جوڑا

(نادر علی) 

جوڑے دے بھر اواں دی لوکاں تے سمجھ نہ ہوسی پر اساں دوہاں بھی سمجھ کوئی نہ آونی۔ بشیرے دی پِیڑ نال مینوں پِیڑ چِھڑ پینی۔ پر کدے کدے اوہنوں تنگ کر کے، پِیڑ دے کے، میری آپنی ول ہو جانی! کِسے گل دی سمجھ نہ آوے تے ایہا لوکاں کہنا تے میں سوچنا، پئی جوڑے پاروں ہوسی۔ مدرسے داخل ہوئے تے سو پواڑا ہور۔ چاچے میرے ہمیش کہنا جوڑے آلی گل سبھ کُوڑ ہے۔ اوس کہنا، لوکاں دے سنگ سیر وِچ ایہہ سبھ گلاں ہوندیاں ہن۔ پئی اوہ آپ پنج بھرا آہے تے کٹھے نہ جم کے بھی پِیڑاں سوڑاں سانجھیاں تے اِک دُوجے نال ایہا جیہیاں چاچے ڈِٹھیاں آہیاں۔ چاچا پڑھیا لِکھیا تے نہیں سی پر گل پرکھے بِنا مندا نہیں سی بھاویں لکھ لوک کہانی پاوے، پر ستِویں جماتے بشیرے نوں سودا جیہا ہو گیا تے جوں ڈاڈھی ازمیشے چاچا پے گیا۔ پر اِک گلوں جُوں چاچا سچا ہو گیا۔ بشیر اشودھا بیمار ہی رہیا پر میں سودائی دا بھرا لوکے وِچ وڈا لائق ساں۔ اٹھوِیں دسوِیں وظیفے لئے۔ 
میں چودھوِیں جماتے کالج ساں تے بشیرا ویکھن وِچ تے سوہنا جوان پر دماغوں اِنجیں اُساں کسر ہی رہی۔ نہ ہووے تے کئیں مہینے کُجھ نہ ہونا۔ شکار دے آہر بھی چاچے لا لینا تے ڈاڈھا تِکھا نشانہ اُسدا آہیا۔ پر پھر جائے تے بھاویں چھ چھ مہینے گھروں باہر نہ نِکلے۔ دوائیں خور اکوں ہار نہ آونی پئی چالیہہ مربعے اساڈے گھرے دے آہے۔ وِیہہ اوہدے حِصے دے۔ 
اوہ جوان ہویا تے سمندری آلے وڈے چودھری احمے جیہڑا چاچے دا جُٹ سی تے پِچھوں نُور پوروں اساڈے لوکے دا، چاچیاں اصلاح دِتی پئی اُس دی اِکلی دِھی جیہڑی اُس دی اِکلی وارث آہی، اُس دا رِشتہ بشیرے نال کر چھوڑیئے۔ تاں جو بھوئیں رُل نہ جائے! پہلوں میرا رِشتہ اُس منگیا آہیا پر میں مُقابلے دے امتحان پاس نہ ہو ونجاں۔ 
شادو چودھری د دِھی بھی اسانوں نِکیاں ہوندیاں توں جاندی آہی، اوہ بشیرے دی بیماری جاندیاں ہویاں بھی من گئی۔ “چودھری احمے تے چاچے دے پیار دا”اُس کہیا “میں پاس رکھساں بھاویں کُھوہے وِچ ست چھوڑن!”شریکاں ایہہ بھی سِٹھ بنائی پئی کیہڑا پتہ لگنا ایں اُساں پئی بشیر اکیہڑا اے تے مُنیرا کیہڑا!
