S. Saqi is a brilliant punjabi short story writers. His stories contain subtle details of everyday life

دو قطاراں والے گھر

( ایس۔ ساقی )

جس نوں وی پتہ لگدا اوہ ایسّ. اروڑا دے اٹھاراں نمبر گھر ولّ ٹر پیندا۔ ایہہ تاں چنگا ہویا ایسّ. اروڑا ایتوار نوں پورا ہویا سی۔ شنچروار اتے ایتوار دی تاں انگلینڈ ’چ سارے نوکری پیشہ لوکاں نوں چھٹی ہندی ہے۔
گورے ایہناں دو دناں وچّ مستی کرن لئی کوئی نہ کوئی پروگرام بنا ہی لیندے ہن۔ پر ساڈے ملک دے بندے؟ اوہناں توں تاں ایہناں دو دناں وچّ اپنے ہفتے بھر دے گھر دے کرن والے کم ہی نہیں مکدے۔ انگلینڈ جہے ملک ’چ ویاہ-شادی، بچے دا جنم دن جاں اپنی میرج اینورسری آدی ودھیا کارج کرنا ہووے تاں لوکیں شنچروار جاں ایتوار دا دن ہی چنن گے۔ اوہ ایہہ وی کہندے ہن کہ کسے نے مرنا ہووے تاں اس لئی وی ایتوار دا دن ہی ٹھیک رہے گا۔ جے کوئی ایہناں توں علاوہ کسے ہور دن پرلوک سدھار جاوے تاں مجلس لئی بندے اکٹھے کرنے مشکل ہو جاندے ہن۔
ایسّ. اروڑا سیانا بندہ سی جس نے مرن لئی ایتوار دا دن چنیا۔ پھر آنڈھ-گوانڈھ دے لوک آپ ہی اوہدے گھر آؤن لگے۔ من توں نہیں تاں دکھاوے لئی ہی سہی، مجلس وچّ شامل ہونا ہی پیندا ہے۔
ایسّ. اروڑا میرا گوانڈھی سی۔ میں ستاراں وچّ رہندا ساں اتے اوہدے گھر دا نمبر اٹھاراں سی۔ میرا اس نال بہت نیڑے دا سبندھ سی۔ میں تاں پچھلے چار دناں توں اس نال ہسپتال ’چ وی رہا۔ اس نوں حوصلہ دندا رہا کہ سبھ ٹھیک ہو جاویگا، پر کجھ وی ٹھیک نہیں ہویا تے ایسّ. اروڑا دا انتقال ہو گیا۔ اس دی نونہہ تاں اک واری دنے وی ہسپتال نہیں آئی۔ بچیاں دے اکلے ہون دا بہانہ بنا کے آؤن توں منع کر دتا۔ اروڑا دا پتر تاں بوندلیا پھردا سی۔ اس نوں سمجھ ہی نہ آوے کہ کی کرے۔
مینوں انگلینڈ آیاں کوئی تیہہ سال ہو گئے ہن۔ اتھے آؤن توں پہلاں میں پتنی اتے اک دو سالاں دے پتّ تے دھی نوں اپنے ماتا-پتا کول چھڈّ دتا تے تھوڑھے جہے پونڈ لے کے انگلینڈ آ گیا سی۔ میں ایمّ.اے.، بی.ایڈّ. کیتی ہوئی سی۔ انگلینڈ آؤن توں پہلاں میں بچیاں دے بھوکھ بارے سوچیا سی۔ من وچّ اکو گلّ سی کہ ایہناں ’چوں اک ڈاکٹر بنے تے اک انجینیئر بنے۔ اوہ وی باہر دے ملک توں۔ انگلینڈ بہت ٹھنڈا ملک سی۔ میں انڈیا توں رجائی تے کمبل لے کے آیا سی، پر اتھے دی ٹھنڈھ لئی ایہہ دو چیزاں کافی نہیں سن۔ ایہہ تاں چنگا ہویا ٹھہرن لئی تھاں مل گئی۔ اپنے ملک دے بندے نے اپنے نال کمرے وچّ ٹھہرا مینوں کرائے ’چ حصےدار بنا لیا سی۔
