امروز ۔۔۔ امرتا پریتم

امروز

امرتا پریتم

” عمر دے ایس کغذ اتے عشق تیرے انگوٹھا لایا۔ کون حساب چکائے گا ؟ ” ایس نظم دے پچھے گل ایہہ سی پئی اک مشاعرے وچ لوک ساحر کولوں آتو گراف لے رہے سن تے جدوں بھیڑ ہٹی تے میں ہتھ ساحر اگے کر دتا تے آکھیا ” آٹو گراف ” ساحر نے ہتھ چ پھڑے پین دی سیاہی اپنے انگوٹھے تے لائی تے انگوٹھا میری ہتھیلی تے لا دتا۔ جیویں میرے ہتھ دے کاغذ تے  دستخط کر دتے ہون۔ میری اوس ہتھیلی دے کاغذ تے کیہہ عبارت لکھی سی جیدھے تے ساحر دستخط کیتے ۔۔۔ ایہہ سب ہواواں دے حوالے۔ ایہہ عبارت نہ کدے اوس پڑھی نہ حیاتی نیں۔ ایس کر کے کہہ سکنی آن ساحر اک خیال سی۔ ہوا وچ چمکدا ہویا، خورے میرے اپنے ای خیالاں دا جادو پر امروز نال گذاری زندگی ، پہلے کجھ سال چھڈ کے، آنند دے عالم تک پہنچ گئی۔

اک دن کسے گھر آئے مہمان نے میرا تے امروز دا ہتھ ویکھیا تے کہن لگا ۔۔۔۔ ” تیرے ہتھ وچ دولت دی بڑی لمی تے ڈونگھی لکیر اے۔ تینوں کدی دولت دا گھاٹا نہیں ہوئے گا۔ ” پر امروز نوں دسیا، ” تیری ہتھ دی لکیر تھاں تھاں توں ٹٹی ہوئی اے، دولت تیرے کول ٹھہرے گی نہیں۔ ‘ امروز نے میرا ہتھ اپنے ہتھ چ لے کے آکھیا، چلو فیر اسیں اکو لکیر نال گزارا کر لواں گے۔

1964 وچ جدوں امروز نے حوض خاس وچ رہن واسطے پٹیل نگر والا گھر چھڈیا سی تے اوس دن نوکر دی تنخواہ دے کے اوہدے کول اک سو تے کجھ روپئے رہ گئے سن۔ اوہناں دناں اوس اک ایڈ ور ٹائزنگ فرم اچ نوکری کر لئی ہوئی سی تے باراں تیراں سو مہینے دا لبھ جاندا سی، ایس کر کے اوہنوں فکر کوئی نہیں سی۔ دو تن مہینے بعد اک دن لاوڈ تھکنگ کردیاں امروز مینوں آکھیا، ” میرا دل کردا اے میرے کول دس ہزار روپیہ ہووے تاں میں نوکری چھڈ کے کوئی نواں تجربہ کراں۔ ” مہنگائی تے بہت سی پر میرا جی کردا سی اوہدی گل پوری ہو جائے۔ چھیتی ہی سبب لگیا تے امروز نوںنوکری دے علاوہ پنج سو دا ہور کم مل گیا۔ سو خرچیاں وچ جناں بخل ہو سکدا سی کرنا شروع کیتا تاں جے دس ہزار جمع ہو جائے۔ سال سوا سال بعد سچی دس ہزار جمع ہو گئے۔ تے امروز نے اچانک ملازمت چھڈ دتی۔ اک مہینہ پنج سو والا کم کیتا تے فیر اوہ وی چھڈ دتا۔ میں تن مہینیاں واسطے یورپ جانا سی سو میں چلی گئی۔ میرے جان پچھوں امروز نے سوچیا کہ باٹک (ٹھپہ) دا تجربہ کرے تے اوس اپنے بھرا نوں دوڑایا کہ کسے کریگر دا پتہ کرے۔ میں یورپ توں واپس آئی تے اوس گرین پارک وچ تن سو روپے ماہوار دا گھر لے رکھیا سی جتھے دو کریگر رہندے سن۔ رنگاں دے کڑاھے ابالدے تے نویں خریدے کپڑیاں دے تھاناں تے باٹک دا تجربہ کردے۔ کپڑے صحیح رنگ  نہیں پھڑ رہے سن تے دھبیاں نال لبڑے کپڑیاں دا ڈھیر لگا ہویا سی۔