ویاہ دا پہلوں تے میں کان کردا آہیا پر فیر سوچیا شاید بشیرا ول ہو ونجے۔ اخیر ویاہ بھی تے اِک دوا ہے جگ دے اندر! کُڑمائی تائیں جُوں بشیرا تھیک بھی ہون لگ پیاتے مینوں ودھیرا ایہہ خیال لگ پیاجے گل ٹھیک ہی پئی ہوندی آہی۔ میں وی ویاہ دے کماں وِچ لگ پیا۔ پر ویاہ نیڑے……بشیرے دا سودا اِنج مچیا جے رہے نام اللہ دا پر جوں جوں اُس دا سودا ودھیا مینوں تے لوکاں نوں ایہہ لگے پئی ویاہ نال ہی خبرے ٹھیک ہو ویسی۔ میں اُچیچا تے ودھیرا اوہنوں تے گل نوں سنبھالن لگ پیا…….جنجیں اسیں اوہنوں سُلان دی دوائی پیا کے لے گئے تے نال چار جنے بُہتے تگڑے اوہدے چار پاسے رکھے، جیہڑے سہارا بھی دئی رکھن تے ہِلن وی نہ دین جے کاہلا پوے تے۔ 
ڈولی لیاوندیاں تائیں اوہ بھی جوں سنبھلن لگ پیا۔ وڈا ویاہ آہیا۔ ڈولی لیاندی تے جوں لوک سارا ویکھن آگیا۔ مہاٹھاں ٹپنوں پہلاں اساڈے گھر ہمیشہ بکرا کوہدے آہے۔ اساں ایتکاں تِن منگائے۔ اساڈے گھرے وِچ شکاری کر کے ککُڑتے سارے جی کوہ لیندے آہے پر پچھِلیاں کُجھ ورھیاں دے قُربانی دے بکرے بھی ذبح میں آپنے ہتھیں کرنے۔ قصائیاں کہنا، میرا ہتھ اوہناں نالوں وی ہولا آہیا تے بکریاں اِکو پھیر وِچ میں کوہ چھوڑنا۔ رہندیاں تکبیراں کُٹھے تے پڑھ چھوڑنیاں۔ نُرو میں ڈُھونڈ بھی لینا تے اِکو وار وِچ کپبھی چھوڑنا۔ وڈا سُکھ مینوں آونا کوہ کے!
ڈولی ڈُھکی تے میں پل وِچ تِنے بکرے وڈھ کے پر انہہ چاسٹے۔ قصائی تڑفدیاں نوں سانبھدے گئے۔ پر اج مینوں چِٹیاں کپڑیاں دا خیال نہ رہیا، جیہڑے ووہٹی دے سالُو ہار سُوہے ہو گئے سن۔ 
شادو اندر آئی تے پئی روندی آہی۔ ماں میری نے کہیا، “رووے نہ پئی چنگا شگن نہ ہوسی!”میں چھتھا پے کے کہیا، “اجے اوس واطے بڑا روون پیا اے تے شگن اوہدا آون تے چنگا اے! اساڈا آپنا کوئی رُولا نہیں!”بشیرے دی سوڑ اُتوں میری سوڑ کر کے رسماں اساں جھٹ پٹ مُکا چھوڑیاں۔ کون تیل چواندا مویاں اُتے! میں روپیاں دا دتھا کڈھ کے کمیاں، گاون آلیاں جِیاں نوں چُپ کروایا۔ سمندریوں واپس آوندیاں اُنج وی ادھی رات ہو گئی آہی۔ 
احاطے وِچ بشیرے واطے تے میرے واطے وکھریاں کوٹھیاں پوائیاں سن۔ تندُور تے بے بے سانجھا رکھیا آہیا پر سینا بہنا اساں آپنی آپنی کوٹھی…….اج بشیرے آلی تے ودھیرے گیس بتیاں لگیاں آہیاں پر لگے فیر بھی اُجاڑ۔ میرے دِلے نوں جوں پہلی واری سمجھ آئی پئی کیڈا دھرو ہو گیا آہیا ووہٹی نال! بشیرے دی کوٹھی دے متھے تے وڈاسارا “البشارت”لِکھیا ہویا سی پر اج لگے جوں کِسے ٹوک کیتی آہی ایہہ لِکھ کے! اچن چیت کوتھی وِچوں زور زور دا بُوہا وجن دی آواز آئی تے نالے شادو دے روون دی۔ چن چیت کوٹھی وِچوں زور زور دا بوہا وجن دی آواز آئی تے نالے شادو دے روون دی۔ میں کہیا، میں جا کے ویکھاں تے ماں میری ڈکیا پئی ایہہ ویلا اودھر جان دا نہیں۔ میں کہیا، “دِنے تے چونہہ جِیاں بشیریاں قابو کیتا ہویا سی ہپن شاداں شودھی اِکلی کیہ کرسی۔ ہور اودھر بے شک نہ کوئی جاوے پر میں ویکھ کے آوناں تے جے لوڑ پئی تے بشیرے نوں ڈک آوناں دوجے اندر۔”میں گیا تے شاداں کھلوتی روندی آہی۔ اُس دسیا، بشیرے اُساں دھک کے بہار کڈھن جتن کیتا۔ مُڑ دروازہ زور نال مار کے دُوجے اندر جا کے اُس اندروں کُنڈی چاڑھ لئی اے۔ اوہ پئی تھر تھر کمبدی آہی…….میں بشیرے آلے پاسے اندروں کُنڈی لا چھوری تے مُڑ پتہ نہیں کیہ ہویا میں اندروں باہر آلے بُوہے بھی کُنڈی لا چھوڑی۔ میں بتی بُجھا کے اُساں آکھیا، سوں جائے اجے ساری حیاتی پئی آہی روون واطے۔ “مینوں اوہناں توں نہیں تہاڈے کولوں ڈر لگاسی بکرے کوہندیاں ویکھ کے۔ “”کُٹھی تے توں ایں شاداں!”میں سِرے تے ہتھ پھیر کے آکھیا، “جاسیں جا!” پِر اوہ تے آپ جوں چوتھا بکرا بنن نوں تیار سی! مُونہوں گل بھی کوئی ہوئی پر سریر آپنی صلاحے آپ لگ گئے تے بشیرے دی تھاں میں لارھا بن گیا۔ پلے وِچ حشر دی گھڑی لنگھ بھی گئی۔ میں باہر نِکلیا تے لگا جوں بکریاں دا نہیں بشیرے دا لہو میرے کپڑیاں تے آہیا۔ 
بس اوہ رات اِک قہر بن گئی میرے واطے۔ سو کوہ دور بیٹھیاں اِک پل بہشت دی واء وگے جِتھے شاداں سُوہا چُوڑالا کھلوتی ہووے تے مُر اتھ پہر لعنت دا دوزخ……..گل گل تے میں چھتھیاں پیناں۔ کدے لمیاں کہنایاں پانیاں تے گلاں ہی کردیاں جانا تے کدے اٹھ پہر بُوہا ہی نہ کھولنا۔ امتحان میں کاہدا دینا سی…………مُقابلے دے دو چانس آہے پر دِل ہُن لگدا نہیں سی اُجڑے جہان وِچ۔ اٹھ پہر مینوں بہادر شاہ ظفر دی غزل یاد آونی، “نہ کِسی کی آنکھ کا نُور ہوں نہ کِسی کے دِل کا قرار ہوں۔ جو کِسی کے کام نہ آ سکے میں وہ ایک مُشتِ غُبار ہوں!”پر جیہڑا اٹھ پہر گھر جانا شاداں داگاون ہور ہونا۔ اوہ جوں کائنات تے ایتھے دے مارے چنگے تے اختیار والی آہی جوں کوئی اوس نوں ہار نہ آہی۔ بشیرا ٹھیک تے نہیں پر کُجھ سنبھلیا ہویا سی تے شاداں جوں اوہدی ماں ہووے۔ سارے لوکاں صِفتاں کرنیاں اوہدے حوصلے دِیاں۔ میری بھی اُس روٹی ٹُکر نال بڑی ٹہل سیوا کرنی۔ اوہنوں ویکھ جوں نِواں جیون مینوں لبھ جانا۔ پر مُر جی نے پئی ملامت کرنی۔ جد تائین جِیاں میں باہر کڈھ کے پھاہے نہ لا چھوڑاں میری نجات نہ ہوسی۔ میں من نوں ماراں پر اوہ جوں ہور سوایا ہووے، گُناہ دی گھڑی مُڑ کے یاد کر کے! میں اُکا سودائی تے نہیں پر سودائیاں ہار ہو گیا آہیا۔ سوچیا ڈاکٹر کول جاں۔ کیوں جو بشیرے دے علاج اسی ساریاں ڈاکٹراں کول جاندے آہے۔ پر کیہڑے ڈاکٹر نوں میں جی دا روگ دساں! 
