بالو ماہیا

پڑکھ پڑچول: راشد جاوید احمد

پنجاب دیاں لوک کہانیاں وچوں  بالو ماہیا دی پریم کہانی سب توں نویں تے گزری صدی دی اے تے ساڈے لوک گیتاں وچ سبھناں تو مقبول صنف ماہیا ای اے۔ ڈیڑھ مصرعے دا اک شعر منڈے کڑیاں تے بندے زنانیاں سبھے گا سکدے نیں۔ بلکہ ایہدا مزا ای اودوں اوندا اے جدوں منڈا تے کڑی آمنے سامنے بیٹھ کے مقابلے دے بول بولدے نیں۔ کدے کدے انج وی ہوندا اے کہ دو کڑیاں یا دو منڈے آمنے سامنے بیٹھ کے اک منڈا تے دوجا/دوجی کڑی بن کے مقابلے دے بول بولدے نیں۔ بہت سارے لوک فی البدیہہ ماہیا وی بولدے جاندے نیں۔

ماہیا وچ اکثر گاون والے اک دوجے نوں ‘ بالو’ یا ‘ ماہیا ‘ کر کے بلاندے نیں۔ ماہیا وچ دنیا بھر دا کوئی وی مضمون رچیا جا سکدا اے۔ اختصار دے لحاظ نال، تے اثر آفرینی دے لحاظ نال شاعری دی شاید ای کوئی ہور صنف ایہدا مقابلہ کر سکدی ہووے۔  ماہئے چوکھی وڈی تعداد اچ نیں تے ایہناں نوں اک جگہ اکٹھا کرنا اوکھا کم اے۔کجھ چونویں ماہیئے ویکھو:

امبی دا بوٹا اے

تیرے بنا وے ماہیا : ساڈا جیونا جھوٹھا اے

باغے وچ بکری آ

سچ دس جان والیا : کِتے بالو وی ٹکری آ

باغے وچ پُھل کوئی نہ

سوہنے تے ہیرے جگ تے : پر ماہیئے دا مل کوئی ن

پانی بنی اتوں لئی جاندا

اک غم بالو دا : دنیا توں لئی جاندا

توں پھل تے میں وا ماہیا

تیری میری اک جندڑی : بھانویں بُت نیں جدا ماہیا

چٹے رنگ دا فیتہ ای

سچ دس وے ماہیا : کدے یاد وی کیتا ای

دو پتر ملوکاں دے

ماہی ساڈا رس نی گیا : آکھے لگ کے لوکاں دے

چٹا رنگ اے پتاسے دا

اج کوئی نہیں ملدا : بالو تیرے پاسے دا

ڈھپ ڈھل گئی بنیرے توں

اکھیاں تے موڑ لیاں : دل مُڑدا نہیں تیرے توں

دو چھمکاں بوڑھ دیاں

چھڈ کے نہ جایئں بالو : سانہوں آساں توڑ دیاں

سونے دے نی کِل بالو

ذاتاں نے تے نہیں ملنا : مِل جاندے نی دل بالو

سڑکے اتے فیتا ای

سچ دس نی بالو : کدی یاد وی کیتا ای

کوٹھے اتے کاں بولے

چھٹی میرے ماہیئے دی : وچ میرا وی ناں بولے

کنیں کانٹے پائے ہوئے نی

بند بند میرا دکھدا : جدو ماہیئے نے پائے ہوئے نی

کھکھڑی دی پھاڑی آ

آپ چن سوکھا پھرے : جند بالو دی ساڑی آ

گل کڑتا ای جالی دا

پتلا پتنگ ماہیا : کسے کرماں والی دا

گز ٹُٹ گیا درزی دا

نہ سانہوں گھر ملیا : نہ ماہیا مرضی دا

ملنے دا راہ کوئی نہ

ملنا ای تے مل ماہیا : ایس جند دا وساہ کوئی نہ