مُل دی تیویں ۔۔۔ وینا ورما
سارے پنڈ وچ رولا پے گیا۔ ڈرائیور مگھر سنگھ دے گھر وچ بنگالن آئی ہوئی ہے۔ کالی جیہی نکے جیہے قد دی عورت۔ اج سویرے ویسو رام دی ہٹی تے دال تے چول خریدن آئی سی۔” پہلاں تاں ایہہ تیویں کدے کسے نے پنڈ وچ ویکھی نہیں” آس پاس کھڑے گاہکاں نے کھُسر مُسر کیتی۔
اوہ دال تے چولاں دے پُڑے پھڑ کے باہر نکلی تاں تن بندے اُس دے مگر ہی تُر پئے ایس انجان عورت دیاں پیڑاں نپدے اوہ پنڈ دے باہر وار تک چلے گئے۔پنڈ دے باہر جتھے ڈرائیور مگھر سنگھ دا کچا جیہا گھر سی تے کئی وار اُس دا ٹرک اوتھے کھڑا ہوندا۔ڈرائیور مگھر سنگھ کون سی’ کیہہ کردا سی’ کسے نوں کجھ نہیں پتا۔ مگھر سنگھ دی ایس پنڈ نال کوئی سانجھ نہیں سی۔
دو کُو سال ہوئے اوہ ایس گھر کرائے تے آن کے رہن لگ پیا سی۔کدے اوہ پنڈ وچ نہیں وڑیا تے نہ کدے کسے نال اس نے بول بُلارا کیتا سی۔ اوہ ٹرک لے کے آؤندا گھر وچ چلا جاندا تے دوجے دن جدوں اُس نے واپس جانا ہوندا گھر وچوں باہر نکلدا۔ گھر توں باہر کیہہ ہوندا اے’ مگھرسنگھ نوں کوئی پتا نہیں سی۔
اک دو واری اوہ جنگل پانی نوں کھیتاں ول گیا تاں کسے نے اوس نوں بُلاؤن دی ہمت نہ کیتی۔ مگھرسنگھ نوں کوئی کیویں چھیڑے؟ ماڑے دھوڑے بندے دی تاں اُس نوں دیکھ کے ساسری کال کرن دی جرأت نہیں سی۔ اُچا لما عام بندے نالوں ڈیوڑھے سر پیر دا مگھر سنگھ، جدوں ہاتھی وانگ تُردا تاں دھرتی ہلدی سی۔ کنڈلیاں مچھاں سر تے چھاپے ورگے وال گورا گلابی رنگ تے اکھاں وچ ہر ویلے لالی۔ شائد اوہ چووی گھنٹے شراب پیتی رکھدا سی۔ عام اوہ کالے کپڑے پا کے رکھدا۔ کیوں؟ کوئی نہیں جاندا۔ کالا تہمت، کالا گوڈیاں تک لما کُرتا تے کالا صافا’ جس نوں اوہ سر تے گھٹ تے کچھّ وچ زیادہ دے کے رکھدا سی۔
اوہنوں دوروں آوندے نوں ویکھ کے کھیتاں وچ کم کردیاں عورتاں دس گز پچھے ہو کے تردیاں۔ ایس دا وی خاص کارن سی۔ مگھر سنگھ کول آئے دن دو چار نویں بندے ترے ہی رہندے سی۔ اس دے نال دے ڈرائیور تے ٹرکاں دیاں لاراں لگ جاندیاں۔ پنڈ وچ جیویں اس دے نام دی دہشت سی۔ عام شریف بندہ اس دے لاگیوں نہیں لنگھدا سی پر اُس توں ڈردا ماریا کوئی اُس نوں اوئے وی نہ کہندا۔
ایس پنڈ وچ کسے نوں نہیں پتا سی کہ مگھر سنگھ کدے پُلس وچ تھانیدار ہوندا سی۔ نویں نویں نوکری سی اُس دی’ جدوں اُس تے رشوت خوری دا کیس بنیا سی۔ کسے غلط بندے توں پیسے لے کے کھا لتے سی اُس نے۔ تے اگلیاں نے منسٹراں تک پہنچ کر کے تھانیداری دیاں فِیتیاں لُہا دتیاں سن۔
اوہ عورت مگھر سنگھ ڈرائیور دے گھر وچ وڑ گئی تاں پچھا کرن والیاں نے مونہہ وچ اُنگلاں پا لئیاں۔ ” ہیں” !
” ایہہ تیویں کون اے۔ مگھر سنگھ دے گھر کیہہ کردی اے؟ ایہدے نہ دھی نہ بھین۔ ایہہ کتھوں آ گئی؟ ”
گل گھنٹے وچ سارے پنڈ وچ پھیل گئی۔ لوک دوروں پاروں مگھر سنگھ دے گھر دے آسے پاسے چکر ماردے رہے پر اندر جا کے ویکھن دی ہمت کوئی نہ کر سکیا۔
” بہت ماڑی گل اے۔ ہن پنڈاں وچ کُت خانہ ہون لگ پیا تاں سبھ دیاں دھیاں بھیناں تے ماڑا اثر پؤ۔” اک آکھدا۔
” لے کیہہ پتہ اے؟ ہوسکدا اے اگلے دی تیمیں ہووے” دوجا صلاح دیندا۔
” ایہدی تیمیں کتھوں آ گئی۔اگے نہ کدے پچھے، کوئی تیمیں کسے نے نہیں ویکھی۔ دن رات مشٹنڈے آندے نیں اوہدے کول ۔ اج تک بُڑھی تاں نہیں آئی کوئی ”۔ کُبے ناجر نے کہیا۔
”ویاہ کر لیا ہونا بھائی۔ تینوں نہیں سدیا اگلے نے ۔” ڈوگر پالی نے گل ہاسے وچ اڈائی۔”تاں ہی تیری ماں دا مُکلاوا لے کے آیا اے۔ویاہ ہووے تاں کسے نوں پتا نہ لگے ؟” بُڑھے جگیر سنگھ نے غصے وچ ڈوگر نوں گالھ کڈھی۔ سارے ہس پئے۔ پر گل دا سرا کوئی نہ پھڑسکیا۔ لوکاں دا سارا دن کھُسر مُسر وچ نکل گیا۔
رات پئی تے مگھر سنگھ ٹرک لے کے آگیا۔ ٹرک آپنے باہر موہرے کھڑا کیتا اوس نے۔ لوک دُوروں ویکھدے رہے پر مگھر سنگھ کول جا کے کسے نہ پُچھیا۔
