برہوں دا سلطان ۔۔۔ بلونت سنگھ
شو بٹالوی: برہوں دا سلطان
( بلونت گارگی )
( پہلی قسط )
شو بٹالوی نال میرا ٹھیکہ سی۔ جدوں میں چندی گڑھ توں دلی اپنی کار وچ جاندا تاں اوسنوں اپنے نال چلن لئی آکھدا۔ رستے وچ بیئر دیاں دو بوتلاں ، گھنیا ہویا مرغا تے تیہہ روپے نقد۔ شو سٹیٹ بنک آف انڈیا توں چھٹی لے بغیر کئی وار میرے نال دلی جاندا۔
شو نوں نہ شراب پلان والیاں دا گھاٹا سی نہ مرغا کھوان والیاں دا۔ دراصل اوہدے بارے ایہہ گل وی غلط دھمی ہوئی سی کہ لوک اوسنوں شراب پیاوندے سن۔ اوس کول جیب وچ جے اک ہزار روپے ہوندے تاں اوہ دناں وچ دوستاں نوں شراب پیان تے کھوان اتے خرچ کر دیندا۔ اوہ شاہی بندہ سی تے شاہی فقیر۔ اوس وچ اپنے آپ نوں اُجاڑن دی بہت شکتی سی۔
اوس مینوں آکھیا، ” ایہہ سالیاں تیویاں ہمیشہ روندیاں رہندیاں نیں کہ فلاں مرد میری عصمت لٹ لئی۔ تسیں اپنے حسن نوں بنک دے لاکر وچ رکھ دیو۔ میں بنک وچ کم کردا ہاں۔ بڑے لاکر نے اوتھے۔ نوٹاں دے تھبے۔ سونے دے گہنے۔ ہیرے۔ پر کوئی اجیہا لاکر نہیں جتھے تیویاں اپنے حسن یاں جوانی نوں رکھ کے کنجی جیب اچ پا لووے۔ “
“ایہہ سالے حسن نے تاں تباہ ہونا ای اے۔ ۔۔۔۔۔ تے تباہی کس گل دی ؟ پیار نال حسن چمکدا اے۔ جوانی مچدی اے۔عصمت دا پکھنڈ تاں کوجھیاں تیویاں تے رچیا اے۔۔۔۔ انسانی جسم نوں کوئی چیز میلا نہیں کر سکدی۔ ہمیشہ نکھریا تے سجرا رہندا اے۔ “
شو نال کار اچ سفر کرن دا کوئی سواد نہیں سی، ایہہ تاں اک رنگ دا لاڈ سی۔
میں کار وچ لوکاں نوں ڈھون دے حق وچ نہیں ۔ سفر بڑی مہیں تے علم دین والی چیز اے میرے لئی جے کوئی یار نال ہووے، تاں سو میل دا سفر منٹاں وچ کٹ جاندا اے۔ جے کوئی ہور نال ہووے تاں دو میل دا سفر وی دوہزار میل لگدا اے۔
اک دن سویرے سویرے شو میرے گھر آیئا تے آکھن لگا، ” اج شام نوں کپور تھلے مشاعرہ اے۔ توں میرے نال چل ۔ “
میں کہیا میں نہیں جا سکدا۔ کسے ہور نوں نال لے جا۔ شو بولیا، ” ٹیکسی لے کے آواں گا۔ اکلا۔ ہور کسے کنجر نوں نہیں دسنا۔ چندی گڑھ بھریا پیا اے مفت خوراں نال ۔ ایویں نال تر پین گے۔ میں ٹیکسی وچ شور نوں لد کے لیجا سکدا ہاں، پر کسے بوگس رائٹر نوں نہیں۔ تینوں چلنا پئے گا۔ میں تینوں بیئر دیاں تن بوتلاں تے گھنیا ہویا مرغا کھواں گا رستے وچ تے تیہہ روپے۔۔۔”
میں آکھیا، ” میرا ریٹ پنجاہ روپے اے” اوہ من گیا۔
شو نوں مشاعرے دے پنج سو روپے ملنے سن۔ پربندھکاں نے ایہہ گل لکو کے رکھی سی کہ شو ایس بارے ہور کسے نال گل نہ کرے نہیں تاں کئی ہور کوی رُس جان گے۔
