہدیاں اکھاں وچ سویئاں کوبھ رہیا اے۔
بھچال بڈھیپے دا عذاب اے
بڈھیپا حیاتی دی کلی قبر اے
قبر مُردا منگ دی اے پر اوہدے اندر تے باہر بھچال دی اصل شکل ویکھن دی تمنا اے۔ سارے انھے نیں تے اوہدیاں اکھاں بھچال دا رنگ نہیں پڑھ سکدیاں۔ دھرتی اتے کئی کئی رنگاں دے بھچال آ رہے نیں پر دھرتی نہیں کنبدی، حیاتی کھیو بیور نہیں وہ رہی۔ کندھاں تے چھتاں ، کبوتر دے پراں وانگ پھڑکدی نہیں کیوں جے اوہدیاں اکھاں اگے بھچال انھا ہو گیا اے۔