ایس طرحاں کئی دن لنگھ گئے۔ ہن اوہ عورت عام ہو گئی سی، اُس دا چرچا گھٹ گیا سی۔ اوہ دیسو دی دکان توں سمان لین آوندی تے چلی جاندی۔ لوک اُس دے پچھے جانا ہٹ گئے تے اُس نوں دیکھ کے گھنگھورے وجنے بند ہو گئے سی۔ اوہ شائد خود وی ایس گل نوں محسوس کردی سی۔ بھاویں اوہ پنجابی بولدی نہیں سی پر سمجھدی ساری سی تے ہر گل دا جواب ہندی وچ دیندی۔ ہن اوہ گھر دی چھت تے چلی جاندی باہر کھیتاں نوں گھمن پھرن نکل جاندی تے راہ وچ بچیاں نال گلاں مار دی۔ پر اُس دے گھر کوئی آوندا تے نہ ہی کوئی اُس نوں بلاؤندا۔ اوہ کسے نال کیہ گل کردی۔ کسے نال جان نہ پچھان۔نواں پنڈ نویں لوک نے نواں ماحول۔
لچھمی ناں سی اُس دا۔ دو مہینے پہلاں مگھر سنگھ اس نوں کلکتے توں لے کے آیا سی’ صرف باراں سو روپئے وچ، اوہ وی بھائی والی وچ، تن ہور دوستاں نال مل کے۔کلکتے ٹرک وچ مال چھڈن گیا سی اوہ۔ واپسی تے اس نوں نال بٹھا لیایا۔ مڑدا ہویا اوہ لدھیانے گیا جتھے اُس دے جنڈلیدار رہندے سی پر کوئی نہ ملیا۔ ہار کے اوہ ایس عورت نوں آپنے نال ہی پنڈ لے آیا۔ ایداں پہلاں ہوئی نہیں سی کدے کہ کوئی عورت مہینہ دو مہینے اُس دے گھر رہی ہووے۔ اوہ ہنھیرے سویرے تیویں لیاؤندا تے دن چڑھن توں پہلاں ہی ٹرک وچ بٹھا کے چھڈ آؤندا۔ پر ایس وار ایہہ عورت ایہہ عورت اُس نوں رکھنی پے گئی سی۔ اُس دے نالدے یار دوست اُس نوں ملے نہیں سن۔ اوہناں نوں جدوں وی موقعہ لگدا چاراں پنجاں چوں اک جاندا تے عورت لے آوندا۔پھیر وار وار اوہ اُس عورت نوں آپنے کول رکھدے۔ ورتدے تے واپس چھد آؤندے۔ اک عجیب جیہا ان لکھت سمجھوتا اوہناں درمیان سی۔ اوہ آپس وچ عورت نوں ونڈدے’ خرچا ونڈ دے اتے زندگی دا مزا لُٹدے۔ ایس معاملے تے کدے اوہ آپس وچ لڑے گھلے نہیں تے کدے پیسے دا رؤلا نہیں پیا سی۔
مگھر سنگھ شام نوں شراب دا ڈکیا ہویا آؤندا۔ صافا لاہ کے کھونچے وچ ماردا تے پھیر لچھمی دوالے ہوجاندا۔ کسے ربڑی دی گُڈی وانگ اوہ اُس دے انگاں نوں توڑدا مروڑدا تے اس نوں پٹھی سدھی کردا۔ پھیر گھُراڑے مار کے سوندا۔
تے لچھمی دوپہر دے باراں وجے تک مرے کُتے وانگ منجی تے پئی رہندی۔ ڈرائیور کدوں اُٹھ کے چلا جاندا سی۔ اوہنوں کوئی پتا نہ لگدا۔ اُس دے ہڈاں دا چورا ہو جاندا۔ سویرے تک تے اُس وچ ہلن دی طاقت نہ باقی بچدی۔ شام ہوندی، اوہ اُٹھدی، نہاؤندی دھوندی، لمے کالے والاں دا جوڑا بنھدی۔ جُوڑے وچ پھُل ٹنگدی تے مگھر سنگھ دے آؤن تک سج دھج کے تیار ہو جاندی۔
مگھر سنگھ دے گھر وچ چاء بناؤن لئی بھانڈا نہیں سی۔ لچھمی نے آکے دو کپ دو پلیٹاں تے چاء بناؤن لئی پتیلا خریدیا تے اوسے پتیلے وچ اوہ آپنے لئی دال اتے چاول بنا لیندی۔
اک مٹی دا چُلھا اِٹاں رکھ کے اُس نے بنا لیا۔ کچی جیہی رسوئی نوں گوہا تے مٹی پا کے لِپیا تے چار گلاس کچ دے، جیہناں وچ مگھر سنگھ تے اُس دے دوست شراب پیندے ہوندے سی، دھو سوار کے رکھ دتے۔ مگھر سنگھ دے پرانے سٹے ہوئے کپڑے ویچ کے اس نے دو سٹیل دے کولے خرید لئے تے اُس دیاں شراب دیاں خالی بوتلاں دے کے اوہ پلاسٹک دے ڈبے رسوئی وچ رکھن لئی لے آئی۔ہن رسوئی رسوئی لگدی سی۔لچھمی کیہہ کردی سی مگھر سنگھ نوں کوئی دلچسپی نہیں سی تے نہ ہی اُس کول ٹائم سی۔ اس نے گھر کدے روٹی نہیں کھادی سی۔ باہر ہی کھا کے پی کے آؤندا۔ ہاں لچھمی نوں اوہ ضرور پیسے دے دیندا تاکہ اوہ اپنی مرضی دا کھا پی سکے۔ پہلی رات اوہ اُس لئی روٹی ڈھابے توں لے کے آیا سی۔
”ہم نہیں کھائیں گے”۔ لچھمی نے مونہہ دوجے پاسے کرلیا۔ ” ہمیں یہ کھانا اچھا نہیں لگتا صاحب۔ ہم صرف دال بھات ہی کھاتے ہیں”۔ اوہ بریک جیہی آواز وچ بولی۔
”اوہ کیا ہوتا ہے ”؟ مگھر سنگھ دے سمجھ نہ آئی۔ ” دال چاول صاحب ”۔ اوہ گردن سُٹی بولی۔
”چل کل نوں دال چول کھا لِیں۔ اج دا دن آہ کھالے”۔ مگھر سنگھ نے اس نوں سمجھایا۔
” نہیں ہم نہیں کھا سکتے” اوہنے نہ وچ سر ہلایا۔
” نہیں کھانی تاں کھوہ میں پڑو ”۔ اوہنے غصے وچ روٹی ویہڑھے وچ وگاہ کے ماری۔ اک دن کیہہ لچھمی نے تن دن کجھ نہ کھادا۔ اوہ بیماراں وانگ منجے تے پے گئی۔ ہار کے مگھر سنگھ نے اس نوں دال چولاں واسطے پیسے دینے شروع کر دتے۔ اوہ آپنا کھانا آپ بنا کے کھان لگ پئی۔
” تم ایک دن مچھلی لے کے آنا صاحب ۔ ہم بہت اچھی بناتے ہین”۔ لچھمی نے اک دن فرمائش پائی۔
تے دوجے دن پتا نہیں مگھر سنگھ نوں اس تے ترس آیا جاں اُس نوں اوداں ہی یاد رہ گیا تے اوہ آؤندا ہویا شہروں مچھی لے آیا۔ لچھمی خوش ہو گئی۔ اس نے مصالحے پا کے مچھی بھُنی تاں دور دور تک خشبو پھیل گئی۔ شراب پیندے مگھر سنگھ نوں جدوں اوہنے دو ٹکڑے کھان لئی دِتے تاں اوہ اِکو ساہے کھا گیا۔