پنج سو وچوں شو نے ڈھائی سو روپیہ ٹیکسی نوں دینا سی تے باقی خرچ ورچ لئی۔ شام پنج وجے اوہ ٹیکسی لے کے آگیا۔ مینوں نال بٹھایا تے ٹیکسی ٹر پئی۔
رستے وچ سانہوں اٹھ وج چکے سن۔ مشاعرے دا ساماں ساڈے ست دا سی۔ میں وقت سر پہنچن لئی چنتا وند ساں۔
شو نے ٹیکسی والے نوں آکھیا، ” سردار جی، ذرا ایس کالونی ول گڈی نوں موڑ دیو۔ میں اک دوست نوں ملنا اے ۔ “
میں آکھیا، ” پہلاں ای دیر ہو چکی اے “
” فکر نہ کر دو ک منٹ ای ملنا اے، اک کڑی نوں، اوہ میری دوست اے ۔ “
ٹیکسی کالونی دیاں سڑکاں گھمدی رہی۔ شو نوں گھر بھل گیا سی۔ نہ منبر یاد سی نہ گلی۔ تن چار تھاں ٹیکسی روک کے پچھیا پر پتہ نہ چلیا۔ ٹیکسی گھم کے اک موڑ مڑی تے نم دا اک درخت دسیا۔ شو آکھیا، ” بس۔ بس ٹھہرو۔ ایہہ ای اے۔ “
ٹیکسی توں اتر کے اوس گھٹی وجائی۔ اک نوجوان عورت نے بوہا کھولیا۔ لمے کالے وال، سوہنے نقش۔
شو بولیا، ” تھوڑی دیر لئی آیا ہاں۔ کتھے تیرا میاں ؟؟ “
” ڈیوٹی تے گئے ہوئے نیں۔ کل نوں مڑن گے۔”
” چنگا پھیر چا ء پلا میرے دوست نوں۔ جان دی اے ناں ایناں نو ؟ “
اوس میرا تعارف کرایا۔ اوہ چاء تیار کرن لگی۔ شو دیوان اتے سنے بوٹ لیٹ گیا۔
میں ارد گرد نظر سٹی۔ کندھ اتے اک بندوق تے کارتوساں دی پیٹی لٹک رہی سی۔ شاید کسے فوجی دا گھر سی یاں جنگلات دے محکمے دے افسرا دا۔ اک پاسے اچے لشکدے بوٹ۔
اوہ چاء تے بسکٹ لے آئی۔
شو بولیا، ” میں چاء نہیں پینی۔ ایہہ صرف بلونت واسطے وے۔ “
اوہ ویڑھے وچ کھیڈدے اپنے بچے نوں لے آئی۔ شو نے بچے دی گلھ تے کتکتاڑیاں کیتیاں ۔ پھیر بولیا،
” میں مشاعرے اتے چھیتی پہنچنا اے، توں وی نال چل۔ “
اوہ بولی، ” میں کیویں جا سکدی ہاں۔ اوہناں کل سویرے آونا اے۔ “
اوہ لا پرواہی نال بولیا،” آکھ دیویں شو نال گئی ساں۔ تینوں اوس کجھ نہیں آکھنا۔ نی شاعر نال چلی ایں۔ کسے یار نال نہیں۔ چل چھیتی کر۔ “
ایہہ آکھ کے شو اٹھیا تے اوہدے مونڈھے تے ہتھ رکھ کے بولیا، ” شو ۔۔۔۔۔ بس میرا ناں لے دیویں۔۔۔۔ اینویں نہ ڈر۔۔۔ چل چھیتی کر۔ “
میں سوچیا ایہہ کیہہ بکواس اے۔ جے کتے ایس دے خاوند نوں پتہ لگ جاوے تاں ایسے بندوق نال دوناں نوں اڈا دیوے۔ میں وی وچے ای بھنیا جاواں۔
پر میں ویکھیا کہ اوہ عورت بچے نوں گوانڈھن کول سنبھال آئی تے شو نال تر پئی۔ مینوں ایہہ چتر ہن تیک نہیں بھلدا کہ اوہ کھلے والاں والی گُت کردی ہوئی شو نال بیٹھی سی تے کار کپور تھلے ول دوڑی جا رہی سی۔
