Muhammad Asif Khan  apart from being Secretary Pakistan Punjabi Adbi board and a researcher was a fine short story writer. He picks usual happenings around him and draws big results in his stories.

گڑا

( محمد آصف خان )

میں تے جاتا سی کہ اوہدے دم پورے ہو چکے نیں۔ ایسے پاروں میں اوہدے کولوں چُپ کر کے لنگھ گیا ساں ۔ پر پھیر خورے مینوں کیہ پھُریا ، میں پرت آیا ۔ اوہدی نبض ٹوہی ۔ پتا لگا کہ اوہدے دُھر اندر کتے حیاتی ہو کے لے رہی اے۔ 
میں اودوں نواں نواں لہور آیا ساں۔ میرے ماپیاں وڈیاں ریجھاں نال ،وّن سوّنے سپنے لے کے لہور گھلیا سی۔ خورے اوہناں نوں کس بھلیکھا پایا سی کہ ایدھروں منڈا دسویں پاس کرے، اودھروں ٹھاہ کر دی ڈیڑھ دو سو دی نوکری لبھ پیندی اے۔ 
اینویں ہُن میں وڈیائیاں ماراں سچّی گل ایہہ اے کہ میرے ماپے اینے جوگے وی نہیں سن کہ مینوں دسویں جماعت تائیں اپڑا سکن ۔ میری ماں منگ پن کے میرا ویلا ٹوریا۔ اوس آنڈھ گوانڈھ دے بھانڈے مانج کے میری ہر لور نوں پورا کیتا ۔گھر وچ بھانویں اک ڈنگ روٹی نہ پکدی پرمینوں سکول دے پکّھا فنڈ، مٹّی فنڈ تے پتا نہیں کیہڑے کیہڑے فنڈاں لئی پیسے ملدے رہے ۔ وچوں میں بہوں کرلاندا ساں پر بولن دی جا نہیں سی۔ میں کیویں ماسٹراں نوں دسدا کہ جیہڑی اٹھنّی تُساں پکھّا فنڈ وچ لئی اے، اوس نال اساں دال پکا کے کھلھا ڈلھا ڈنگ ٹپا لینا سی۔ 
میرے ماپے میرا ٹورا ٹوری جا رہے سن۔ ویلا ساری جا رہے سن۔ اوہناں کدی اُبھّا ساہ وی نہیں سی لیا۔ اوہ ایسے آس تے سبھ اَوکھتاں جردے پئے سن کہ ایدھر منڈے دسویں پاس کیتی ، اودھر اوہناں دے کشٹ کٹے جانے نیں۔ مینوں چیتے اے کدے کدے میرے ماپے آپو وچ کھیہبڑ وی پیندے سن۔ میرا پیو آہندا سی کہ میری کمائی نال سبھ توں پہلاں گیہنے پئی زمین چھڈوانی اے۔ میری ماں ایس گل اُتے اَڑی ہوئی سی کہ سبھ توں پہلاں میری وڈی بھین نوں پرنایا ونجے ۔اوہ آکھدی سی کہ ماپیاں گھر جوان دھی جنازے وانگ ہندی اے، جنی چھیتی ہووے اوس نوں گھروں ودا کیتا جانا لوڑیندا اے۔ 
گل کیہ ، جیویں سریا بنیا ، رُل کھُل کے ، میں دسویں پاس کر لئی ۔ ہن میریاں لہور نوں تیاریاں سن۔ لہور وچ ٹھاہر دا وی تھوہ لگ گیا سی۔ میری اک دوروں ماسی لگدی ماڈل ٹاؤن وچ رہندی سی۔ ماں میری نے پنج کو سیر چھلیاں ، دو ڈھائی سیر گڑ میرے پلّے بدّھا تے میرا مونہہ متّھا چم کے پردیس ٹور دتا۔ پچھدا پچھاندا میں ٹکانے تے اپڑ گیا۔ ایڈی وڈی کوٹھی وچ وڑن دا میراہیا ای نہ پوے پر رب سچے میری مشکل آسان کر دتی۔ اینے نوں اک نوکر اندروں باہر آیا۔ اوہ مینوں کوٹھی دے پچھواڑے لے گیا، جتھے کوارٹراں و چ میری ماسی تے اوس دا بال پروار رہندا سی۔ 