میرے پہلے دو سال بہت اوکھے بیتے۔ میں اک فیکٹری وچّ اجیہا کم کردا رہا جہڑا میرے رتبے دا نہیں سی۔ پھر دو سالاں بعد مینوں ایئرپورٹ ’تے کلرک دی نوکری مل گئی۔ دو سالاں تیک میں ٹبر نوں اپنے کول نہیں سی سدّ سکیا۔
دو سالاں وچّ میں تھوڑھے پیسے اکٹھے کر لئے سن۔ پھر میں اپنا گھر خریدن دا سوچیا تاں کہ پریوار نوں اپنے کول سدّ سکاں۔ پتنی تے بچیاں بناں مینوں اکلا رہنا چنگا نہیں سی لگدا۔ بچیاں دا بہت فکر رہندا سی۔
اس ملک وچّ گھر خریدنا انا اوکھا نہیں سی۔ میں اک بینک نال گلّ کیتی اتے میرا کم بن گیا۔ بینک دا لون اتے اپنے اکٹھے کیتے پیسے ملا کے میں گھر خرید لیا۔ جتھے میں گھر لیا، اوہ سارا علاقہ ہی گوریاں دا سی۔ اک گورا گھر ویچ کے امریکہ جا رہا سی۔ اوہ مینوں پھرنشڈ گھر دے گیا۔ گھر خریدن توں بعد پریوار میرے کول انگلینڈ آ گیا۔ میں مہینے دا کرایہ دین دی تھاں گھر دی قشط بھردا رہا تے پھر اس ستاراں نمبر نوں اپنا گھر بناؤندیاں پندراں سال لگّ گئے۔ جدوں بچے چھوٹے سن تے پڑھائی دے خرچے ودھ سن تاں ہتھ کھلھا کرن لئی پتنی وی پارٹ-ٹائم جوب کردی رہی سی۔ پھر بچے وڈے ہو گئے۔ پتّ ڈاکٹر بن گیا تے دھی بینک افسر۔
کسے بلڈر دے بنائے اوہناں مکاناں دیاں آہمنے-ساہمنے دو لمبیاں قطاراں وچّ شروع ’چ میں پہلا ہندوستانی سی۔ کسے نال وی گل بات نہ ہندی۔ سارے ہی چپّ-چپّ جہے لگدے اوہ گورے۔
پر پھر پتہ نہیں کی ہویا۔ وقت لنگھدیاں اتھے رہندے گورے اپنے گھر ویچ-ویچ کے لنڈن توں باہر جان لگے۔ ایہناں تیہہ سالاں وچّ گھراں دیاں آہمنے-ساہمنے دو قطاراں وچّ میرے نال دے اٹھاراں نمبر گھر نوں چھڈّ باقی ساریاں وچّ ہندوستانی تے پاکستانی پریوار آ کے وسّ گئے۔
ہولے-ہولے ایریئے دا ماحول ہی بدل گیا۔ کئی واری تاں انج ہی لگن لگدا جویں اوہناں آہمو-ساہمنے بنائے گھراں ’چ ادھا پنجاب اٹھ کے آ گیا ہووے۔
…پر اس ادھے پنجاب وچّ میرے سبھاء مطابق مینوں کوئی وی بندہ نہیں ملیا۔ مینوں کتاباں پڑھن دا شوق سی۔ مینوں شاستری سنگیت چنگا لگدا سی۔ مینوں سہگل صاحب دے گانیاں وچوں آنند آؤندا سی۔