اوتھے پہنچے تے ساڈھے نوں وج چکے سن تے مشاعرہ چل رہیا سی۔
ایہہ مشاعرہ گرونانک دیو دے پنج سو سالہ جنمدیہاڑ سبندھی سی۔ پرنسپل او۔پی ۔ شرما نے دھوم دھام نال ایہہ مشاعرہ رچایا سی۔ سٹیج دے پچھاڑی شراب دی چھبیل لگی ہوئی سی۔ شو نوں تے مینوں ویکھن سار دو تن کرندے اگے ودھے، سواگتی جبپھیاں پایئاں تے وہسکی دے گلاس پیش کیتے۔ شو نے پنج ست گھٹان وچ گلاس ختم کیتا۔
اسیں اندر سٹیج اتے گئے تاں شو نوں ویکھ کے سارے ہال وچ خوشی دی لہر دوڑ گئی۔ تے تاڑیاں نال فضا گونج اٹھی۔ وچوں دو چار منڈیاں تے کڑیاں دیاں جوشیلیاں آوازاں وی آیئاں۔
سٹیج اتے پنجی تیہہ شاعر سجے بیٹھے سن۔ ایہناں وچ پروفیسر موہن سنگھ، مِشا، سادوھو سنگھ ہمدرد تے بلگن وی سی۔
پنج چھ کویاں ساڈے سامنے نظماں پڑھیاں تاں اوہناں دا مضمون کجھ ایس طرحاں سی۔ ناں با با نانک توں نہ آویں۔ ایتھے رشوتاں، جھگڑے، ونڈیاں، رگڑے، توں نہ آویں۔ یا ایس مضمون اتے، با با توں آ کے ویکھ دیس وچ بھرشتا چار اے۔ غریباں اتے ظلم ہوندا اے۔ لوک بھکھے پھردے نیں۔ توں آ کے ویکھ۔
موہن سنگھ نے اپنے مہا کاو ننکائن وچوں نظم پڑھی جس وچ اوہ تلونڈی دی شام بیان کردا اے۔ سارے قافیے، شام، دھام، نام، کام وغیرہ نال بھرے پئے سن۔ مشاعرے وچ تھکاوٹ سی۔ خیالاں دا بڈھاپا۔
شو اٹھیا تاں سارے ہال وچ لوہری دوڑ گئی۔اوس نے نظم پڑھی ” سفر “
اکھاں بند کر کے تے بانہہ ہلار کے اوہ مایئکروفون سامنے گنگنایا۔ نشیلے دھیمے سُرلرزے تے لوکاں دے دلاں دیاں طرباں نوں کسے نے مضراب نال چھیڑیا۔
یکدم اوس دی آواز ٹیپ دے سُراں اتے گونجی۔ اوہ نانک نوں ونگار رہیا سی۔ اک شاعر دوجے شاعر نوں مخاطب سی۔ اوہ نانک نوں آکھ رہیا سی
” ویکھ تیری قوم نے کنا سفر کیتا اے تیرے توں اگے۔ اے اج پہنچی اے نام توں تلوار تیک۔ “۔ ۔
” نام توں تلوار تیک ” شبد گونجے تاں جواناں دے سینے وچ سموچی قوم دے اچیت وچلیاں سدھراں جاگ اٹھیاں۔
سارے ۃال وچ شو گونج رہیا سی۔ اوسدا قد بہت اچا لگ رہیا سی تے اوسدی آواز وچ پیغمبری والا جلال سی۔ لوکاں نوں ہلون دی شکتی، اوہناں نوں رون تے جگاون تے اگے ودھن دی پریرنا۔
ہال وچ سناٹا سی۔ کسے کسے ویلے ہلکی جیہی ” آہ ” نکلدی۔ پھیر ٹُونے ہاری چپ۔
نظم ختم ہوئی تاں کڑیاں نے ہاکاں ماریاں، ” کیہہ پچھدے او حال فقیراں دا “
شو مسکرایا تے نواں موڈ طاری کرن لئی فیر گنگنایا۔ نظم گاون لگا جو اوس نے سینکڑیاں وار گائی سی تے ہر واری لوکاں دے دل سلھے سن۔ جدوں اوس نے اچی ہیک لا کے آکھیا