سُکھ ساند دی پُچھ دس مگروں میں ماسی نوں دسیا کہ میں نوکری دی بھال وچ لہور آیا آں ۔ اوہ آکھن لگی:
“پُتر ! ربّ سبب بناون ہار اے ۔ تُوں وی کوشش کر، میں کوٹھی والیاں کول منت ترلا کر دی آں۔ اج نہیں تے کل کتے تاں ڈھو بن ای جاوے گا۔ “
ما سٹر مینوں آپنا سائیکل دے دتا۔ میں نوکری دی بھال وچ جٹ گیا۔ اوڑک اک دکاندار مینوں پنجاہ رو پئیاں تے نوکر رکھن دی حامی بھر لئی ۔ میں آپنی لورے سائکل تے آ رہیا ساں ۔ سوچ رہیا ساں کہ اج ای ماں نوں سُکھ سنیہا گھلاں گا کہ تھوڑا جیہا کتے نونہہ اڑ گیا اے۔ ایہہ وی وچار دا پیا ساں کہ ماسی دیاں بتھیرے دن روٹیاں توڑ لئیاں نیں۔ ہن آپنی روٹی دا خرچہ اوہنوں دے دیا کراں گا۔ اوس وچاری دے کیہڑے ہل وگدے نیں۔ 
پٹیالہ گراؤنڈ کول پُجا آں تاں کیہ ویہندا آں کہ اوتھے اک ادھکڑ عمردا بندہ ڈھیری پیا ہویا اے۔ میں جاتا کہ اوہدے دم پورے ہو چُکے نیں ۔ ایسے پاروں میں آپنی لورے اوہدے کولوں بے دھیانا لنگھ گیا ساں۔ پر پھیر میں سوچیا کہ انسان ایڈا وی سوّلا نہیں اے کہ جے اوہ ڈھے پوے تاں اوس دی پُچھ پرتیت ای نہ کیتی جاوے ۔ مینوں انج جاپیا جیویں ہڈا روڑی وکھے اوہ کسے موئے ڈنگر دا کرنگ ہووے اتے اوہنوں اوتھے مار کے سٹن والامیں آپوں ای ہوواں ۔ 
میں نبض ٹوہی ۔ اوس نکرمے وچ زندگی ہنگار بھر دی جاپی۔ رتا کُو ہٹواں چاہ دا کھوکھا سی۔ جھبدے میں اوتھوں اک گلاس پانی دا پھڑ لیایا۔ اوس بندے دے مونہہ نوں لایا۔ اوہنے اکھ پٹ کے میری ول ویکھیاجیویں کہہ رہیا ہووے۔ 
“رحمت دے فرشتے ! موت دے مونہہ وچوں اج توں مینوں بچا لیا اے۔ “
ہن تاں پٹیالہ گراؤنڈ وچ محل ماڑیاں اُسریاں ہوئیاں نیں۔ دو چار جھگیاں سن۔ ہندے ہندے دو چار ہور بندے وی آ جڑے ۔ چاہ دے کھوکھے والا وی اوتھے اپڑ گیا۔ اوہ تے خورے آپنا گلاس گھنن آیا سی۔ 
اینے نوں اوس نکرمے دے بُلھ پھڑ کے ۔ “دُدھ۔”کسے سنیا، کسے نہ سنیا ۔ کھوکھے والا گیا، نٹھ کے دُدھ دا گلاس بھر لیایا۔ اوس اکو ڈیک نال سارا دُدھ پی لیا۔ ہُن اوہدے مونہہ توں پیلتن دی دھوڑ کھنڈ دی جاپ رہی سی۔ ڈھڈ بھرن نال جیویں اوہ مُڑ جیون جوگا ہوگیا ہووے۔
“میں کیہ دساں جی “اوہ آپے ای آکھن لگا۔”میں چنگا بھلا ٹریا جا رہیا ساں۔ اینویں چکر جیہا آگیا ۔ اکھّاں اگے ہنیرا ہو گیا ۔ میں بھنوالی کھادی اے، مڑ مینوں کسے گل دی سُرت نہیں رہی۔”