پر اوہناں گھراں وچّ بہتے وپاری سن۔ اوہ تاں وپار دیاں ہی گلاں کردے۔ اوہناں وچوں کئیاں نے انگلینڈ آ کے ہوٹل کھولھے سن۔ کئیاں نے ٹیکسیاں پا لئیاں سن۔ کئی سبزی دے کاروبار وچّ پے گئے۔ اوہناں کول پونڈاں دی کوئی گھاٹ نہ رہی۔ بسّ کجھ ہی نوکری- پیشہ بندے سن جہڑے ڈھلے سن۔
جدوں کسے وی گھر وچّ کوئی سماگم ہندا تاں اورتاں بھڑکویں چمکیلے سوٹ پہن کے شرکت کردیاں۔ گل تے باہاں سونے دے بھارے گہنیاں نال بھریاں دسدیاں۔ اچا سنگیت وجا کے اوہ نچدے، دارو پیندے، شور مچاؤندے اتے اپنے آپ نوں اک-دوجے نالوں وڈا درساؤن لئی سبھ کجھ کردے۔ پر میں…؟ میرا تاں اوہناں نال کجھ وی میل نہیں سی کھاندا! نہ میری پتنی، نہ میری بینک افسر دھی، نہ میرا ڈاکٹر پتّ۔ سبھ وکھ سبھاء والے، وکھ رچی والے۔ اوہ وی میرے وانگ ادھے پنجاب نال کویں ملدے، کویں جڑدے؟
پھر اک دن میرے نال والے گھر وچّ رہندا ااخری گورا وی اس ادھے پنجاب نوں چھڈّ کے کتے ہور تھاں جان لگا۔ مینوں پتہ لگیا کہ اس گھر وچّ کوئی اروڑا پریوار آ رہا ہے۔ میں سوچیا کہ اس ادھے پنجاب وچّ اک ہور پریوار دا وادھا ہو رہا ہے۔ ایہہ کوئی نویں گلّ نہیں! پر اس طرحاں نہیں ہویا۔
میں نوکری توں سیوامکت ہو گیا سی۔ پھر میں اکا ہی وہلا وی ہو گیا سی۔ وقت کٹن لئی میں پتّ دے کلینک چلیا جاندا۔ لائبریری چلیا جاندا۔ اتھے کتاباں پڑھدا رہندا۔ گرودوارہ صاحب چلیا جاندا۔
اک ہفتہ لنگھ جان ’تے وی پتہ نہ لگا کہ نال دے گھر وچّ کون آیا سی۔ اصل وچّ میں سویرے روٹی نال لے کے اٹھ وجے توں پہلاں گھروں نکل جاندا سی اتے میرے گھر مڑن دا کوئی وی پکا وقت نہیں سی ہندا۔
اک دن سویرے گھروں جان وچّ مینوں دیر ہو گئی۔ سویرے دس وجے باہر نکلیا تاں مینوں نال دے اٹھاراں نمبر ’چ اک بندہ دسیا جہڑا چھوٹے جہے بغیچے وچّ پھلاں دی کیاری ’چ بیٹھا کھرپے نال گڈائی کر رہا سی۔
قدرتی اک-دوجے نال ساڈی نظر مل گئی۔
‘‘میں ایسّ. اروڑا ہاں تہاڈا گوانڈھی۔’’ اس نے کیاری ’چوں اٹھ کے مینوں وش کیتا۔ ‘‘اسیں آہ کوئی پنج چھ دن پہلاں ہی اتھے شفٹ ہوئے ہاں۔ میرے پریوار وچّ میرا انجینیئر پتّ، میری نونہہ، میرا پوترا اتے میری پوتری ہے۔ پتّ تے نونہہ تاں دوویں جوب کردے ہن۔ پوتا-پوتری سکول پڑھدے ہن۔ میں اپنی عمر کھا چکیا وہلا بندہ اوہناں دا گھر سامبھدا ہاں۔’’