”لچھمی ہور مچھی ہیگی اے ؟” اس نے رسوئی وچ بیٹھی لچھمی نوں ہاک ماری۔
”ابھی لاتی ہوں” آکھ کے لچھمی نے آپنے حصے دی مچھی اک اک ٹکڑا کر کے اُس دے مونہہ وچ پا دتی تے بعد وچ اپنی ساڑھی نال اُس دا مونہہ صاف کر دتا۔ ”کتنے سُندر ہو تم”۔ اوہ اُس دیاں اکھاں وچ ویکھدی ہوئی بولی۔
” کیوں میرے پھل لگے نیں”۔ مگھر سنگھ ہسیا۔
سچ بہت اچھے لگتے ہو تم صاحب’ جب ہنستے ہو۔” اُس نے اپنیاں انگلاں اُس دے جونڈیاں ورگے والاں وچ پھیریاں۔
” آہ توں جُوڑے وچ پھُل کتھوں پھبا کے لانی دے لچھمی؟ ” مگھر سنگھ نے اُس دے جوڑے وچ لگے پھل باہر کھچے۔
” باغ میں سے لاتی ہوں صاحب ” اوہ شرمائی۔
” باگ تیرے پیو نے لائے ایتھے؟ میں تاں کدے پنڈ وچ اکّ دا پھل نہیں ویکھیا۔” مگھر سنگھ نے اس دا جوڑا کھول دتا۔
” تمہارے لئی ہی لگاتی ہوں نا۔ کہیں سے بھی ڈھونڈ کے لاؤں۔” آکھ کے اوہ شیشے موہرے جا کھڑی ہوئی۔
” دیکھو کتنے سندر لگتے ہیں ہم ”۔ اوہ مگھر سنگھ ول کنڈ کر کے بول رہی سی۔
” ایس شیشے نے بوہت کُش ویکھیا ہویا اے ” مگھر سنگھ اوتھے بیٹھا ہی بولیا۔ پتا نہیں کیہ سوچ کے لچھمی اوتھے کھڑی کھڑی روپئی۔
”روندی کیوں ایں؟ اج تک کِنیاں کُڑیاں ایتھے آئیاں پر کوئی روکے نہیں گئی۔ سبھ ہسدیاں کھیڈدیاں گئیاں۔ تینوں کیہ تکلیف اے؟” مگھر سنگھ کھج گیا۔
”اور بھی کڑیاں آتی ہیں؟ ” اوہ حیران ہوئی۔
” ہور تیرے کلی دے ای نہیں ممّے لگے ہوئے۔ بتھیریاں تُریاں پھردیاں نیں ”۔ مگھر سنگھ نے سہجے ہی کہیا۔
”پھر ہمیں یہاں کیوں لائے ہو”۔ اوہ پھیر رو پئی۔
”پیسے دے کے لیایاں۔ ہور تیرا ڈولا آیا اے ایتھے ؟ ” مگھر سنگھ نے پھنکارا جیہا چھڈیا۔
لچھمی چپ ہو گئی تے نیویں پا کے دیر تک سوچدی رہی۔ مگھر سنگھ پتا نہیں کدوں شراب دے نشے وچ اوتھے بیٹھا بیٹھا ہی سوں گیا۔
لچھمی نوں یاد آیا۔ سچ ہی تاں کہیا سی مگھر سنگھ نے کہ اوہ اُس نوں پیسے دے کے لے کے آیا ہے۔ صرف باراں سو روپئے وچ اوس دا سودا ہویا سی۔ اُس دے محلے دیاں کنیاں ہی کڑیاں ایداں ویچیاں گئیاں سی، جاں پھیر کرائے تے کجھ سمے لئی باہر بھیجیاں جاندیاں سی۔ انتاں دی غریبی سی۔ اوہناں دی بستی وچ جسم ویچنا کوئی گناہ نہیں سی۔بلکہ جس دے گھر سوہنی تے جوان کڑی ہندی سی اوہ تاں دناں وچ امیر ہو جاندا سی پر لچھمی تاں نہ سوہنی سی تے نہ ہی بھر جوان۔ چویاں سالاں دی ہو گئی سی پر اٹھاراں دی لگدی سی۔ عام بنگالیاں وانگ کالا رنگ سی اُس دا۔ نکا جیہا قد تے سادہ جیہا چہرہ جے اُس وچ کوئی خوبصورت چیز سی تاں اُس دیاں اکھاں، مرگ نیناں تے اکھاں تے لمیاں پلکاں۔ جاں پھیر اس دے گِٹیاں تک پیندے ٹوکرا بھر وال’ کالے گھنگھرالے تے ریشمی۔
مگھر سنگھ نوں اوہ پہلی نظر وچ بالکل چنگی نہ لگی جدوں مالکن نے پندراں سو روپئے منگے تاں اوہ ہس پیا۔
” آتیویں دا پندراں سو روپیہ؟ نہ قد نہ کاٹھ۔۔۔۔ رنگ نہ روپ۔ سدھا ماتا دا مال۔”
” نہیں بابو جی’ پندرا سو سے کم ایک پیسہ نہیں ہوگا ” بڈھی بنگالن اڑ گئی سی۔
پندراں سو نوں کیہ اے ایس وچ” اوہ پھیر ہسیا۔
” بالکل نہیں ہے صاحب۔ اگر کواری نہ ہوئی تو پیسے واپس کر دیں گے۔” بنگالن نے کڑی دی کوالٹی دسی۔
” چنگا پھیر۔۔۔۔ آپھڑ باراں سو روپئے ایدوں ودھ اک پیسہ نہیں۔۔۔۔۔” مگھر سنگھ نے سو سو دے باراں نوٹ جیب چوں کڈھ کے اُس ول ودھائے۔
مالکن نے نکّ وٹدی نے پیسے پھڑ لئے۔ لچھمی دا رسہ مگھر سنگھ نوں پھڑا دتا۔ ایہہ سودا لچھمی دے ساہمنے ہی ہویا سی۔
تے ہن اوہ اُس نال رہ رہی سی کجھ دیر لئی۔ پھیر اوہ اس نوں واپس چھڈ آوے گا۔ پھیر کوئی ہور آوے گا۔ اُس دے پیسے دیوے گا تے اُس نوں لے جائے گا۔ ایس طرحاں اُس دے سودے ہوندے رہن گے۔ سوچ سوچ کے پتا نہیں کدوں رات لنگھ گئی تے لچھمی اکھ وی نہ جھپکی۔
دن چڑھیا تے مگھر سنگھ ٹرک لے کے باہر چلیا گیا۔
گیاراں کُو وجے کسے نے مگھر سنگھ دا ناں لے آواز ماری۔ لچھمی ادھ ستی جیہی اٹھ کے باہر آگئی۔ ساہمنے چٹی داڑھی والا بزرگ کھڑا سی۔ ” کون ہیں آپ ”؟ لچھمی حیران ہو گئی۔ اج پہلی واری ایس گھر وچ کوئی آیا سی۔