اوہناں دناں وچ امروز دا مزاج دلی دے موسم وانگوں سی۔ جدوں دوپہر ویلے جسہ گرمی نال سڑدا پیا ہووے تے شام پئی ٹھنڈا ٹھار۔ ۔ میں کجھ آکھنا چاہیا پر سب اکارت۔ اتوں ڈھائی سو ماہوار تے اک درزی وی رکھ لیا جو کچ رنگے کپڑیاں دیاں قمیضاں سین لگ پیا۔ ہن ناپ تے ہے کوئی نہیں سی سو قمیض دی کمر دا ناپ کوتا دی حسینہ دی کمر ای ہو سکدا سی۔ قریبا پنج سو قمیضاں دا ایہو حشر ہویا۔ فیر ایہناں نوں سنبھالن لئی اک الماری تے اک ٹرنک وی خریدنا پیا۔ ایہناں نوں ویکھ کے میرے کول تے الماری دا طاق تے ٹرنک دا ڈھکن بند کرن دے سوا کوئی چارہ نہیں سی۔ اک دن دی گل یاد اوندی اے تے ہاسا ای نہیں کھلوندا ۔۔۔۔۔ اک دن اک امریکی عورت نوں اک قمیض بڑی پسند آ گئی۔ اوہنوں دکھ سی کہ اردو شاعری دی نازنین دی کمر دے ناپ دی ایہہ قمیض اوہنوں پوری نہیں آئے گی پر اوس پردے اوہلے جا کے کسے طرحاں او قمیض اپنے جسم تے اڑا ہی لئی پر جدوں اتارن لگی تے گلے توں اترے ہی ناں۔ اوس تنگ آکے پردے پچھوں آواز دتی، ” پلیز گیٹ می آوٹ آف دس شرٹ “

دس ہزار پوری طرحاں ختم ہو گئے تے امروز نے اپنا اکلوتا پلاٹ ویچ دتا۔ ساڈھے چھ ہزار دا وکیا۔ سال بھر کتاباں دے سرناوے بنا بنا کے جو لبھیا اوہ شامل کر کے ایس تجربے تے ویہہ ہزار اڈ گیا۔ فیر اوہدا جی باٹک توں ہٹ گیا۔ اوس تجربے وچوں بچی سلک دی اک قمیض تے سلک دی اک ساڑھی میرے کول ہے جو امروز نے اپنے ہتھیں بنائی سی۔ جد وی ایہہ قمیض یا ساڑھی پان لگدی ہاں، ویہہ ہزار یاد آ جاندے نیں۔ تے میں اداس ہو جانی آں تے امروز آکھدا اے ، ” تینوں خوش ہونا چاہی دا اے، دس ہزار دی ساڑھی تے کسے ملکہ نوں نصیب نہیں ہوئی۔ توں خوش ہو کہ توں امیر ایں ۔تیرے کول دس ہزار دی قمیض تے دس ہزار دی ساڑھی اے۔ میں واقعی امیر ہاں ۔۔۔ امروز دے حوصلے دی امیری نال جیہڑا ویہہ ہزار گوا کے وی ہس سکدا اے اور ویہہ ہزار وی اوہ جیہڑا اوس نہ کدے پہلاں ویکھیا سی ناں بعد اچ۔