انا آکھ ایسّ. اروڑا ٹھہاکا مار کے ہسّ پیا جس توں مینوں چھیتی ہی اندازہ ہو گیا کہ گوانڈھی کھلھے دل دا بندہ ہے۔ پھر دناں وچّ ہی میری اروڑا نال نیڑتا ودھدی گئی۔ گلاں-گلاں وچّ اس نے دسیا کہ اس دے دو شوق ہن۔ اک تاں کتاباں پڑھنا، دوجا پھلّ بوٹیاں نوں پیار کرنا۔ اس نے مینوں اپنی لائبریری وی دکھائی۔
اس نے دسیا کہ اوہ پنجاب یونیورسٹی توں انگریزی وشے ’چ ہائی سیکنڈ ڈویزن نال ایمّ.اے. پاس ہے۔ کوئی سفارش نہ ہون کرکے سرکاری کالج ’چ نوکری نہیں ملی تے اوہ ساری عمر پرائیویٹ کالج ’چ بچیاں نوں انگریزی پڑھاؤندا رہا۔
عمر ہوئی تاں رٹائرمینٹ مل گئی، پر پنج سال پہلاں انڈیا چھڈّ کے اپنے پریوار کول انگلینڈ آ گیا۔
‘‘میں پنجاب ’چ اکلا رہندا سی۔ پتنی دا دیہانت ہو گیا ہے۔ پتّ مینوں اکلا نہیں سی چھڈنا چاہندا۔ میں وی گھر ویچ کے ایہناں کول آ گیا ہاں۔ پہلاں اسیں کرائے دے گھر ’چ رہندے سی۔ ہن ایہہ اپنا گھر ملّ لے لیا ہے۔ پتّ مینوں بہت پیار کردا ہے، پر اس دی پتنی تے بچیاں نوں ربّ نے پیار کرن والا کھلھا دل دے کے نہیں بھیجیا۔ پیار دے معاملے ’چ اوہ کنجوس برتی والے ہن۔’’ انی وڈی گلّ دسّ کے اوہ پھر زور دی ہسّ پیا۔
بسّ پھر کی مینوں میرے سبھاء تے میری رچی والا بندہ مل گیا۔ ہن ساڈا اکٹھیاں دا وقت بہت آسانی نال بیت جاندا سی۔ ہن میں کئی واری کلینک اتے لائبریری جان دی چھٹی کر لیندا۔ اسیں گھر ’چ بیٹھے-بیٹھے بیتے دیاں گلاں چھیڑ لیندے۔ اس کول تاں کالج ویلے دیاں کنیاں ہی گلاں سن۔
انگلینڈ آ کے اس نوں اکو گلہ سی کہ اس دی نونہہ اوہدا انا خیال نہیں سی رکھدی۔ اوہدے بچیاں دیاں نظراں وچّ وی اوہدی بہتی عزت نہیں سی۔ اکلا پتّ سی جہڑا اس نال جڑیا ہویا سی۔ اس نوں اس گھر ’چ آیاں اجے چھ مہینے ہی ہوئے سن کہ اس نے باہر دے بغیچے دی نہار ہی بدل دتی سی۔ ہری گھاہ دا اتھے اک چھوٹا جیہا لائن سی۔ گلاب دے پھلّ سن۔ زینیا دے پھلّ سن۔ سنپھلاور تے سویٹ پی دے پھلّ سن اتے ہور وی کنیاں ہی قسماں دے پھلّ۔ اس نال کئی ہینگنگ گملے وی۔ اس نوں اک-اک بوٹے دے سبھاء دا پورا گیان سی۔
ہن سویر ویلے اسیں سیر کرن وی جان لگے سی۔ تھوڑھی دوری ’تے سرکاری پارک سی جس وچّ اسیں گلاں کردے ہوئے گھمدے رہندے۔ اسیں بہت خوبصورت ڈھنگ نال زندگی بتیت کر رہے سی۔