” تقدیر تاں ساڈی سوکن سی، تدبیراں ساتھوں نہ ہویاں
نہ جھنگ چھٹیا نہ کن پاٹے، جُھنڈ لنگھ گیا انجے ہیراں دا “
ہال وچ بیٹھے سارے لوک تڑپ اٹھے۔ کالج دیاں کڑیاں دے سینے وچ ہوک اٹھی۔ اوہ ہیراں دا ای روپ سن۔ جواناں دے سینے وچ سپاں نے ڈنگ مارے کیونکہ اوہ سارے اجیہے رانجھے سن جو کن نہیں پڑوا سکدے سن۔ اک درد بھرا ماحول چھا گیا۔
شو تن نظماں پڑھ کے مایئکروفوں توں ہٹیا تاں ہور کوئی شاعر کھڑا نہ ہو سکیا۔ سما ٹُٹ گیا تے میلہ اجڑ گیا۔
شو باہر نکلیا تاں اوس اک کارندے نوں آکھیا، ” کیتو، وہسکی صرف اون لگیاں ای پیاونی سی، گلاس لیاو۔ ” اک کوی نے وہسکی دا گلاس بھر کے شو نوں پھڑایا تے دوجا مینوں۔ اوتھے اک منشی بیٹھا سی جو شاعراں نوں روپئے دے کے رسیداں لے رہیا سی۔ اوس نے شو نوں اک لفافہ پھڑایا تے رسیدی ٹکٹ اتے اوس دے دستخط لے لے۔ شو نے نوٹ گنے بغیر لفافہ جیب اچ پا لیا۔
لاسیں تنے باہر نکلے تاں اوپی شرما نے آکھیا کہ ڈنر اوس دے گھر سی سارے اوتھے چلے گئے۔ شو نے حامی بھری۔ اسیں اکٹھے ٹرے۔ تھوڑے چر پچھوں میں ویکھیا کہ شو ہنیرے وچ کتے گم ہو گیا سی۔
سویرے گھوک ستا پیا ساں جدوں شو نے مینوں آن جگایا، ” اٹھ ۔ ہن چلئے واپس چندی گڑھ۔ ایس نوں وی راہ اچ چھڈنا اے۔ اسیں ٹیکسی وچ آ بیٹھے ہاں۔چھیتی کر۔ “
میں تیار ہو کے باہر آیا تاں شو تے عورت میرا انتظار کر رہے سن۔ ٹیکسی واپس دوڑن لگ پئی۔ اوسے کالونی وچ نم د
درخت دے کول رکی۔ شو تے اوس دی دوست باہر نکلے۔ گھر دے ساہمنے جیپ کھڑی سی۔
اوہ بولی، ” اوہ آگئے نیں۔ “
شو نے آکھیا، ” چل اندر چلئے۔ بلونت توں وی آ جا”
میں اندر جان توں انکار کردتا۔ مینوں کندھ تے لگی بندوق نظر آرہی سی۔ کارتوساں دی پیٹی۔ تے لشکدے اچے بوٹ۔ ہنے کوئی کارا ہون والا سی۔ شو مینوں کچھ کے آکھیا۔ ” یار دومنٹ لگن گے۔ “
میں دو چتی وچ ساں۔ ایس پاگل نے ۔۔۔ شو دی دوست اگے تے اسیں دوویں پچھ۔ پتہ نہیں ہن کیہہ ہووے گا۔
شو نے اندر وڑدیاں سار مسکرا کے آکھیا، ” لے بئی سانبھ اپنی بیوی۔ میں لے گیا ساں مشاعرے اتے “
اوہ سوہنا جوان سی، بولیا، ” آو بیٹھو چاء پی کے جایئو۔ ” شو آکھیا، ” سانہوں جلدی اے، اسیں چلدے ہاں ۔ “
اوس نے جھبدے ہووئے اوس نوں جپھی پائی تے اسیں چندی گڑھ لئی روانہ ہوئے۔
میں شو دی بے باک کشش اتے حیران سی، تے عورت دی دلیری اتے۔
شو اک سنکلپ سی، سرجنا دے ست دا وکھاونہار، اک اجیہی شکتی جو سریرک ہوندے ہوئے وی گیان بخش سی۔