امروز نوں سمجھنا اوکھا نہیں۔ اک مسلسل چلی آ رہی لکیر ہے اوسدے اندر۔ ہتھ دی لکیر نہیں۔ متھے دی سوچ دی۔ اوہدے دماغ وچ کئی چیزاں دیاں شکلاں ابردیاں نیں تے اوہناں نون کاغذ تے، کپڑے تے، لکڑی تے جاں لوہے تے اتارنا اوسے دا کم ہے پر دڈے وسیلے اوہدے ہتھ چ نہیں۔ اوہنے ٹیکسٹائل دے عجیب و غریب ڈیزائن بنائے ۔ اوس کاغذ تے الیکے تے میں ویکھ کے آخدی جے ایہہ دو دو گز کپڑیاں تے بن جان تے سارے ہندوستان دیاں کڑیاں پریاں بن جان۔

ایسے طرحاں امروز کجھ کیلنڈر ڈیزائن کیتےہن۔ کسے دی شکل چوکور میز وانگ ہے جس اتے تاریخاں شطرنج دے مہریاں ہار وچھیاں نیں۔ کسے دی شکل رکھ ہار ہے جس نوں تاریخان دے سبز پتر لگے ہوئے نیں۔ اک شکل کسے وجان والے ساز دی ہے جس دیاں تاراں نوں کسن والیاں چابیاں تاریخاں وانگ نیں۔ ایہہ سب کجھ کسے باہر لے ملک نوں دتا جائے تے ہندوستاں دی بڑی جے جے ہووے پر سرکاری مشینری نوں چابی دینا ناں میرے وس وچ ہے ناں امروز دے۔

امروز نوں پتہ اے ، میں ساحر نال پیار کیتا سی۔ ایہہ جانکاری اپنے آپ اچ کوئی وڈی گل نہیں۔ ایس توں اڈ جو وڈی گل ہے اوہ ایہہ کہ امروز نے میری ناکامی نوں اپنی ناکامی سمجھیا۔ امروز جدوں ساحر دی کتاب، ” آو کوئی خواب بنیں ” دا ٹائتل بنا رہیا سی تے کاغذ لے کے کمریوں باہر آیا جتھے میں تے دیویندر بیٹھے ساں۔ اوہنے ٹائٹل وکھایا۔ دیویندر اوہ کلا دوست اے جس دے نال میں ساحر دی گل کر لیندی ہاں۔ایس کر کے دیویندر شاید ماضی وچ گہرا اتر گیا تے اک وار ٹائٹل ول تے اک وار میرے ول ویکھیا پر امروز خورے بہتا ڈونگھا ماضی وچ جا لتھا تے اکھیا

” سالا خواب بُننے کی بات کرتا ہے، بننے کی نہیں۔ “

میں ہس پئی تے بولی، ” سالا جولاہا، ساری عمر خواب ہی بُنتا رہا، کسی کا خواب نہ بنا۔ “

میں، دیویندر تے امروز کنی دیر ہسدے رہے۔ کدی سوچنی آں امروز مینوں کس طرحاں دا اپنایا اے۔ اپنے اوس سوز سمیت جیہڑا اوسدیاں خوشیاں دا الٹ ہے۔ اک وار ہس کے آکھن لگا، ” ایمو ! جے تینوں ساحر مل جاندا فیر توں نہیں سی ملنا۔ ” پر فیر میرے توں وی اگے ودھ کے آکھیا، ” میں تے ضرور ملنا سی بھانویں تینوں ساحر دے گھر نماز پڑھدی نوں کیوں نہ لبھنا پیندا۔ “

سوچنی آں ۔۔۔۔ کیہہ کوئی رب ایس قسم دے بندے توں وکھرا ہندا اے۔ امروز جے اوہ نہ ہندا جو ہے تے میں اوہدے ول ویکھ کے ایہہ شبد کدے نہ لکھدی

بھرا، دوست، خاوند، کسے لفظ دا کوئی رشتہ نہیں

پر جد میں تینوں ڈٹھا سارے حرف پچھانے گئے

( رسیدی ٹکٹ وچوں چون)