کِکر دی گل ۔۔۔ محمود احمد قاضی
کِکر دی گل
( محمود احمد قاضی )
سانجھی سوچ والا میرا اک سجن سی، جس دا بھلے زمانے چ جیک لگا تے اوہ دلی جا اپڑیا۔ اوتھے اوہ امرتا نوں جا ملیا۔ غوجرانوالے دے بندے نوں اپنے ساہمنے ویکھ کے اوہ بہت خش ہوئی۔ اوہنے کہیا
” اڑیا کوئی گجراں آلے دی گل سنا۔ “
اوہنے گل سنائی۔
ایسے طرحاں میرا اک پیواں بجا عزیز جیہڑا اج کل شہر دے اک کونے چ رہندا اے۔ جدوں مینوں ملدا اے۔ کہندا اے۔
“یار کوئی پنڈ دی گل سنا۔ “
میں سوچن لگ پیندا۔ میں تے اوہ ہن مدتاں توں شہر دے وسنیک آں۔ ہن پنڈ آلی گل تے بہت پچھے رہ گئی اے تے انج وی اوہ میرے نالوں زیادہ چر پند اچ گزار چکیا اے تے اوہ میرے توں ودھ پنڈ دی رہتل دا جانو اے- فیر وی اوہ گھڑی مڑی مینوں ای کیوں پنڈ بارے پچھی جاندا اے۔ میرا ایہہ رشتے دار زمانے دے مکراں توں پاک اک سادہ روح اے۔
جُوس پی کے آکھدا اے، یار سواد آ گیا اے خورے تیرے پاسے دا پانی چنگا اے۔
حالانکہ پانی تے ہن ہر پاسے دا ای خراب اے تے بے سوادا اے۔ ورنہ تھاں تھاں تے اپنی مدد آپ دے تحت پین آلے پانی نوں صاف کرن آلے فلٹر نہ لگے ہون۔
میں اوہدا دل رکھدا تے شروع ہو جاندا۔
اوتھے سنگھنا، اچا تے وڈے کھلار آلا جٹاواں والا بوڑھ سی۔ چھپڑی سی۔چھپڑی دیاں ڈدیان سن تے لوکاں دے کوٹھیاں دی اونچائی تک پہنچدی رُوڑی سی۔ وگدے کھوہ تے پپل دی چھاں سی۔ اَولُو سی۔ ہر گھر وچ دھریک سی۔ ساڈے گھر وچ دو دھریکاں سن۔ ٹاہلیاں ، ککر، شرینہہ دے رکھ سن۔ ںم دے وی ٹانویں ٹانویں بوٹے ہے سن۔ شہر نوں جان آلے پہے دی ریتا سی۔ آلے دوالے اک سن۔ سُوا سی، جھال سی، ناگیاں دی حویلی سی، مڑھیاں سن، قبرستان سی۔ باگڑ بلے، چوہے، بلیاں سپ تے نیولے سن۔ ٹُھہویں سن۔ کنکول سی۔ گوہ سی۔ کاں۔چڑیاں ۔ کبوتر، گھگھیاں ، اِلاں، گرجاں، ہریل تے صاف دماغاں والی بلبل وی ہے سی۔ بیریاں سن۔ پنڈ دے آخر تے خراس سی۔ سکول کوئی نہیں سی۔ اوہ نالدے پنڈ سی یاں منڈے مانی ( پنڈ مان ) جاندے سن۔ کنک ( ورلے گھراں دیاں ڈیوڑھیاں چ مانی رومانی کنک والے بھڑولے سن، ہتھ چکی سی)، ویڑھیاں چ پینگھاں سن، مُنجی، شٹالا، برسین، کانی کماد، سرہوں دا ساگ، پالک، مولی، گاجر، گونگلو، کدو، مرچاں ٹماٹر، دھنیا سبھ کجھ سی۔ طویلا سی۔ پنڈ چ پھردے آوارہ ڈگ تے گُلٹریئے سن۔ دانے بھنن آلیاں بھٹھیاں سن۔ تندوریاں سن۔کھڈیاں سن۔حقیاں دیاں واریاں سن۔ ڈھگے، مجھاں، لیلے، بکریاں کھوتے، خچر، اُستر تے اک اتھری گھوڑی سی۔ اک سیانا پاگل سی۔ مولوی، صوفی، درویش، سخی تے شوم سی- اک نابینا سی- ہل، ہالی، گیت، گِدے، بولیاں، ککلی تے ترنجن سن۔ بہکاں سن۔ جنج سی۔ جانجی سن جیہڑے پیراں بھار رڑے تے بہہ کے وڈے گوشت دی اک بوٹی تے شورے نال بھری پیالی چ انگلاں ڈوبدے سن۔ چہل پہل باہر ای نہیں لوکاں دے اندر وی سی کوئی امارت نہیں سی۔ سادگی سی۔ چیزاں گھٹ سن۔ لوڑاں بہتیاں سن تے کھیسے یسیاں توں خالی سن پر فیر وی لوک بُڑ بُڑ نہیں سن کردے۔رپھڑ، لڑائی جھگڑا ہے سی پر گھٹ گھٹ سی۔ پرھیا چھیتی حقدار دے حق وچ فیصلہ کرا دیندی سی۔