” مگھر سنگھ کتھے اے ؟ ” بزرگ اگے لنگھ آیا۔
” وہ توں کام پر گئے ہیں۔” اوہ سمجھ گئی کوئی مگھر سنگھ دی جان پچھان والا ہے۔
” میں اُس دا باپو جی ہاں ‘ نہال سنگھ۔ ملن آیاں اُس نوں ۔” بزرگ نے ہتھ وچ پھڑیا جھولا ویڑھے وچ پئی منجھی تے رکھ دتا۔ لچھمی دے ادھی کو گل سمجھ آئی تے اُس نے ہاں وچ سرہلایا۔ بزرگ اوتھے ویہڑھے وچ پئی منجی تے بیٹھ گیا۔
لچھمی ایس لئی چاہ بنا لیائی۔ اس دے نہاؤن لئی پانی گرم کر دتا تے دھوتا ہویا پرنا اُس نوں پنڈا پونجھن نوں دے دتا۔ بزرگ دوپہرے کھا پی کے سوں گیا تے لچھمی آپنے کم دھندیاں وچ لگ گئی۔
رات ہوئی مگھر سنگھ باپو نون ویکھ کے حیران رہ گیا۔اس نوں گل نہ سُجھی کہ کیہ کہے۔ مونہہ جیہا چھپا کے اوہ اندر لنگھ گیا۔ نہال سنگھ بغیر کجھ کہے سنے ہی بہت کجھ سمجھ گیا۔ جوان پُت نوں کیہ کہے ؟
دن چڑھیا مگھر مونہہ انھیرے ہی اُٹھ کے کم تے چلا گیا۔ باپ دے متھے وی نہیں لگیا۔ ایس طرحاں دو تن دن لنگھ گئے۔ باپو گھر رہندا لچھمی سارا دن اُس دی سیوا وچ لگی رہندی۔ اس دے کپڑے دھوندی، روٹی بنا کے کھواندی تے ہور نِک سُک کردی رہندی۔
جِدن دا باپو آیا سی۔مگھر سنگھ شراب پی کے گھر نہیں آیا سی تے نہ ہی اوہ لچھمی نال بولیا سی۔ لچھمی وی ڈری ڈری جیہی پھردی سی۔بھاویں اُس نوں پنجابی کلچر بارے بوہتا پتہ نہیں سی۔ پر پھیر وی اوہ باپو ساہمنے سر ڈھک کے رکھدی۔ اکھاں جھکا کے گل کردی تے مگھر سنگھ نوں نہ بلاوندی۔ عجیب جیہی چپ چارے پاسے ورت گئی سی۔
مگھر سنگھ دی چپ تے شرم دا کارن ہور سی۔ ایہہ اودوں دی گل ہے جدوں اوہ تھانیدار ہوندا سی۔ آپنے نال کم کردے اک دوست کرم سنگھ نال اُس دی چنگی یاری سی۔ کرم سنگھ نوں کسے مقدمے وچ پیسے دی لوڑ سی تے مگھر سنگھ نے بناں باپ نوں پچھیاں دسیاں آپنے ناں لگی زمین گہنے رکھ دھری تے ستر ہزار روپیہ لے کے کرم سنگھ نوں دے دتا۔ کرم سنگھ نے وی شراب دے نشے وچ اپنی بھین دا رشتہ تھانیدار مگھر سنگھ نال پکا کردتا۔
زمین گہنے دھرن دی گل نہال سنگھ تک وی پہنچ گئی۔ اس نوں یقین نہ آیا۔
” آہ میں کیہ سنی مگھرا؟ ”باپو نے اس نوں کول بٹھا کے پچھیا۔
” کوئی خاص گل نہیں باپو جی۔ سمجھوتا ہویا میرا کرمے نال۔ جدوں اوہدا مکان وک گیا اوہ میرے پیسے موڑ دؤ گا۔پھیر آپاں زمین چھڈا لاں گے۔”اوہ پورے وشواس نال بولیا۔
”سمجھوتے تے سودے وچ کوئی فرق نہیں ہوندا مگھرا۔ دویں اکو چیز دے دوناں نیں۔ کئی واری بندہ سمجھوتا کردا اے تے کئی واری سودا گل اوہو ای اے۔ مینوں نہیں لگدا توں ایس سودے وچ کُش کھٹیں گا” باپو دکھی آواز وچ بولیا۔
” ایں کیوں سوچدے اوہ باپو جی تسیں۔ میرا دوست اے’ کوئی غیر تھوڑا اے”اُس دے جوان خون توں دوست دی نندیا سہائی نہ گئی۔
” کیہڑے دوست تے کیہڑی دوستی۔ سبھ جیب کترے نیں۔ جنی دیر تیری جیب وچ پیسے نیں۔ اوہناں دی دوستی کیم اے۔ جدن پیسے مک گئے دوستی دی مُک جُوگی۔ میں وی داڑھی دُھپے چٹی نہیں کیتی۔ بندے ہی پڑھے نیں ساری عمر۔” باپو نوں وی غصہ آگیا۔
” ایں کیویں مُک جُو؟ کُڑی دا رشتہ دینا اے اگلیاں نیں”۔ مگھر سنگھ کھج کے بولیا
”کیہڑی کُڑی دا رشتہ؟ ” نہال سنگھ نوں سمجھ نہ آئی۔
” اپنی بھین لئی پیسہ پھڑایا کرمے نے میرے واسطے۔” مگھر نے اکھاں نیویاں پا لئیاں۔
” تے توں پھڑ لیا؟ مینوں بغیر پچھے دسے؟ ”نہال سنگھ غصے نال کمب رہیا سی۔
” اوہ تاں میں تھہانوں دسنا سی باپو جی ” مگھر سنگھ نوں سمجھ نہ آئی کہ گل کیویں سنبھالے۔
” ہن توں کیہہ دسیں گا جندیاں دا سر؟ میری بگی داڑھی سواہ پا دتی توں مگھرا۔ ویہہ سال ہو گئے تیری ماں مری نوں پر میں تینوں کدے پتا نہ لگن دتا۔ پر اج توں مینوں دس دستا بئی تیری ماں مری ہوئی اے۔ ” نہال سنگھ دا گلا بھر آیا۔
” نہیں باپو جی”
” بس زیادہ گل نہ کر میرے نال۔ دیکھوں جدوں رشتہ توڑ چڑھ جُو۔” آکھ کے نہال سنگھ اوتھوں اُٹھ کھڑا ہویا۔
اوہی ہویا جو نہال سنگھ نے کہی سی۔ جدوں مگھر سنگھ نے رشوت دا کیس بنیا تاں کر مے دی دوستی دا سچ ننگا ہو گیا۔ مگھر سنگھ آپنے گھر بیٹھا سکیماں لڑا رہیا سی کہ جا کے کرمے نوں ملے تے آپنے پیسے واپس لے کے مقدمہ لڑے پر اُس دے جان توں پہلاں ہی کرما خود اُس کول آگیا۔