“چاچا ! کتے بھُکھّا تاں نہیں سیں توں ؟”اک پُچھن لگا۔ “پُترا! ہماتڑاں دا بھکھ رج کاہدا۔ لبھ پئی کھا لئی ، نہیں تاں اللہ وارث ۔ کل رات دیاں دو گراہیاں ڈھڈ وچ گئیاں ہوئیاں نیں، جاں پھیر ہن تُساں اللہ دے نُور نال میرا ہاں تر کیتا اے۔ “
“پر تیرا پُتر دھی کوئی نہیں ؟ “اک ہور نے ٹوہیا۔ 
“دو پُتر تے اک دھی اے ۔ خیریں مہریں آپنے کماں کاراں اُتے نیں۔ اُنج وی سوکھے نیں۔ ایہہ دَر دَر دے دھکّے میرے ای نصیباںوچ لکھے نیں ۔ اک دی ملتان وچ فیکٹری اے۔ دوجا راولپنڈی وچ موجاں ماندا اے ۔ دھی میری سیالکوٹ دے اک پنڈ وچ رجے پُجے زمینداراں دے گھر اے۔ “
اینا چر میں چپ رہیا ساں۔ رحمت دے فرشتے نوں ہن اُبھا سرن دی کیہ لوڑ سی۔ پر میں وی بول ای پیا۔ 
“چاچا توں آپنے پُتراں کول کیوں نہیں چلا جاندا؟”
“بچّہ ! ایہوسوچ رہیاں کہ اپنے لڈ کے پُتر کول ملتان ٹرجاواں ۔ حیاتی دے رہندے دن سوکھے لنگھ جان گے۔ پر اوکڑ ایہہ وے کہ میں کرایہ کتّھوں لیاواں؟ چھ ست روپئے تاں بھرنے ای پین گے۔”
میں بوجھے وچ ہتھ ماریا۔ دو روپے میرے کول سن ۔ پر اوہ مینوں وڈھن پئے۔ میں بوجھے وچوں ہتھ باہر کڈھ لیا۔ اجے میں بھلکے نوکری تے جانا سی۔ دوجیاں وی آپنیاں جیباں وچ ہتھ پائے۔ ادھو رانے کپڑیاں والے اک بھائی ترے روپئے کڈھ کے اوہدی تلی اُتے دھر دتے ۔ اک ہور جنّے اوہنوں اَٹھنّی دے دتی ۔ روپیہ اک مولوی صاحب دے دتا۔کھیسے وچ پئے اوہدو روپے ہن مینوں دوزخی اگ دے تپے ہوئے جاپن لگ پئے ۔ میںبنا کسے ڈھل دے، اوہ روپئے اوہنوں پھڑا دتے ۔ ساڈھے چھے روپیے ہوگئے سن۔ 
جد باقی دیاں کجھ وی نہ دتا تاں اوہ آکھن لگا : 
“بس اینیاں نال ای سر جاوے گا۔ ایتھوں سٹیشن تائیں پیدل ٹرجاندا آں ۔ ملتان اپڑکے آپے ای ویکھی ڈٹھی جاوے گی۔”
اوہ ادھکڑ بندہ پیر گھسیٹدا سٹیشن ول نوں ٹر پیا۔ اسیں سارے جنے اوتھے ای آپو وچ گلاں کرن لگ پئے کوئی مینوں شاوا شے آکھدا پیا سی ۔ کوئی سرکار نوں اواہ تواہ بک رہیا سی ۔ کوئی ڈگیاں ڈھٹھیاں بارے مسئلے دس رہیا سی۔اینے نوں کالج دا ک پڑھیار آ گیا۔ “اوس بھائی نوں تساں کجھ دتا تاں نہیں ؟”
اسیں سارے چُپ رہے ۔ پھیر اوہ آپے ای آکھن لگا :
“اوہ تاں سارے شہر وچ “چاچامکّر “مشہور اے۔ پہلاں اوہ مصری شاہ ، گڑھی شاہو فیض باغ ول دم گھڑیس کے لوکاں نوں چھلدا ہوندا سی ۔ اودھر دے لوک اوہدے بھیتی ہوگئے تاں ہن اوہ ایدھر مار تے آون لگ پیا اے۔”اوہ منڈا بولی جا رہیا سی۔”میرے نال سائیکل تے کوئی چلے، مزنگ وچ میں اوہدی لُون تیل دی ہٹّی وکھا دیندا آں”سائیکل توں مینوں آپنی سائیکل چیتے آ گئی مین دھیان ماریا جیویں مینوں گڑا پے گیا ہووے ۔اوتھوں میری سائیکل غائب سی۔