Rashid Javaid Ahmed is a senior short story writer. He writes in Urdu as well as in Punjabi. He is a copywriter and script writer. He wrote many plays for PTV Lahore.

میلہ چراغاں، شاہ حسین تے مادھو لال 

( راشد جاوید احمد )

شہر لاہور مڈھ قدیم توں ثقافتی میلیآں ٹھیلیاں دا شہر منیا جاندا اے۔ ایہناں میلیاں وچ اک میلہ چراغاں وی ہے جو صدیاں تو ایتھے دی روایت اے۔ ایہہ میلہ کدوں تے کیویں شروع ہویا، ایس دے بارے کوئی ٹھکویں تاریخ نہیں دسی جا سکدی پر ایہہ گل پکی اے پئی ہدنوستان پاکستان بنن توں پہلاں وی ایہہ میلہ لگدا سی۔ تے راجہ رنجیت سنگھ خود اپنے درباریاں نال ایس میلے اچ شریک ہوندا سی تے شاہ حسین دے مزار تے گیارہ سو روپے تے اک جوڑا بسنتی چادراں دا بھینٹ کردا سی۔

ایہہ میلہ موسم بہار دے آون دی خوشی کر کے منایا جاندا سی۔ تقسیم توں پہلاں ایس میلے اچ آون والیاں لوکاں دی تعداد دا اندازہ ایتھوں لایا جا سکدا اے کہ ایس میلے دا پھیلاو دہلی دروازے توں لے کے شالا مار باغ تک ہوندا سی۔ لوکاں دی اک بہت وڈی گنتی شاہ حسین دے مزار تے منتاں من دی سی تے چراغ جلاندی سی۔ ایس کر کے ایس میلے دا ناں ” میلہ چراغاں ” مشہور ہو گیا۔

شاہ حسین دا عرس ہر سال رجب دی پہلی تاریخ نوں ہوندا سی۔ اک واری عرس تے میلہ اکو وقت ہی کٹھے ہو گئے تے فیر ایہہ فیصلہ کیتا گیا کہ عرس تے میلہ ہمیشہ اکٹھے، اکو وقت ہی منائے جان گے تے ایس مقصد لئی مارچ دا آخری ہفتہ متھیا گیا۔

شاہ حسین دا روحانی سلسلہ قادریہ سی تے اوہناں اپنی حیاتی دے پہلے چھتی سال شریعت دے مطابق زہد عبادت اچ گزارے۔ اک دن قران پاک دی تفسیر پڑھدیاں اوس آیت تے پہنچے جیدھا ترجمہ سی ” دنیا اک کھیڈ دے علاوہ کجھ نہیں ” ایس آیت دا شاہ حسین تے کجھ ایسا اثر ہویا کہ سب کجھ چھوڑ چھاڑ کے لال کپڑے پا لے، داڑھی مچھ صاف کرادتی تے گانا وجانا تے پینا پلانا شروع کر دتا تے فقیراں تے ملامتیاں دے فرقے اچ شامل ہو گئے تے زندگی دے باقی ستائی سال جذب تے سُکر وچ گزار دتے۔ ایسے دور اچ شاہ حسین نوں اک برہمن ہندو منڈے مادھو لال دے نال عشق ہو گیا۔ ایس پاروں شاہ حسین نوں، مادھو لال حسین سدنا شروع ہو گیا۔ مادھو نے وی ساری زندگی، شاہ حسین دی مریدی اچ گزار دتی۔

اک روایت موجب، شاہ حسین اپنے جذب تے مستی دی حالت وچ چھت توں ڈگ پئے تے فیر اٹھ نہ سکے تے دم دے دتا۔ شاہ حسین نوں مادھو لال نے اپنے علاقے شاہدرے اچ دفنایا پر سن 1613 اچ جدوں راوی دریا نے اپنا رخ بدلیا تے شاہ حسین نوں باغبانپورے دے علاقے اچ دوبارہ دفنا دتا گیا۔ مادھو لال، سن 1636 اچ فوت ہویا تے شاہ حسین دے کول ہی دفنایا گیا۔ 1950 تک میلہ چراغاں تے عرس شالا مار باغ اچ ہوندا سی پر باغ دی تاریخی حیثیت نوں خراب ہون تو بچان لئی ایس میلے نوں جی ٹی روڈ تے باغبانپورے تک ہی محدود کر دتا گیا۔ ہن ایہہ میلہ ہر سال مارچ دی ستائی، اٹھائی تے انتی تاریخ نوں منایا جاندا اے۔ میلے اچ عقیدت منداں دے کھان پین واسطے کئی دوکاناں بنایئاں جاندیاں نیں تے مداری، سرکس، ڈھولچی تے ناچے وی لوکاں دا رانجھا راضی کردے نیں۔ ایس عرس تے لوکی مست ہوکے دھمال وی پاندے نیں جیہڑی دور دور تک مشہور اے۔  ایہہ میلہ لوکاں دا صرف دل ہی نہیں ورچاندا بلکہ اٹھ دس ہزار لوکاں دے روزگار دا وی موجب بن دا اے۔