انھیرے دی لاٹ ۔۔۔ ثناور چدھڑ

انھیرے دی لاٹ

ثناور چدھڑ

ہر شے دی اک عمر ہوندی اے ۔بندے واکن کوئی وی شے ہوئے اوہ اک خاص عمر تیکر ای چلدی اے بھاویں لوہے دی کیوں نہ ہوئے، الیکٹرانک شیواں دی عمر کوئی پنج ست ورھے ای ہوندی اے. کوئی کوئی شے ہوندی اے جہڑی دس سال کڈھ جاوے، ٹیوہاں والے دور وچ تاں ہور وی عمر تھوڑی ہوندی سی پر رپیر (Repair) سکھالی سی۔ مُڑ آئی سی آئے تاں ایہناں دی عمر کجھ ہور ودھ گئی نالے معیار وی چنگا ہو گیا پر جدوں دی چپ آئی اے معیار تاں ہور وی ودھ گیا اے پر مرمت بڑی مشکل ہو گئی اے. کوئی شے جے سڑ جاوے تاں پورے دا پورا پارٹ خرید و. پارٹ توں سستی بھاویں آئٹم ای لبھ جائے. کم از کم مکینک تاں ایہو سمجھ ای دسدے نیں۔ ایہ سوچ کے میں آپنا آئی سی سسٹم والا خراب ٹی وی سیٹ بدلن نوں تیار نہیں ساں انج وی ست اٹھ سالاں وِچ میراٹی وی پہلی وار خراب ہو یا اِس لئی میں سوچیا اِک وار دا ٹھیک کرایا دو تین سال تے گھٹو گھٹ کڑھ ای جائے گا.

 مرمت دا فیصلا کر کے میں ہال روڈ دا سوچیا تاں چیتے آیا غلام حسین دا خراب ٹیلی وژن وی تاں ہال روڈ ای ٹھیک ہون گیا سی تے چھریاں دے وس پے گیا، اک ورکشاپ تے لئے گیا اوہ ٹی وی اپنا، ورکشاپ والے ٹی وی کھول کے باراں سور پیئے دایل بنا د تا. پندراں سودائی وی سی اوہدا سارا، اوہنے دُکان والے نوں کہیا ”بند کر دیو بھاء جی!” ایہ سوچ کے بھئی نواں ای کیوں نہ لے لواں ٹی وی، چار دیہاڑے سکھ نال دیکھاں گے۔ مکینک ہوراں ٹی وی تاں بند کرد تا پر جدوں غلام حسین ٹی وی چکن لگاتے مینک نے ٹی وی اُتے ہتھ رکھ کے آکھیا تین سو ر پیا دیو باؤ جی مٹر ٹی وی چکتا۔ “

تن سو ر پیا ؟….. کاہدا بھئی ؟؟”

مکینک فٹ اُنگل نال اوس سلیٹ ولے اشارا کیتا جہدے اُتے لکھیاسی

ریٹ لسٹ

ٹی وی وی سی آر چیک کروائی : 300 رپیا

آڈیو ٹیپ ریکارڈر، ریڈیو چیک کروائی : 100 روپیا

سلیت آتے لکھیا ریٹ پڑھ کے غلام حسین دا تے دھوں ای نکل گیا کہ کیہ چیک کیتا اوہنے کا ہدا تین سو ر پیا، سڑ بھیج کے اوہنے کھیسیوں رپیا سو کڈھ کے مکینک دے اگے رکھیا تاں اوہنے سو دا نوٹ انج و گاہ کے ماریا جیکن بال نوں چوانی، دسو پنجو کوئی پھڑا دے تے اوہ چک کے مارے، غلام حسین وی تپ گیا۔ اوہ ٹی وی چکے ۔ مکینک چکن نہ دیوے. چنگی بھلی توں توں میں میں ہو گئی. مکینک تے اکو ای گل آکھے ”بھاء جی ساڈی مزدوری اے ….. ایہ نہیں اساں چھڈنی.