” آ بھئی کرمیا۔ میں تینوں ہی یاد کررہیا سی۔” مگھر سنگھ نے حوصلے نال کہیا۔
” ہاں بھئی کیویں تکڑا ایں؟ ” کرمے نے ڈھلی جیہی آواز وچ کہیا۔
تکڑا تاں کاہداں’ تینوں پتا ای اے کیس بن گئے میرے تے۔ پیسے چاہیدے سی ہن۔ سوچدا سی تیرے نال گل کراں۔” مگھر نے مکدی گل کیتی ” اوہ پیسے تاں ۔۔۔۔۔۔ حالے تاں کوئی پربندھ نہیں ہوسکدا۔ گھر پہلاں ہی گہنے دھریا ہوئے۔ پتا نہیں کدوں وِکُو۔” کرمے نے گول جیہی گل کیتی۔
” پر مینوں تاں ہن پیسیاں دی لوڑ اے کرماں۔ میں وی کسے ویلے تیرا کم ساریا سی” اوہ گھبرا گیا۔
” ٹھیک اے پر جدوں ہن ہے ای نہیں تاں میں کِتھوں ہرے کردیاں ”؟ کرمے نے بے وسی جیہی جتائی۔
” میں ہن تینوں کیہہ کہاں کرماں’ رشتے داری دا کم اے۔” مگھر سنگھ نے مَتھے تے ہتھ پھیریا۔
کرما دو کُو پل چُپ رہیا۔
” میں وی تیرے نال رشتے داری دی ہی گل کرن آیا سی یار ۔” کرمے نے ڈونگھا ساہ لیا۔
کیہہ گل مگھر دا متھا ٹھنکیا۔
”اوہ یار ساڈی کڑی نہیں مندی ویاہ نوں”۔ کرمے نے گل وچالے ہی چھڈ دتی۔
” کیوں کُڑی نوں سپ سنگھ گیا؟ ” مگھردے جویں کسے نے سر وچ اِٹ ماری سی۔
” کاہنوں ‘ پڑھا لکھا زمانہ اے بھائی ” کوئی بھیڑ بکری تھوڑی اے بئی’ رسہ تیرے ہتھ پھڑا دیاں گے”۔ کرمے نے بے رُخی نال کہیا۔
”جدوں اس توں بغیر پچھے منگنا کیتا سی اودوں اوہ بھیڑ بکری سی۔” مگھر سنگھ دے غصے نال ہتھ پیر کنب رہے سی۔
”اوہ تاں مذاق دی گل سی مگھرا۔” کرما ہسیا۔
” مذاق۔۔۔۔؟ ایہو جیہے مذاق کردے اوہ تسیں لوکاں نال” مگھر سنگھ نوں آپنے کناں تے یقین نہ آیا۔
”اودوں گل ہور دی مگھرا۔ اودوں توں تھانیدار سی تے ہن۔”
”تاں رشتہ تھانے دار نوں سی مگھر سنگھ نوں نہیں۔” مگھر سنگھ نے خون دے گھٹ بھرے۔
”رشتیاں دی گل چھڈ مگھرا۔ اپنی دوستی پکی اے ”۔ کرما اس نوں ٹھنڈا کرنا چاہندا سی۔
”دوستی دا مطلب لوکاں دیاں جیباں کٹنا نہیں ہوندا کرما۔ دوستی دے قابل نہیں ایں توں۔لعنت اے ایہو جیہی دوستی تے”۔ مگھر سنگھ نے اک اک لفظ تے زور دے کے کہیا۔
”مکھاں میری گل تاں سن”
”کہن سنن نوں کجھ نہیں رہ گیا کرماں۔ جنا توں مینوں چونا سی چو لیا۔ ایتھوں دفعہ ہو جا۔ میرے ہتھوں کوئی بُری نہ ہو جائے۔” مگھر اُٹھ کے کھڑا ہو گیا۔
”میں تیرا دوست آں یار ‘ کُش تاں سوچ”۔ کرماں ٹُٹیاں گنڈھ رہیا سی۔
” ایس دوستی نالوں تاں دشمن چنگا۔ جیہدا تھُونوں پتہ تاں ہوندا اے” آکھ کے مگھر سنگھ کرمے نوں اوتھے ہی بیٹھا چھڈ کے چلا گیا۔
اُس دن توں بعد مگھر سنگھ مڑ کے کدے کرمے نوں نہ ملیا۔ نہ پیسے منگے تے نہ دوستی جاں رشتے دی گل کیتی۔ مرے ہوئے رشتے تے مرے ہوئے پیسیاں تے ہمیشہ لئی مٹی پا دتی اُس نے۔
کہندے نیں ویاہ ٹٹے تاں ٹٹ جاوے کسے دی منگ نہ ٹٹے جیویں بندہ ادھ وچالوں ٹٹ جاندا ہے تے ایہہ زخم مڑ کے ساری عمر نہیں بھردے۔
نوکری تاں گئی ہی سی رشتہ ٹٹن دا دکھ مگھر سنگھ توں جھلیا نہ گیا۔ گھر بار چھڈ کے بناں کسے نوں دسے پچھے اوہ لُدھیانے آگیا۔ جس نوکری واسطے اوہ مقدمے لڑن دی سوچ رہیا سی اوس نوکری دا خیال ہی چھڈ دتا اُس نے۔
جس سیٹھ کول زمین گہنے رکھی سی اس کول حساب کتاب کرن گیا۔ سیٹھ نے پیسہ دھیلا تاں نہ دتا پر مگھر سنگھ نوں ٹرک ڈرائیور دی نوکری دے دتی۔ ہن اوہ سیٹھ دا مال لے کے مہینے وچ دو واری کلکتے جاندا۔ ٹرک ڈرائیوراں نال دوستی پے گئی اُس دی۔ شراب پہلاں وی پیندا سی ہن ہر ویلے ڈکیا رہندا۔ عورت ذات توں نفرت ہو گئی سی اُس نوں۔ ہر روز نویں کُڑی لیاوندا۔ ویسواواں دے کوٹھیاں تے جاندا تے رج کے بدمعاشی کردا۔ ساری شرم حیا گھول کے پی گیا سی اوہ۔ اس دے دوست حالے وی اُس نوں تھانیدار کہہ کے ہی سد دے۔ آپنے ٹرک دی ڈرائیونگ سیٹ پچھے اس نے تھانیدار لکھوا لیا سی۔
دنیا ساہمنے مگھر سنگھ بدمعاش سی پر باپ ساہمنے اوہ اکھ نہیں سی چکدا تے ہن جدوں اچانک باپو آ ہی گیا تے مگھر سنگھ کنی کتراؤندا پھردا سی۔اک دن باپو ادھی رات تک مگھر سنگھ دی اڈیک کردا رہیا اوہ ٹرک لے کے آیا تاں نہال سنگھ نے اس نوں دروازے وچ ہی گھیر لیا۔
”میں تیرے نال اک گل کرنی اے مگھرا” باپو نے سخت آواز وچ آکھیا۔
”چنگا باپو جی ” مگھر سنگھ سر سُٹ کے پیو دے مگر ہی تُر پیا۔