میں ودھیرا شکار آہر کرنا۔ پر اگے جے گھٹ چُھری پھیرن دا جھس سی ہُن تے چُھری پھیر کے ہی گھڑی چین آونا۔ پھیر جوں اندر کوئی رچھ تیز ہو جانا، جِس اندر میرا آپنا آپ پیاوڈھنا۔ میں ہی شکار تے میں آپے شکاری آہیا۔ 
لوک ایتکاں گیا تے میں کُجھ واہکاں نال کم دا آہر کرنا۔ دِل کُجھ لگا رہنا پر کمے نال بھی آپنے ااپ نوں مار کے ہی سواندا ساں۔ سن پنجاہ تائیں اجے ہل ہی وگدے آہے۔ ہاڑی واطے واہیاں لگیاں سن۔ میں بھی جوگ اِک لے کے واہن دا آہر کیتا۔ پر واہن توں ودھ دانداں نوں سوٹا مار کے چین دِلے نوں آوے۔ اِک دِن چاچے مینوں واہندیاں ڈِٹھا تے ہل ڈک لیا۔ اوس کہیا، “سُنیا نہیوں، وارث شاہ ہوراں آکھیا سی۔۔۔ ہِکے نال پیار دے ہونگ دے کے سوتا سِنگ تے مُول نہ مار دا ہے۔ “مینوں لگا جوں میرے سوٹا مارن نال نہیں، چاچے میرے دِل دے اندر لے گُناہ ول سینت ماری اے!
جد چاچے کہیا، اوہ آپنے علاج واطے دو دِن گھراٹ جہلم پانی پِین چلیا اے تے میرے نال ایس سفر وِچ کوئی گل کرنا چاہندا اے تے مینوں کُھڑکی جوں میرا گُناہ اوہ جاندا اے۔ دو دِن میں سُتانہ!
پر گل ہور نِکلی۔ چاچے دی جوں عادت آہی۔ اوس آپنے جیون تے اساں دوہاں بھر اواں دے جیون دی کہانی سُنائی۔ مُڑ اوس دسیا پئی نِکیاں ہوندیاں اوس بشیرے نوں اِک ہور چھوہر نال اجیہا کھیڈ کھیڈدیادں پھڑیا جیہڑا بشیرے واطے اجے کھیڈ ہی ہوندا جے پھڑیا نہ جاندا تے گُناہ ثواب دا کھاتہ نہ کُھلدا۔ بشیرے سگمے تیرے ہار دانداں نوں سوٹے مارنے تے سیفل وِچ تردی مچھی نوں سوٹے نال مار کے بڑا خوش ہونا۔ پہلوں سال کھنڈ اوہ تیرے ہار چھِتھا پیندا سی، مُر سودائی ہو گیا۔ 
“مُنیر یا پُترا! بندہ آپنی کیتی نال سودائی ہوندا اے۔ پر کرنی دا حساب رب کول اے، بندے کول نہیں! بندہ سِنگ تے ست ایس لئی نہیں ماردا پئی اوہ سودائی اے۔ بندہ ایس پاروں سودائی ہوندا اے جے اوس سِنگ تے سٹ ماری ہوندی اے!”کُجھ دِن ایہہ گل تاں مینوں چُبھے جوں چاچے سینت اجے بھی بکرے کوہن آلی رات ال ماری اے۔ پر ہولی ہولی جوں سمجھ آگئی…..پر آہر میں جیہڑا کیتا اوہ چاچے بِنا کِسے نوں سمجھ نہ آئی۔ میں آپنے حِصے دے وِیہہ مُربعے آپنے ناں کروا کے مُڑ اَونیاں پَونیاں ویچ چھوڑے۔ لہور جُھگا آن پایا۔ کجھ پڑھن لِکھن دے آہر تے کُجھ بشیرے دے علاج وِچ لگ پیا۔ بشیرا بھی کُجھ سنبھل گیا۔ اِک جیہڑا نہ آہر کدے ہویا اوہ آپنے ویاہ داسی۔ چالیہہ ورھے ٹپ کے کون مُڑ کے اوہا بکرے کوہے، جیہناں دے کُسن دے آہر سبھ بکھیڑا پیا اے۔