اک دن سویرے اسیں جدوں سیر کرن جا رہے سی تاں میں ویکھیا ایسّ. اروڑا کجھ چپّ-چپّ جیہا سی۔ ‘‘کی ہو گیا بئی اروڑا صاحب! انے چپّ-چپّ کیوں ہو؟ سبھ سکھ تاں ہے؟’’ میں پچھیا۔
‘‘نہیں بھائی صاحب، کوئی خاص گلّ نہیں۔’’ اس نے بجھے جہے من نال جواب دتا۔ جدوں میں ایہو سوال دوجی واری پچھیا تاں اس نے بولنا شروع کیتا، ‘‘بئی گلّ تاں کوئی خاص نہیں لگے گی کسے نوں۔ اصل وچّ میں گلاب دا اک بوٹا تیار کیتا سی۔ میں اس ’تے قلماں چڑھا کے پچھلے کافی عرصے توں چار رنگ دے لال، پیلے، سفید تے گلابی پھلّ اکو بوٹے ’تے لیاؤن دی کوشش کر رہا سی۔ اس وچّ میں سفل وی ہو گیا سی۔ تنّ چار دن پہلاں اس ’تے اک وڈا لال رنگ دا پھلّ کھڑیا سی۔ جدوں میں دوجے دن ویکھیا تاں اوہ لال پھلّ اتھے نہیں سی۔ جے میں گھر ’چ پچھیا تاں پوتی پنکی نے دسیا کہ اوہ پھلّ تاں توڑ کے اپنی میڈم لئی لے گئی۔ جے میں اس نوں کجھ کیہا تاں اگوں بہو بولی: کی ہو گیا ڈیڈی! انا کیوں بول رہے ہو۔ اک پھلّ ہی تاں توڑیا ہے اس بچی نے۔ بس بھائی صاحب نونہہ دے مونہوں اوہدی بھاشا وچّ ایہہ سن کے من بہت خراب ہو گیا۔ اوہ اک سادھارن خیالاں والی اورت ہے جس نوں ایہناں گلاں دا پتہ ہی نہیں، ایہناں چیزاں دا گیان نہیں۔ اس لئی ایہہ سادھارن گلاب دا پھلّ ہی سی، پر میری تاں ایہہ کجھ وکھرا کرن دی کئی مہینیاں دی محنت سی۔ اس نوں ایہدی پتہ نہیں کیوں سمجھ نہیں سی۔ اس نوں ایہہ پتہ نہیں کہ جدوں بغیچے دا اک وی پھلّ ٹٹدا ہے، اس نال میرے دل دے کئی ٹکڑے ہو جاندے ہن۔’’ انی گلّ آکھ کے ایسّ. اروڑا جویں ہور اداس ہو گیا سی۔
اس مگروں اس دیاں اجہیاں شکایتاں اکثر مینوں کدے نہ کدے سننیاں ہی پیندیاں۔ پھر اک دن اوہ بہت دکھی سی۔ اس نے دسیا کہ کل دوویں بھین-بھرا نے باہر بغیچے ’چ گیند نال کھیڈدیاں پھلاں والے چار بوٹے توڑ دتے۔
ایسّ. اروڑا دا میرے نال اس گھر وچّ کافی لمبا ساتھ رہا۔ اس عرصے وچّ اوہدے پوتا-پوتی نے پتہ نہیں کنی وار اوہدے بغیچے دے پھلّ توڑے۔ پتہ نہیں اس دے دل دے کنی واری ٹکڑے ہوئے! پر تاں وی اوہدا بغیچا بلڈر دے بنائے گھر دیاں قطاراں وچّ سبھ دے بغیچیاں نالوں سوہنا سی۔ جے نت نہیں، تاں کدے نہ کدے اروڑا مینوں سنا ہی دندا، ‘‘بھائی صاحب، اج پھر گلاب دے بوٹے دے دو پھلّ غائب ہو گئے ہن۔ اج ڈیلیا دا سبھ توں وڈا پھلّ توڑ لیا گیا۔ اجیہا ہون ’تے سچ منو بھائی صاحب! مینوں بہت تکلیف ہندی ہے، پر ایہہ سبھ…۔’’ اوہ گلّ وچکارے چھڈّ دندا۔