” آہ کُڑی لچھمی مینوں تاں چنگی لگی”۔ پھیر اوہ پت دے چہرے ول دو پل ویکھدا رہیا۔
” توں ویاہ کروا لیا ایہدے نال کچہری وچ جا کے جاں حالے منگنا ہی ہویا ہے؟ ” باپو نے اوہدے دوہری سٹ ماری۔
”ایہہ تاں ایویں ہی آ گئی باپو جی۔ غریب گھر دی دھی اے۔ ماں باپ ہے نہیں ایس دے۔ میں سوچیا لُدھانے کسے ہوزری وچ لوا دُوں گا ایس نوں۔ ” مگھر سنگھ نے سدھا جھوٹھ بولیا۔
مینوں پتا اے توں تھانیدار رہیاایں۔ پھیر پیو نال چِترائیاں نہ کر”۔ نہال سنگھ نوں وہو جیہا چڑھیا۔
” نہ باپو جی ” اوہ ڈر گیا۔
”مگھرا کئی بندے چترائیاں نوں ہی کامیابی سمجھ دے نیں۔ اوتھے جیہے چلاکی کر لئی۔ ایتھے جیہے کسے نوں بدھو بنا لیا۔ کسے دا مار لِتا کسے دا دب لیا پر زندگی چوریاں یاریاں دے آسرے نہیں نکلدی ہوندی۔ ست دے بل نال نکلدی اے”۔ باپو نے کہیا۔
پر کندھ بولے تاں مگھر سنگھ بولے۔
” میں تینوں پہلاں وی سمجھایا سی پر توں میری منی نہیں اکھے گئی سی گلوبند پا کے لُٹ لئی متراں نیں”۔ نہال سنگھ اُس دا اِتہاس اس نوں یاد کروایا۔
” مینوں تاں لچھمی بہت چنگی لگی۔ غریب گھر دی اے’ اناتھ اے میری بڑی سیوا کردی اے۔ میں تاں اگلی دیسی سنگراند (مہینے دی پہلی تاریخ) نوں ویاہ کروا دُوں تیرا ایہدے نال”۔ باپو نے کہیا تے مگھر سنگھ نوں دھرتی گھمدی جاپی۔
ایہہ کیہہ ہو گیا؟ ایتھے تک اُس نے سوچیا ہی نہیں سی۔
ساری رات اُس نوں نیند نہ آئی۔ باپو نوں کیویں سمجھاوے۔ کیہہ دسے لچھمی کون ہے تے کِتھوں آئی ہے۔ کس کم لئی آئی ہے تے کون کون ایس دے حصے دار نیں؟ مگھر سنگھ منجے تے پیا ویونتا لڑاؤندا رہیا کسے طریقے نال ایس نوں واپس چھڈ آواں تاں باپو توں کھیہڑا چُھٹے۔ سوچدے نوں اس نوں دن چڑھ گیا۔
دوجے دن اوہ ٹرک لے کے باہر جان ہی لگیا سی کہ نہال سنگھ نے پچھوں آواز ماری۔
” کیہ گل اے باپو جی”۔ اوہ چوراں وانگ مڑیا۔
” میں تاں اج واپس جانا سی۔ رات تیرے نال گل ہو ای گئی سی۔ دس پندراں دناں بعد گیڑا ماروں گا میں۔ پھیر تیرے ویاہ دا کُش سوچاں گے ۔” نہال سنگھ نے حکم جیہا دتا۔
مگھر سنگھ چپ رہیا۔
” نالے باقی بچدی زمین میں ویاہ توں بعد لچھمی دے ناں لوا دینی ایں۔ بہت ساؤ کڑی اے۔ میری زندگی دا ہن کوئی بھروسہ نہیں۔۔۔ تیرے ناں لوائی تاں پھیر ویچ وٹ کے یاراں دوستاں تے روڑھ دیں گا”۔ آکھ کے نہال سنگھ جپ جی صاحب لے کے پاٹھ کرن بیٹھ گیا۔
مگھر سنگھ نوں باراں مساں وجے۔ اج پہلی واری اوہ سکھر دوپہرے گھر مُڑیا۔ پچھمی نے ویکھیا تاں حیران رہ گئی۔
”کیا بات ہے” اُس نے گھبرا کے پچھیا۔
” توں فٹا فٹ تیار ہو جا لچھمیے۔ آپاں اج ہی لُدھیانے جانا اے”۔
اوہ بہت کالی وچ سی۔
” کیوں کیا ہو گیا”؟ لچھمی دے ککھ نہ پلے پیا۔
”زیادہ سوال جواب نہ کر میرے نال۔ آپنی صندوکڑی جیہی چک ‘ جیہڑی آندی ہوئی نال لے کے آئی سی ۔” مگھر سنگھ شیر وانگ گجیا۔
” پر کہاں جائیں گے ؟” لچھمی کسے انجانے ڈر نال کنب گئی۔
” میں تینوں آپنے دوست کول چھڈ کے آؤں گا اوہ آپے تینوں کلکتے پہنچا دؤ گا”۔ مگھر سنگھ نے شراب دی بوتل نیفے چوں کڈھ کے مونہہ نال لائی۔
” پر باپو جی کہتے تھے اب ہم یہیں رہیں گے۔” لچھمی رون ہاکی ہو گئی۔
”سالی باپو جی دی۔ کیہ جادو کیتا اے بنگالنے بڈھے تے مینوں پتہ اے تسی کالا جادو جان دیاں ہو۔ بندے نوں مکھی بنا کے منجی نال چپکا دیندیاں۔ کیہ گھول کے پیایا اے توں میرے پیو نوں’ جیہڑا اوہ زمین تیرے ناں لواؤن نوں تیار ہویا پھردائے”۔ اُس نے لچھمی دے وال پھڑ کے زور نال کھچے۔اوہ ڈر نال کمب گئی۔
” اب ہم کہاں جائیں گے سردار جی۔ اپنا گھر چھوڑ کے ۔” اس نے مگھر سنگھ دے پیر پھڑے۔
” تیرے باپ دا گھر اے ایہہ ”۔مگھر سنگھ نے جھٹکے نال آپنے پیر چھڈائے۔
”عورت ایک بار جس گھر میں چلی جاتی ہے’ اسے ہمیشہ ہی اپنا گھر سمجھتی ہے ” اوہ روندی ہوئی اس نال چمبڑ گئی۔
” کوئی گھر گھر نہیں اے تیرا’ مُل دی تیویں ایں توں۔ ایویں کسے غلط فہمی وچ نہ پے جائیں کِتے ۔ پیسے دے کے لیاندا سی تینوں میں۔ ہن تیرا ٹیم پورا ہو گیا تاں تینوں واپس بھیج رہیاں۔ نالے سردار جی سردار جی کردی رہنی ایں کھسم آں میں تیرا؟ تھانیدار صاحب کہیا کر۔” مگھر سنگھ نے اک اک لفظ دنداں وچ چبا کے کہیا۔