“ کیری توں تگاری تیجی منزل کے لئے گیا ایں اوئے ….. کاہدے پیسے دیاں تینوں ….. کہڑی مزدوری؟“

 غلام حسین وی نہریاں پایا تے ود ود کے ودھے. رولا رہا ہے ہوا کے وی غلام حسین نوں ڈوڈھ سوتے دینا ای پیا. سڑدے بلدے وچارے گھر واپس ٹی وی لے آندا، اگے اوہدا سالا آیا بیٹھا سی چہڑا بجلی دی وائرنگ ماڑی چنگی کر جاندا سی۔ اوہنے کھیسیوں ٹیسٹر (Tester) کڈھیا، ٹی وی کھول کے سپلائی چیک کیتی کہ اوہدی مکینکی اپنی کوسی. ٹیسٹر دسے بھئی سپلائی بند اے ۔تھوڑے جسے دھیان مارن اُتے اوہنوں  سمجھ آگئی کہ فیوز اُڈیا اے۔ اوہنے جھٹ ٹیسٹرو چلا فیوز کڈھ کے ٹی وی وِچ لا دتا۔ سپلائی دتی تاں ٹیلی وژن جهدا والیم پہلاں ای پورے دا پورا کھلیا ہویا سی پوری واج کھلن پاروں سارا گھر سر تے چک لیا، غلام حسین اودوں دا ہر کسے نوں آکھدا اے پہلاں فیوز چیک کر لو. مینوں وی اوہنے آکھیا فیوز تے چیک کر لینا سی.“

گل ایہ نہیں کہ ہال روڈ تے سارے مکینک ای بے ایمان بیٹھے نہیں پر ایہ گل پکی ٹھکی اے کہ چنگے مکینک اِک دوای نہیں، نہیں تے چار دن اُستاد دا کاویا پھڑیا ست اٹھ ٹانکے لائے تے چل آگے بھئی اللہ تیری یاری ۔ور کشاپ وکھری.

بہتے ایہو جے ای ستما ہے مکینکاں دیاں ای ورکشاپاں نیں۔ باقی سمجھ بے مرشدے بے اُستادے بیٹھے نیں۔ ایہ سوچ کے میں “جیک “دی دُکان تے اپنے محلے وچ ای ٹیلی وژن مرمت لئی لے گیا۔

جیک کوئی انگریز نہیں تے نہ ای اوہ کوئی دیسی عیسائی اے وچلی گل ایہ بھئی اوہدا ناں جاوید اے تے جدوں اوہ لاہور پڑھن آیا تاں صرف جاوید سی. ایتھے کرن ناں دی کڑی نال کے اکیڈمی وچ اوہدا ٹاکرا ہو گیا۔ پڑھائیاں تے گئیاں گوائیاں پر جاوید صاحب کرن مگر اس طرحاں لگے کہ کرن دے نیڑے رہن لئی اوہ کرن دے محلے ای ٹی وی ورکشاپ تے کم کرن لگ پئے۔ جدوں کم نال عشق رل جائے تاں کم کار کھیڈاں بن جاندیاں نیں۔ اِس طرحاں کم اوہنے دناں وچ سکھ لیا. اوہناں ای دناں ورچ باہر جان دی یکدم بھیڑ چال شروع ہو گئی۔ جاوید دے اُستاد نوں وی شوق چڑھیا اوہ وی اُڈاری مار گیا. دُکان جاوید دے ہتھ آگئی. اوہنے سمجھ توں پہلا کم ایہ کیتا کہ جاوید تے کرن دا ناں رلا کے ”جیک” ناں گھڑیا تے دُکان دا ناں بدل کے ”جیک الیکٹرونکس “رکھ دتا۔ کتا کتے داویری، محلے دی منڈیاں فٹ مطلب کڈھ لیا۔ اوہناں

،،

تھاں تھاں تے کندھاں اُتے لکھ چھڈیا :