…کل رات ہسپتال ’چ ایسّ. اروڑا دا دیہانت ہو گیا۔ اوہ دل دا دورہ پین کرکے تنّ چار دن ہسپتال ’چ بھرتی وی رہا، پر ڈاکٹر اس نوں نہیں بچا سکے۔ پتّ اوہدی دیہہ گھر لے آیا۔ ایتوار دی چھٹی ہے۔ بلڈر راہیں بنائے گھراں دیاں دو قطاراں ’چوں لوک ہولی ہولی اوہدے گھر جڑدے جا رہے ہن۔ اوہناں وچوں کئی تاں افسوس پرگٹ کر رہے ہن اتے کئی گوانڈھی دکھاوا کرن دی مجبوری نال آئے ہن۔
اوہناں ساریاں وچوں میں سبھ توں ودھ دکھی ہاں۔ کنا ودھیا ساتھ سی ساڈا، جہڑا ہمیشاں لئی ٹٹّ گیا۔ کنا ودھیا بندہ سی اوہ۔ اس ادھے پنجاب وچّ اس ورگا ہور کوئی وی نہیں سی۔ اوہدے بناں میں پھر اکلا رہِ گیا ہاں۔
گھر وچّ اوہدی نونہہ، اوہدے پوتے اتے پوتی نوں تاں ایسّ. اروڑا دے مرن دا بھورا وی دکھ نہیں۔ اوہ تاں سارے سادھارن ستھتی وچّ ہن۔ پر اس دا پتر بہت دکھی ہے، بہت اداس ہے۔ میں وار وار اس نوں حوصلہ دے رہا ہاں۔ اس دی ڈھارس بنھا رہا ہاں جدونکھ مینوں اپنے آپ نوں سامبھنا اوکھا لگّ رہا ہے۔
پتّ نے کمپنی والیاں نوں فون کر دتا۔ داہ سنسکار کرواؤن والے گڈی لے کے آ گئے ہن۔ اوہ اپنے نال تابوت لے کے آئے اتے دیہہ نوں پہناؤن لئی نویں کپڑے لے کے آئے ہن۔ اوہناں نے ایسّ. اروڑا نوں سدیوی لمبے سفر لئی ٹورن خاطر تیاری وی شروع کر دتی ہے۔ اوہ اس نوں گھر والیاں نال مل کے اشنان کرواؤن لگے ہی نے کہ…۔
قدرتی مینوں خیال آیا کہ مرتک دیہہ نوں لجاندے ویلے اس نوں سجاؤن لئی اس ’تے پھلمالاواں تاں چڑھاؤنیاں ہی چاہیدیاں ہن۔ نالے ایسّ. اروڑا نوں تاں پھلاں نال موہ وی بہت سی۔ میں اس دے پوتے وکی نوں اپنے کول سدّ کے کہندا ہاں، ‘‘وکی! تیرے گرینڈپا اپنے آخری سفر ’تے جا رہے ہن۔ ایہہ اک ریت وی ہے۔ آخری ودائگی ویلے مرتک دیہہ نوں پھلّ ضرور بھیٹ کریدے ہن۔ جاہ پتّ، چھیتی نال موڑ توں پھلاں والی دوکان توں تھوڑھے پھلّ لے آ۔ تابوت بند کرن توں پہلاں پہلاں مڑ آویں۔’’ میں اس نوں پیسے پھڑاؤندیاں کیہا۔
میری گلّ سن کے اروڑا صاحب دا پوترا وکی پھرتی نال گھروں باہر نکل گیا۔ کمپنی والے ایسّ. اروڑا دے مرتک سریر نوں نہا کے نویں کپڑے پہنا اجے تابوت ’چ رکھن ہی لگے سن کہ وکی تھوڑھے جہے وقت وچّ ہی کافی پھلّ لے کے پہنچ گیا۔ اس دے اس طرحاں کرن ’تے مینوں خوشی ہوئی۔