لچھمی سن ہو گئی۔اکھاں پتھرا گئیاں اُس دیاں، کسے بے جان مورت وانگ اوہ زمین تے بیٹھ گئی۔
” میری گل سمجھ وچ آ گئی کہ نہیں تیرے ” مگھر سنگھ نے اس دے وال پھیر پھڑ کے کھچے۔
” اتنے جواں مرد ہو’ اک عورت کو پناہ نہیں دے سکتے؟” اس نے مگھر سنگھ دیاں اکھاں وچ اکھاں پائیاں۔
کیہڑی پناہ میں ایتھے کوئی آشرم کھولیا اے۔ ایتھے تاں پنجاہ پھردیاں نیں گھگریاں بھڑکاوندیاں۔ کنہوں کنہوں پناہ دیواں گا میں ” ؟
” ندی اور ناری اک جیسی ہوتی ہیں۔ جب کسی میں سما جاتی ہیں تو الگ نہیں ہوتی۔ میں ندی ہوں تم میرے سمندر ہو۔ میرا انت ہو تم ”۔ لچھمی نے آخری تیر چھڈیا۔
”میرے گل پین دی کوشش نہ کر۔ عام عورت نہیں ہیں توں جس نوں گھر وسایا جا سکے”۔ مگھر سنگھ نے اس دا کن پٹیا۔
ہر عورت عام ہوتی ہے پر حالات اُسے خاص بنا دیتے ہیں”۔ لچھمی نے ڈونگھا ہوکا لیا۔
” پھیر اوہی بکواس” مگھر سنگھ نے پورے زور نال تھپڑ اُس دے مونہہ تے ماریا ۔”جے تیرا مونہہ وی کھلیا ہن تاں ٹرک تھلے دے کے مار دوں سالی میری نوں۔ کتھوں لگی اے ملامت”۔
لچھمی دا سر کول پئے منجے دے پاوے نال وجیا تے اوہ اوتھے ہی بے ہوش ہو کے ڈھیری جیہی ہو گئی۔مگھر سنگھ نے زور نال پھیر اوہدے وال پھڑ کے کھچے۔لچھمی نے درد نال سی وٹی تے اکھاں ادھیاں کو کھولیاں۔
” میں گڈی سروس کران چلیاں۔ میرے آن تک تیار رہیں”۔ مگھر سنگھ نے زور نال اس دی گردن پھڑ کے ہلائی تے اُس نوں زمین تے پئی نوں ہی چھڈ کے باہر چلا گیا۔
دن ڈھل گیا پر مگھر سنگھ نہ مڑیا لچھمی رو دھو کے چپ کر گئی سی۔ قسمت اگے ہار من لئی اس نے تے آپنے کپڑے لیڑے اکٹھے کر کے اپنی ٹرنکی وچ رکھ لئے۔ شام توں بیٹھی مگھر سنگھ دی اڈیک کررہی سی جو ٹرک دی سروس کراؤن گیا ہن تک نہیں سی مڑیا۔
باہر تیز ہوا چل رہی سی۔ دُپہر توں بدلوائی دا موسم سی۔ جان توں پہلاں اُس نے چھت تے پئیاں پاتھیاں لیا کے اندر رکھیاں۔ گھر نوں آخری وار سواریا چلھے چونکے نوں پوچا دتا تے مگھر سنگھ دے کپڑے دھو سوار کے تہہ مار کے اندر رکھ دتے۔ اخیر جدوں شام رات وچ بدل گئی تاں اس نوں فکر پیا۔ بھاویں مگھر سنگھ اس نال خاص گل بات نہیں سی کردا پر اس دے سبھاء توں چنگی طرحاں جانو سی اُس دی ہاں دا مطلب ہاں تے ناں دا مطلب ناں ہی ہوندا سی تے اج جدوں کہہ کے گیا سی کہ اوہ چھیتی ہی مڑے گا پر ہن تک نہ آیا تاں لچھمی دا دل گھٹنا شروع ہو گیا۔ اینی دیر تاں اس نے کدے وی نہیں سی کیتی۔ دس وجدے نوں اوہ ہر حالت وچ گھر مڑ آؤندا ہوندا ہے تے ہن تاں شائد باراں وج گئے ہونے۔ اوہ وار وار دروازہ کھول کے گلی چہ جھات ماری دی۔
اخیر جدوں اُس دے صبر دی حد ہو گئی تاں اس نے لالٹین چکی تے گھروں باہر تر پئی۔ پتہ نہیں کنے میل اوہ پیدل تر دی رہی پر مگھر سنگھ دا ٹرک کِتے نہ دِکھیا۔ کالی انھیری رات وچ دور دور تک کوئی روشنی دکھائی نہیں دے رہی سی۔اُتوں ہوا ہنھیری وچ بدلدی جا رہی سی۔ پتہ نہیں کہڑے ویلے طوفان آجاوے تے اوہ راہ وچ ہی گھر جاوے۔ اوہ تھک کے مڑن لگی سی کہ اس نوں کجھ قدماں تے سڑک دے کنارے کسے کالی جیہی چیز دا جھولا پیا۔ اس دے پیراں وچ پھرتی آگئی۔ اس نے لالٹین نوں آپنی ساڑھی دے پلے نال ڈھکیا ہویا سی جو ہوا دے زور نال وار وار بجھوں بجھوں کر رہی سی۔
ایہہ مگھر سنگھ دا ہی ٹرک سی۔ اوہ سڑک دے کھبے پاسے ٹرک لا کے اس دا ٹائر بدل رہیا سی’ جو شائد راہ وچ آؤندے پنکچر ہو گیا سی۔ پر ہوا تیز ہوون کر کے تے انھیرا ہوون کارن اس توں ایہہ کم توڑ نہیں چڑھ رہیا سی۔ ٹرک وچ پئی بیٹری اُس نوں لبھ نہیں رہی سی جاں اوہ کِتے چھڈ آیا سی۔ دوجا اس نے شراب بہت پیتی ہوئی سی’ ہتھ لاندا کِتے ہور تے پیندا کِتے ہور۔ اوہ دو گھنٹیاں توں ٹرک نال لیٹیا پینگھ ہو رہیا سی پر گل بن نہیں رہی سی۔ آپنے توں تھوڑی جیہی دور اس نے کوئی پرچھانواں جیہا ویکھیا جو ہتھ وچ روشنی پھڑی تُر رہیا سی۔
مگھر سنگھ اُٹھ کے کھڑا ہو گیا کہ ایس راہی نوں کہے کہ اُس دی مدد کرے اوہ سڑک دے وچالے آ کے کھڑا ہو گیا تے ہتھ مار مار کے راہی نوں روکن دا اشارہ کرن لگا ۔ پرچھانواں اس کول آکے رُک گیا۔