پنڈ اچ اکو ای پرچون دی دکان سی۔ تے اوتھے لوکی زیادہ تر جنس دے بدلے جنس دے طلبگار رہندے سن۔ پڑوپی، روپڑی، پڑوپا، وٹیاں توں بغیر چیزاں لیئاں جاندیاں سن۔ راتاں نوں ٹھیکری پہرہ سی تے پہر تے مرزا صاحباں دے بول سنے جاندے سن تے کہانی وی پینڈی سی۔ لمی بات تن تن راتاں تک چلدی سی۔ چیتر دیاں راتاں نوں پنڈوں باہر گیس ( پیٹرو لیکس لیمپ) بال کے پتلی تماشہ وی کیتای سیجاندا سی۔ ہفتے بعد شہروں اک بندہ آندا سی اوہنے سیکل تے منیاری لدی ہوندی سی۔ سک، سرمہ، سرخی، چھوٹا شیشہ، مونہہ ویکھن والا، نالے، پراندے تے عورتاں دیاں ضرورت دیاں دوجیاں رازداری والیاں چیزاں وی اوہدے کول ہندیاں سن۔ صدور دراڈے دے چھنباں توں کوئی بھایئا جل ککڑ تے مگ وی مار لیاندا سی۔ کسے کسے گھر وچ اک نالی بندوق دیوار تے ٹُھکی کلی نال ٹنگی نظر آندی سی۔ ۔ باجرے ، مکئی دی لائی سی تے تندور دی بہی روٹی تے رکھیا مکھن دا ڈلا ہوندا سی۔ لسی دا چھنا سی جس چ لون دی ڈلی پھیری جاندی سی۔ تریوڑ سی۔ کھنگ تاپ تے میعادی بخار ، وگڑی ہوئی کَس ہوندی سی۔ لیف، تلایئاں تے کھیس سن۔ ورلے وان والیاں منجیاں سن۔ ہر گھر اچ بنیا امب دا تے ڈیلیاں دا اچار سی۔ لوک کھکھڑیاں ، دہوانے کھانے ہوئے خش سن۔ اسی جیہڑے بال بلونگے ساں، پُھٹان، موی تے گاجر وی کھا یندے ساں میں چھیتی چھیتی جدوں ای گاں کر رھیا ساں تے میرا اوہ عزیز، پیارا، نالو نال ہنگارا بھری جاندا سی تے اپنا سر وی ہلائی جاندا سی۔ میرے کولوں اوہنوں اکو شکیت سی جے اونوں میرے گھروں چھکن ئی حق نیں سی لبھدا۔ اوہ جنی دیر رہندا سی میں اوہنوں سگریٹ دے آہر لائی رکھدا ساں تے اوہ کھنگا رندا سی اک واری اوہ آیا تے میں پچھیا ، کدی پنڈ ول گئے او ؟
اوس آکھیا، ہاں کدی کدی جدوں پچھوکڑ واج مارے تے اوتھے ٹر جانا آں۔
کیہہ اوتھے ہن کِکر وی ہے اے ؟
اونے کہیا۔ بہت گھٹ اے تے کالا ککر تے اکا ای کوئی نہیں۔
میری نظراں ساہمنے ماضی دے ککراں دی بہار اتری۔ ککر دا درخت، اوہدے کنڈے، پُھل، اوہدیاں شاخاں، ایہناں سُکیاں شاخاں نال لوک واڑاں تے ولگناں بنا لیندے سن۔ حکیم لوک، گوند، پُھ، سک تے ور بڑا کجھ ے جاندے سن ایہہ ساریاں چیزاں دواواں بنان دے کم اوندیاں سن۔ ماڑے بندے ٹاہلی دی بجائے دھیاں دے جہیز لئی کرسیاں میز وی بنوا لیندے سن۔ سُکے ککر دے لوک اپنیاں چھتاں دے بالے بناندے سن۔ اوہنے آہ بھری۔ ککر نوں اک بیماری نے کھا لیا اے۔
تے اسی آلکس دے مارے اک دوجے دا مونہہ ویکھدے ای ر گئے کوئی اُپاء ن کر سکے زمین دے ایس شنگار نوں اسیں اپنے سامنے مرن دتا
اوہنے اپنیاں نگاہواں کسے ہور پاسے کر لیئاں۔
اوہ فیر آیا۔ فیر آیا تے فیر آیا
اوہ جدوں اونا میرا سوال اوہو ای ہوندا۔
ککر دی سناو
اوہ اپنا سر نیواں کر لیندا۔
بڑا چر ہو گیا اے۔ ہن اوہ جدوں وی آندا اے، ” پنڈ دی گل سنا” والا فقرہ نہیں بولدا۔ میں وی ککر دا سوال کرنا چھڈ دتا اے۔
ہن اسی چر تک اک دوجے دے ساہمنے بیٹھنے آں تے ایتھے اوتھے دیاں گلاں کردے رہنے آں۔