جاوید + کرن – جیک

جیک الیکٹرونکس

کیرن دے ماپے شریف لوک سن۔ لوفر لفٹر ہوندے تاں جاوید دیاں آندراں نہ کڈھ چھڑ دے۔ اوہ وچارے اِک رات خورے کس ویلے اِس طرحاں محلا چھڈ گئے کہ مُڑ کے کدی کسے نوں نظر نہ آئے. رب جانے اوہ شہر ای چھد گئے. ہن ور کشاپ جاوید لئی کرن دی اک یاد گار سی. کجھ لوکاں جاوید نوں چھیڑن لئی تے کجھناں پیار نال اوہنوں جیک آکھنا شروع کر دتا تے اج اوہدا اصل ناں کوئی نہیں جاندا۔

جیک اج اوس چھوٹی جھی ورکشاپ توں پوری بلڈنگ دا مالک بن گیا ہویا اے۔ اوہنے مکینکی دے نال نال کئی ہور وی کم چھوہی رکھے۔ اک سے ویڈیو فلماں تے ویڈیو کرائے چاڑھن دا بڑے زور دا کم رہیا اے، ٹھیک ٹھاک دیہاڑی بندی سی.

جیک نے مکینکی نال ویڈیو دا کم وی کیتا، ایتھوں ای ماڑی چنگی اوہدے نال میری واقفیت شروع ہوئی کہ میں ہفتے وچ اک دو وار ویڈیو کیسٹ اوہدے توں کرائے تے لیا ندا ساں، شامیں دفتروں پر تدیاں فلم لیاونی نے اگلے دن سویرے جیک دی دکان بند ہوئی پر میں اوہدے نالدے لانڈری والے نوں کرائے سنے فلم دے کے اپنے تاں دی چٹ دے جانی. کدی وی اوہنوں میتھوں کیسٹ یاں کیسٹ دے کرائے دا پچھنا نہ پیا، میرے خیال وچ میں اوہدا چنگا گاہک ساں، بیتدے سمے نال ویڈیو نوں ڈش آون نال کجھ زوال آیا پر کیبل شروع ہون نال تاں بھٹھا ای بہہ گیا۔ جیک جیہنے مکینکی ولوں ہتھ سمجھ کچھیا ہویا سی تے غلام حسین نوں ہال روڈ جاتا پیا سی ہن اوہدا وی بہتا کم رپیرنگ دا ای ره گیاسی.

جیک توں ٹی وی ٹھیک کراؤن وچ میرے لئی ایہ مصیبت سی کہ اوہ دنے دس وجے دکان کھولدا تے شامیں پنج وجے بند کر دیندا. کیوں؟ اوہدی مرضی شروع دن توں ای اوہنے اپنا ایہو وطیرا رکھیا۔ پہلاں تاں ملکھ آکھدا کرن دے مگر جاندا اے پر جدوں کرن غایب ہو گئی مُڑ اوہ کتھے جاندا کسے نوں کجھ پتا نہیں سی ….. سویرے نوں وجے میرا ہر صورت دفتر اپڑنا ضروری سی کہ پبلک ڈیلنگ وچ بند الیٹ نہیں ہو سکدا، اک پل وی لیٹ ہو جاوے تاں پبلک ہاں ہاں کر اُٹھدی اے. دفتر بھاویں دو ایک منٹ ای پہلاں کھلیا ہوئے اوہناں رولا پا دینا ایں ”سانوں گھنٹا ہو گیا اے …..