مگھر سنگھ نے اکھاں ٹڈیاں۔ کئی وار کھولیاں تے بند کیتیاں۔ ہتھاں نال اکھاں نوں ملیا اس نوں کیہ کوئی بھلیکھا تاں نہیں پے رہیا۔
” توں بنگالنے ؟” اوہ نشے چہ جھوم رہیا سی۔
”ہاں میں ہی ہوں۔۔۔۔” لچھمی دی مری جیہی آواز آئی۔
” توں ایتھے کیہ کرن آئی ایں۔۔۔۔” مگھر سنگھ پریشان سی۔
” میں بہت دیر تک تمھارا انتظار کرتی رہی۔ تم نہیں آئے تو لالٹین لے کے دیکھنے آگئی۔ میں نے سوچا طوفانی رات ہے کہیں راستے میں تمھاری گاڑی خراب نہ ہو گئی ہو۔ اور تم اندھیرے میںکھڑے رہو ” اوہ ڈر دی ڈردی بولی۔
مگھر سنگھ دی شراب اتر گئی۔لچھمی نوں دھیان نال ویکھیا اس نے۔ گِٹیاں تک کھلے ہوا وچ اُڈ دے وال۔مرگینی اکھاں وچ رات نوں اکلیاں ترن دا بھَے تے پریشانی۔لالٹین نوں سنبھالدے تھر تھر کمبدے اُس دے ہتھ تے ننگے پیر۔
” جے تینوں راہ وچ رات نوں کلی نوں کُش ہو جاندا پھیر کملیے ؟” اس نے اپنیاں مٹھاں وچ گھٹ کے اُس دے وال پھڑے۔
” میرا تو کچھ نہیں ہے پر اس اندھیری رات میں اگر تمھیں کچھ ہو جاتا تو”۔ اس نے پلکاں اُپر چکیاں۔
میرے انھیرے دا تینوں اینا فکر اے لچھمیے؟ تے جیہناں انھیریاں وچ میں تینوں چھڈن چلیاں، اوتھے جا ،کے کدی کوئی تیمیں واپس نہیں مُڑی ، کوئی روشنی دی کرن نہیں جاندی اوتھے۔” مگھر سنگھ نے من ہی من وچ سوچیا پر کہہ نہ سکیا۔
” میری اینی ہی چنتا ہے تینوں لچھمیے؟” اوہ اس دے ہور نیڑے آگیا۔
” میرے مرد ہو تم میرے مالک۔۔۔۔ میں چاہے تمہاری مُل کی تیویں ہوں”۔ لچھمی دی درد وچ دبی زخمی آواز رات دی چپ وچ دور دور تک ہوا وچ پھیل گئی۔
”لچھمی” مگھر سنگھ دے کِتے چیس جیہی پئی۔ ” کوئی تیویں مُل دی نہیں ہوندی کملیے۔ مجبوری مُل دی ہوندی اے۔ تیویں دا وی کدی مُل ہویا اے ؟ بے وسی دا مُل ہوندا اے، حالات دا مُل ہوندا اے ۔” آکھ کے اس نے لچھمی نوں آپنیاں بانہاں وچ لے لیا۔
لچھمی کسے سہمے ہوئے پنچھی وانگ ڈری ہوئی اس دے نال لگ گئی۔ دور کِتے بدل کڑکیا تے دھرتی ہل گئی۔شائد کِتے کھیتاں وچ بجلی گری سی۔ اوہ دوویں اوتھے کھڑے کمب گئے۔ زور دی ہوا دا بُلا آیاتے لچھمی دے ہتھ وچ پھڑی لالٹین بجھ گئی۔
”لالٹین بجھ گئی” لچھمی نے گھبرا کے کہیا۔
‘ لالٹین دی لوڑ نہیں رہی ہن لچھمیے۔ بہت روشنی ہو گئی اے”۔آکھ کے مگھر سنگھ نے اوس دے ہتھ چوں لالٹین پھڑ کے سڑک دے دوجے پاسے وگاہ ماری۔
لچھمی دے وال اُڈ کے وار وار اُس دے مونہہ تے پے رہے سی آوارہ اتھرے وال’ مگھر سنگھ نے دوہاں ہتھاں نال اس دے وال پھڑے تے اپنی گردن دوالے لپیٹ لئے۔لچھمی دیاں اکھاں انھیرے وچ دیویاں وانگ چمکیاں۔ حیرانی تے پریشانی بھریاں’ جو کجھ سمجھدیاں سن تے کجھ نہیں۔ اس نوں لگیا اُس دے ساہمنے کوئی کالے کپڑیاں والا بندہ نہیں۔ کالا پہاڑکھڑا ہے۔ مگھر سنگھ دے جوان جسم چوں آؤندی پسینے دی بو اس دے دماغ نوں نشے وانگ چڑھی تے اپنا سر اُس نے مگھر سنگھ دی چھاتی تے رکھ دتا۔ اُس نوں لگیا اُس دا سر کسے بندے دی چھاتی تے نہیں، پتھریلی چٹان تے پیا ہے۔
مگھر سنگھ نے اپنے گرم بلھ لچھمی دے متھے تے رکھ دتے۔ لچھمی نوں محسوس ہویا’ جیویں اُس دے متھے تے کوئی انگاراٹکیا ہووے اپنا متھا بلدا جاپیا اُس نوں۔ اک سیک اس دے متھے چوں پھیل کے اُس دیاں رگاں وچدی ہوندا ہویا سارے جسم نوں جا رہیاسی تے ایس سیک وچ اس دا جسم پگھلنا شروع ہو گیا’ جو سویر دا برف وانگ ٹھنڈا تے سن ہویا پیا سی۔
بدل پھیر زور دی کڑکیا تے دوہیں نیند چوں جاگے۔
” آؤ گھر چلیں اب طوفان آنے والا ہے”۔ لچھمی اُس دی چھاتی توں سر چکدی ہوئی بولی۔
” طوفان تاں لنگھ گیا لچھمی۔ ہن کوئی طوفان نہیں آوے گا۔ ہن آپاں کنارے تے آں” آکھ کے مگھر سنگھ نے اس نوں بانہاں وچ چکیا تے پکی سڑک دا راہ چھڈ کے پنڈ ول جاندی کچی پکڈنڈی تے پیدل ہی تر پیا۔
اوہ حالے دو قدم ہی تریا سی کہ مینہ دا چھڑاکا پیا۔ لچھمی نے اپنا مونہہ مگھر سنگھ دی چھاتی وچ چھپا لیا۔ پورے زور نال مینہ پے رہیا سی۔مگھر سنگھ پانی نال تر بتر سی۔ اُس نوں لگیا جیویں لچھمی اوس دے سینے وچ مونہہ چھپا کے رو رہی ہے۔ پتہ نہیں ایہہ لچھمی دے ہنجو سن یاں مینہ دا پانی پر مگھر سنگھ اج ایہہ گلا پن بہت چنگا لگ رہیا سی۔
Read more from Veena Verma
Read more Punjabi Stories