چنگا ہویا پوتے نے اجیہے موقعے ’تے پھلّ لیا کے اپنے دادے دے عمر بھر دے سارے الامبھے دور کر دتے، سارے شکوے مٹا دتے۔
کمپنی والیاں نے اروڑا دے مرتک سریر نوں تابوت وچّ لٹا دتا۔ وکی ولوں لیاندے کجھ پھلّ تابوت وچّ پا دتے اتے کجھ اس نوں سجاؤن خاطر باہر رکھ لئے۔ تابوت سجا کے بند کر دتا گیا۔ کئی خاص بندیاں نے ایسّ. اروڑا دی مرتک دیہہ والا تابوت چکّ کے اپنے موڈھیاں ’تے دھر لیا۔ اوہناں وچّ اگلے والے پاسے میں اتے اس دا پتر لگے ہوئے ساں۔
جدوں تابوت موڈھیاں ’تے رکھ کے گھروں باہر نکل اسیں تھوڑھی دوری ’تے کھڑی کمپنی دی گڈی ولّ جان لگے تاں اچانک میری نظر ایسّ. اروڑا دے بغیچے ولّ چلی گئی جتھے بھانت-بھانت دے پھلّ بوٹے اگے ہوئے سن۔ ایہناں ’تے گلاب، ڈیلیا، سنپھلاور، سویٹ پی تے ہور کنے ہی پھلّ کھڑے ہوئے سن۔ جہڑا بغیچا بلڈر دے بنائے گھراں دے سارے بغیچیاں نالوں خبسورت سی پر ہن… اتھے تاں کوئی وی پھلّ نہیں۔ سارے بوٹے پھلاں توں بناں سنے کھڑے سن۔
ساری گلّ سمجھدیاں مینوں پل وی نہیں لگیا۔ اصل وچّ جدوں میں ایسّ. اروڑا دے پوتے وکی نوں موڑ ’تے پھلاں والی دوکان توں پھلّ لیاؤن لئی آکھیا تاں اوہ پھرتی نال گھروں باہر نکل تاں گیا، پر پھلاں والی دوکان ’تے جان دی تھاں اس نے ایسّ. اروڑا یعنی اپنے دادا جی دے اس بغیچے دے اوہ سارے پھلّ توڑ لئے جنہاں نوں اوہ جان توں وی ودھ پیار کردے سن۔ جس دا اک پھلّ ٹٹن نال اوہناں دے دل دے ٹکڑے-ٹکڑے ہو جایا کردے سن۔
اجے تابوت چکی اسیں تھوڑھی دور کھڑی کمپنی دی گڈی ولّ ٹرن نوں ہوئے ہی سی کہ جویں مینوں ایسّ. اروڑا دی آواز سنائی دتی ہووے۔ جویں اس نے الانبھا دتا ہووے: ‘‘دیکھ لؤ بھائی صاحب! ایہناں تاں میرے بغیچے دے سارے پھلّ توڑ لئے۔ اک وی پھلّ نہیں چھڈیاں ایہناں۔ ہن تسیں اندازہ لگاؤ بھائی صاحب! اج میرے دل دے کنے ٹکڑے…۔’’ انا آکھدیاں جویں اس دا گچّ بھر آیا ہووے اتے اوہدی آواز بند ہو گئی ہووے۔
پر میں ویکھیا ایسّ. اروڈا دی مرتک دیہہ والا تابوت تاں بند سی جس نوں اسیں موڈھیاں ’تے چکیا ہویا سی۔
پھر ایہہ آواز…؟ میں اگے سوچنا بند کر دتا۔
بسّ میں وی پھر اسے طرحاں چپّ ایسّ. اروڑا دی مرتک دیہہ والا تابوت دوجے بندیاں نال موڈھے ’تے