دو گھنٹے ہو گئے نہیں، قطار وچ کھلیاں.“ حیات محمد اللہ بخشے آکھدا ہوندا سی ”بھائی تہاڑا گھنٹا چھوٹا اے تے ساڈا گھنٹا پورا اے یار کیہ بندا سی اوہ آکھدا ہوندا سی تیں جنا وی جی مار کے کم کرو جان لڑا دیو پر پبلک خُش نہیں ہوئے گی۔ ایویں ای واجاں لائے گی، ٹاہراں مارے گی حالاں دس دس پندراں پندراں دن پہلاں محکمے کاغذ “ ٹور دیندے نیں پر ایہناں آخری تاریخ تے آونا اے تے کہنا اے سانوں آوندے نوں ای ہنے تے ابھی فارغ کرو”

عام کر کے حیات صاحب نوں لوکاں آکھنا: باؤ جی ! اپنے بندے نوں آکھو ہتھ چھوہلی مارے “

67

اوہناں بڑے اخلاق نال ہس کے ٹال چھڈنا کہ اوہ وی تے کم کردے بندے نوں ویکھدے ای سن سگوں اوہناں آپ وی ایہ جفر اپنی جان آتے چراں تیکر جایا سی تے جے باہروں کیسے بہتے ای کا لھے آکھنا:

واج دیو جی اپنے بندے نوں!”

حیات صاحب بہتی بحث وچ نہیں پینا اُچی ساری ساریاں نوں سنا کے اپنا ای آکھدے

واج اے بھئی واج اے۔“

ایہ کیہ جی! باہروں واج دین لئی آکھن والے پچھنا تے اوہناں جس کے آکھنا ”ویر توں مینوں واج دا ای آکھیا سی تے میں واج دے دتی جے نہیں فیر آکھ دینا واج بھئی واج اے۔“

سچی گل تے ایہ کہ پنج وجے شامیں دفتر تے بند ہو جاندا پر کم نیٹردیاں ساڈھے پنج چھے وج ای جاندے۔ اِس طرحاں میں آپ ”جیک نوں نہ ٹی وی دے سکدا ساں نہ لے سکدا

. اک ہفتے ہاف ڈے کر کے میں جیک دی دُکان اُتے ٹی وی اپڑایا تے چار ساڑھے چار دا وقت سی جیک اپنے کم وِچ رُجھا سی. ٹی وی اِک لاہے رکھ کے اوہنے

کم کر دیاں کر دیاں ای آکھیا: کل لے جاتا جی.“

کل اتوار اے ….. چھٹی اے.“

میرا مطلب اے ورکنگ ڈے ….. پیر نوں لے جاتا ۔ “

میں دفتروں ساڑھے پنج چھے وجے شامیں نکلناں….. تہاڑی ورکشاپ پورے

پیج بند ہو جاندی اے ….. فیر …..؟”

فیر کیہ ….. تسیں پرانے گاہک او ساڈے ….. حکم کرو ….. اسمیں آپ اپڑا

دیاں گے ….. کوئی گل نہیں.”

” بل ” ؟

یل وی آجائے گا جی ….. کوئی گل نہیں.“

میں ایہ سوچ کے جدوں اوہدی اور کشاپوں با ہر نوں نکل ثریا بھئی و ی سالاں توں میں اپتھے رہناں، شروع وچ اپنے کیسٹ کرائے دیندیاں کئی واری میرا پتا وی لکھیا۔ میرا گھر جاندا ای ہووے گا پر اوہنے مینوں باہر نوں قدم پندیاں دیکھ کے اوہنے پچھوں

واج دے کے آکھیا: گھر تے دس جاؤ باؤ جی ! “

سارے محلے وچ تہاڈے ویڈیو چلدے رہے ….. میرا خیال سی تسیں جاندے ہوو گے ….. چلو….. صابری وکیل والی گلی اے نا“ میں پچھانہ مڑ کے آکھیا۔

”ہاں جی ہاں جی“ اوہنے کا ویے نوں سریش لا کے پرزے نوں ٹانکا لاوندیاں

آکھیا تے میں کہیا:

او سے صابری وکیل دے گھر نال چڑھدی لا ہمے میرا گھر اے کندھ نال کندھ

سانجھی اے۔”

صابری وکیل ….. صابری وکیل کہڑا ہوئے….. صابری سٹریٹ تے سنی

دیکھی اے؟“

چھا چلو چھڑ ….. ماسٹر نور صاحب اپنے سکول دے ہیڈ ماسٹر صاحب بچا بچا جاندا اے اوہناں نوں ….. اوہناں نال لہندے پاسے دی کندھ نال کندھ سانجھی

اے میری.“

بچے جاندے ہون گے ….. پر میں تاں ایتھوں دا پڑھیا ای نہیں.“

آہو یار ….. گل تے تیری ٹھیک اے….. اچھا اوہ اپنے قاری یوسف

صاحب جہڑے مسیتے بانگ وی دیندے نہیں نماز جمعہ وی پڑھا وندے نیں …..

 ہن اوہنے کا ویا اک لاہمے کا ویسے دی تھاں تے رکھ کے سارا کم چھڈ دیاں ہس کے آکھیا “تہانوں پیا اے اسیں سنی ہاں ….. مطلب سُن کے مسلمان ہوئے مینوں میرے کیسے گاہک دا دسو ….. وکیل صاحب، ماسٹر صاحب نے قاری جب میرے گاہک وی ہو سکدے نیں پر تہاڑے وا کن ای ….. ڈکان تے آئے تے ٹر گئے ….. اس طرحاں میں اوہناں نوں وی بہتیوں بہتا گاہک دی حد تیکر جاندا ہوواں گا۔ میں معذرت چاہناں ….. تھانوں اگلے ہفتے آپ ای ٹی وی نے جاتا پنے گا.”

“آپ ای ٹی وی لے جاتا ہے گا…..” میں سوچدا ہاں بھئی مینوں ایہ گل چیتے آگئی کہ نکا بال میرا سامنے گوانڈھیاں گھر کرکٹ میچ دیکھن جاوڑیا، اوہ دسے ماں نوں بھی سامنا بابا بڈھڑی دے مُونہ وچ چاؤل پاوے تے بڈھڑے بڈھڑی نوں چمچیاں بھر بھر چاؤل کھو اوے ایہ گل دسدیاں میری گھر والی آکھیا:

“آپنا ٹی وی ٹھیک کراؤ بال خورے ہور کیہ کچھ دیکھدے ہون گے، ساریاں گلاں تے بچے ماپیاں نال نہیں نا ں کر دے ….. بالاں دے ذہن کورے کاغذ واکن صاف ہوندے نیں جو سکھاؤ سکھ جان گے تے جہو جہی بہنی بہن گے اوہو جے ای ہو جان گے. “

جیک توں اک ہفتے دا سن کے مینوں دھکا جہیا لگاتے چھن کر کے میرے ذہن وچ خیال آیا کہ بدی دا دُنیا اُتے راج اے جس طرحاں کائنات اصل وچ انھیرا ای انھیرا اے، سورج چن تارے نکے نکے دیویاں تے جگنوواں طرحاں اوہدے نال لڑدے پئے نہیں، اک جھٹ لئی پاسا پرتیاں انھیرا بھیج کے اوہدی تھاں مل لیندا اے۔ برے بندے وی اوہدا اک حصانیں، جگ اُتے ایہناں ای بہتی شہرت تے عزت کھئی اے۔ جیکن ڈاکو واں تے بادشاہاں نال تاریخ بھری پئی اے۔ میں فٹ آکھیا شاہدہ دا گھر ویکھیا ای…… اوہدے توں دس گھر پچھا نہ گلی وچ اوہدے گھر دے ڈوجی لا ہے میرا گھر اے.“

آنٹی شاہدہ ….. اوہ گشتی …. خیر کچھ سوچدیاں سمجھ چیتے کردیاں جیک آکھدا

اے اوہ خالی پلاٹ دے ساہمنے تہاڈا گھر اے.“

اوہنوں نے میرا گھر لبھ لیا سی پر میں سر جھکا کے ورکشاپ توں باہر نکل آیا تے

میرے اگے اگے فقیر گاؤندا جاندا سی:

اُٹھ گئے گوانڈھوں یار

ربائن کیہ کریئے